Krzysztof Zieliński: Jakie jest miejsce Zakładu Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń Instytutu Techniki Budowlanej (ITB) w skali Polski i Europy, cztery lata po akcesji Polski do UE?
    Paweł Sulik: Akcesja Polski do UE nie pozostała obojętna zarówno dla ITB, jak i całej branży budowlanej. Przepisy unijne wymusiły przystosowanie się do standardów obowiązujących we Wspólnocie. Z punktu widzenia laboratoriów badawczych, jakim jest Laboratorium Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń ITB (LL), wprowadzonych zostało wiele norm europejskich, co wymusiło stworzenie – często od podstaw – nowych stanowisk badawczych, poszerzenie akredytacji metod badawczych, a w dalszej kolejności, chcąc uczestniczyć w globalnym rynku europejskim, uzyskanie notyfikacji. ITB, od ponad 60 lat wiodący ośrodek naukowo-badawczy pracujący dla budownictwa oczywiście standardy te wypełnił.
    Członkowstwo we Wspólnocie Europejskiej wiąże się również ze zwiększeniem konkurencyjności zarówno wśród producentów, wykonawców, jak również laboratoriów badawczych. Przez wiele lat ITB w wielu dziedzinach był jedynym miejscem, które odpowiadało na potrzeby klientów. W chwili obecnej, np. w dziedzinie badania okien, konkurencja jest większa i Instytut musi rywalizować z laboratoriami prywatnymi, powiązanymi kapitałowo z producentami itp.
    K.Z.: Jak sobie radzi Zakład Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń ITB w nowej sytuacji?
    P.S.: Określenie „rywalizuje zgodnie z zasadami konkurencji” tylko częściowo opisuje zakres działań, jakie realizuje Zakład Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń oraz Instytut. W odróżnieniu od innych podmiotów, nastawionych głównie na zysk, ewentualnie realizujących cele korporacyjne, Instytut, jako jednostka całkowicie niezależna, ma szersze cele. Lata tworzenia marki „ITB” obligują do dalszej, twórczej pracy kolejnych pokoleń jej pracowników. Nie przez przypadek to właśnie Instytut Techniki Budowlanej jest partnerem dla organów państwowych stanowiących prawo z zakresu budownictwa. To właśnie ITB przygotowuje nowelizację przepisów technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki. Seria: Instrukcje, Wytyczne, Poradniki ITB pt. „Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych”, to unikatowy zbiór informacji i wytycznych, których nie można znaleźć w takiej formie nigdzie indziej. Jest to pozycja, na którą powołują się wykonawcy, producenci, klienci, a  w spornych sytuacjach sądy, dla których zazwyczaj ITB stanowi najwyższą instancję z zakresu opiniowania technicznego. W tym duchu działa również Zakład Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń (NL). Oprócz bardzo szerokiej gamy badań laboratoryjnych, dzięki którym, po uzyskaniu korzystnych wyników badań, liczni producenci uzyskują odpowiednie dokumenty pozwalające na wprowadzanie wyrobów na rynek, Zakład NL prowadzi również prace badawcze, na podstawie których można określić wymagania minimalne dla poszczególnych zastosowań. W przypadku większości aprobat technicznych, europejskich aprobat technicznych oraz nielicznych norm, np. z grupy materiałowej, wymagania te są określone. W przypadku gotowych wyrobów bardzo często podawana jest wyłącznie klasyfikacja, bez określenia wymagań prostych w interpretacji, np. jakie powinno być spełnione wymaganie z uwagi na wodoszczelność dla okna przeznaczonego do zabudowy w drugiej strefie wiatrowej na poziomie od +10,0 m do + 30,0 m? Podobny problem mamy w przypadku okien dachowych, gdzie obowiązujące normy nie podają, jakie minimalne klasy bezpieczeństwa wg PN-EN 13049:2004 powinny spełniać okna dachowe. Oznacza to, że nie ma określonych dolnych wymagań (w tym wypadku związanych z bezpieczeństwem), czyli zgodnie z obowiązującym prawem okna bez deklaracji tej cechy mogą być wbudowywane. Żeby unikać takich sytuacji w Zakładzie NL prowadzone są prace badawcze, na podstawie których wydawane są później odpowiednie wytyczne, na które powołują się wszystkie zainteresowane strony. W wielu przypadkach publikacje te, nie mają znaczenia obligatoryjnego, jednakże w środowisku budowlanym pełnią rolę wzorca, do którego pozostali nawiązują. Odpowiadają stwierdzeniu: wykonane zgodnie ze sztuką budowlaną. Taki odbiór tych dokumentów poprzedzony jest wieloma latami badań, analiz, obliczeń a więc wynika z autorytetu oraz doświadczenia ITB.
    K.Z.: Wspomniał pan o ofercie badawczej Zakładu NL. Jaki zakres badań oraz innych usług oferujecie państwo waszym klientom?
    P.S.: Jak wynika z powyższego staramy się współpracować głównie ze świadomymi partnerami, dla których najważniejsza jest poprawa parametrów badanego elementu, a wynik badania stanowi jedynie etap uzyskania produktu zadowalającego wytwórcę oraz użytkownika, który go wbudował. Doświadczenie pracowników Zakładu NL pozwala na twórczą ingerencję w badany produkt. Merytoryczne uwagi, swoisty know-how pozwalają na odpowiednią korektę badanych produktów. Intencją Zakładu NL nie jest wyłącznie zbadanie danego elementu bez względu na wynik. Dla nas najistotniejsza jest rzetelność tego co robimy. Nie jesteśmy dla naszych klientów „punktem usługowym”, w którym za usługę się płaci i ją otrzymuje. Zakład NL jest dla swoich klientów partnerem, z którym można rozmawiać o rzeczy pożądanej zarówno przez nabywców jak i naszych klientów, porozmawiać o poprawie jakości wyrobów. Tylko taka współpraca daje odpowiedni efekt. Funkcjonują laboratoria, które przyjeżdżają do klienta po element, badają go i odwożą z gotowym raportem. Są też takie, które przyjeżdżają i za każdym razem montują np. komorę do badań od nowa. Istnieją laboratoria kapitałowo powiązane z producentami, a więc takie, których niezależność pomimo spełnienia wszelkich wymagań może być kwestionowana. Zakład NL, w ramach całkowicie niezależnego laboratorium ITB postępuje inaczej. Zalecamy, żeby przedstawiciel naszego Zleceniodawcy był obecny podczas badania, żeby zobaczył, gdzie występują miejsca newralgiczne, żeby nasz partner dowiedział się, że drobne, nie burzące procesu produkcji ani nie podnoszące jej kosztów zmiany pozwalają uzyskać efekt lepszy od pierwotnie zamierzonego. Standardem w naszym laboratorium, wynikającym z procedur, jest postępowanie, w którym urządzenia wzorcowane w danej konfiguracji i każdorazowo przed badaniem sprawdzone, pozostają w takim układzie przez cały okres ważności wzorcowania. Zakład NL w ten sposób wyklucza możliwość pojawienia się przekłamań wynikających z wielokrotnego składania i rozkładania urządzenia, co jest istotne dla wiarygodności uzyskiwanych wyników.
     Zakres tematyczny Zakładu NL jest bardzo szeroki. Poczynając od badań okien, drzwi, bram w zakresie wytrzymałościowo-funkcjonalnych oraz antywłamaniowym, poprzez badania ścian osłonowych (stanowisko o wymiarach 4,80x 4,80 m), świetlików, klap, płyt warstwowych, przekryć dachowych, blach profilowych, szkła zespolonego, ścian zewnętrznych wentylowanych z różnymi okładzinami, elementów suchej zabudowy, sufitów podwieszonych, drewna i wyrobów drewnopochodnych w różnych konfiguracjach, materiałów termoizolacyjnych, systemów rynnowych z tworzyw, do posadzek i nawierzchni sportowych, itp. Zakład NL oprócz badań gotowych elementów bada również w pełnym zakresie materiałowym np. tworzywa sztuczne, drewno, spoiwa konstrukcyjne, płyty GK, materiały termoizolacyjne, szczeliwa konstrukcyjne, materiały okładzinowe, itp. Odrębnym działem są badania klimatyczne elementów, pozwalające symulować zachowanie się np. drzwi lub okien w różnych klimatach, polegajace na poddawaniu ich wielokrotnym cyklom klimatycznym, obejmujących dwa klimaty (dwie strony) o dowolnych parametrach termiczno-wilgotnościowych wraz z możliwością wytwarzania nadciśnienia. Bardzo chętnie podejmujemy się również badań nietypowych elementów, dla których nie ma określonego programu badań i trzeba go tworzyć każdorazowo od nowa, często stosując pionierskie metody badań. Kolejnym obszarem naszej aktywności są obliczenia numeryczne bazujące na metodzie elementów skończonych w zakresie liniowym i nieliniowym, obejmujące aspekty statyczne oraz dynamiczne, uwzględniające skomplikowane schematy obliczeniowe oraz kombinacje obciążeń. Obliczenia tego typu są niezbędne np. przy realizacji wysokich i nietypowych budynków z fasadami ze ścian osłonowych, dla których typowe schematy przyjmowania obciążeń wiatrem nie są odpowiednie.
    Nowością w ofercie Zakładu NL jest możliwość wydawania opinii (posiadamy w tym zakresie akredytację), w których zamieszczane są informacje o przydatności rozważanego rozwiązania do konkretnego zastosowania. Uprawnienia do opiniowania pozwalają również na rozszerzanie pojedynczych badań na całą rodzinę wyrobów, co znacznie obniża koszty badań.
    W trosce o niewielkich producentów, bazujących na rozwiązaniach systemodawców Zakład NL wprowadził ścieżkę tzw. badań kaskadowych, znacznie obniżających koszty uzyskania wymaganych dokumentów. Podobnie sytuacja wygląda z producentami drzwi i bram z określoną odpornością ogniową, dla których powstał program PC01 znacznie redukujący koszty uzyskania odpowiednich certyfikatów. Zakład NL uwzględnia również wyniki określonych badań historycznych, przeprowadzonych przez partnerów, czemu służy procedura walidacyjna. Efektem badań w Zakładzie NL jest Raport z badań, spełniający wszelkie wymagania formalne oraz nieobligatoryjne ale niezwykle użyteczne dokumenty, częściowo o charakterze marketingowym, które nasi partnerzy powszechnie wykorzystują, informując o uzyskanych wynikach odbiorców swoich produktów.
    K.Z.: Jakie są cele i plany Zakładu NL na najbliższą przyszłość?
    P.S.: Filozofia funkcjonowania Zakładu NL, podobnie jak całego ITB od lat jest niezmienna: robić wszystko, co jest w naszym zasięgu, żeby nieustannie poprawiać jakość polskiego budownictwa. W zakresie Zakładu NL oznacza to m.in. dalsze zacieśnianie współpracy z systemodawcami w celu optymalizacji ich produktów, rozpropagowywanie metod obliczeniowych pozwalających wyeliminować część badań, indywidualizacja – czyli tworzenie modeli współpracy dopasowanych do indywidualnych potrzeb naszych partnerów, wzajemne doradztwo wpływające na obustronny rozwój itp. W mojej ocenie powiedzenie „twarzą do klienta” w branży, w której funkcjonuje ITB, już wiele lat temu się zdezaktualizowało. Dlatego też, Zakład Badań Lekkich Przegród i Przeszkleń Instytutu Techniki Budowlanej stara się być prawdziwym partnerem dla naszych klientów. Stoimy ramię w ramię z nimi i patrzymy w tym samym kierunku, o czym świadczą rozpoczęte oraz zrealizowane programy celowe pozwalające naszym partnerom unowocześnić technologie produkcji, przeprowadzić badania, wdrożenie nowych produktów w ramach dofinansowania ze środków unijnych.
    K.Z.: Dziękuję za rozmowę.

więcej informacji: Świat Szkla 11/2008

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.