Skrzydła, które jeżdżą na rolkach. Część 2
|
Drzwi przesuwne to nie tylko połać drzwiowa. To cały system prowadnic, rolek i wsporników, dzięki którym drzwi tego typu mogą ujawnić swoje zalety. Zazwyczaj stanowią one kompletną całość z montowanymi drzwiami, ale istnieje tu możliwość bardziej precyzyjnego dostosowania elementów systemowych do potrzeb i upodobań przyszłego użytkownika.
Co wchodzi w skład systemu drzwi przesuwnych?
Skrzydła
Skrzydła mogą mieć budowę:
- płytową i składać się z płyty drewnopochodnej (sklejka lub płyta wiórowa) oklejonej folią ozdobną lub z naklejonym na wierzchu lustrem, lub wykonanej z tafli szkła bezpiecznego: hartowanego albo laminowanego;
- ramową – z ramą drewnianą, metalową (stalową lub aluminiową) lub z tworzywa sztucznego. W drzwiach wewnętrznych rama wypełniona jest kasetonami z drewna lub sklejki albo taflą szkła, w drzwiach zewnętrznych wypełnienie stanowi szyba zespolona. Na ramie drzwi wewnętrznych może znajdować się również napięta specjalna tkanina lub papier bibułkowy (popularne we wnętrzach stylizowanych na wzór japoński).
Wszystkie rodzaje drzwi mogą być lakierowane lakierami bezbarwnymi lub koloryzujacymu, malowane farbami w różnych kolorach, oklejane foliami jednobarwnymi lub drewnopodobnymi albo ozdabiane przez naklejenie cienkiej warstwy forniru z różnych gatunków drewna np. dębu, buku, orzecha, akacji itp.
Na krawędziach skrzydeł mocowane są elastyczne nakładki, ograniczające hałas przy zamykaniu oraz zapobiegające przytrzaskiwaniu palców. Na brzegach skrzydeł mocowane są również uszczelki szczotkowe zapobiegające przenikaniu kurzu do zamykanej przestrzeni oraz zwiększające nieco izolacyjność cieplną i akustyczną drzwi przesuwnych.
Przeszklenie
Drzwi wewnętrzne – mogą być zaprojektowane jako pełne lub przeszklone. W zależności od potrzeb przeszklenie może być wykonane ze szkła przejrzystego (rozwiązanie stosuje się gdy chcemy mieć możliwość oglądania przestrzeni za drzwiami – głownie we wnętrzach użyteczności publicznej) lub nieprzejrzystego (rozwiązanie to stosuję się we wnętrzach mieszkalnych i biurowych, gdy chcemy aby drzwi stanowiły barierę wzrokową i zapewniały intymność domownika przebywającego w danym pomieszczeniu).
Szkłem przejrzystym jest przeważnie szkło float bezbarwne lub kolorowe. Jeśli mamy małe dzieci wskazane jest zastosowanie szyb bezpiecznych zapewniające ochronę przed zranieniem nawet w przypadku ich rozbicia. Można również zastosować szyby o zwiększonej odporności na włamanie.
Przeszklenie nieprzejrzyste najczęściej wykonuje się ze szkła ornamentowego lub matowego, ale może też być nim witraż lub różnokolorowa kompozycja ze szkła stapianego. Przeszklenie wykonane ze zwykłego szkła float albo ze szkła ornamentowego lub matowego może być podzielone za pomocą szprosów. Szkło może też być zdobione przez malowanie np. metodą sitodruku lub nanoszenie wzorów metodą piaskowania lub grawerowania.
Przesuwne skrzydło drzwiowe może stanowić również tafla ze szkła hartowanego grubości 8 lub 10 mm lub ze szkła laminowanego, w którego strukturze znajduje się folia. Folia ta może być bezbarwna (wtedy jest całkowicie niewidoczna), lub mleczna (dla zapewnienia intymności – jak w przypadku szkła matowego), a nawet z nadrukowanymi wzorami z dokładną, fotograficzną wiernością obrazu. Nowością są przeszklenia laminowane, wewnątrz których umieszczono świecące w różnych kolorach diody LED – mogą one stanowić element dekoracyjny lub informacyjny.
Drzwi zewnętrzne – są przeszklone szybami zespolonymi, które oprócz oświetlania pomieszczenia i zapewnienia kontaktu z otoczeniem mają do spełnienia inne, równie ważne, role.
Izolacyjność cieplna. Ponieważ większą powierzchnię skrzydeł stanowi szyba, przez którą może w zimie uciekać nam ciepło należy używać szkła zespolonego, o odpowiednich wartościach współczynnika przenikania ciepła U. Popularne jest tu wypełnianie powierzchni międzyszybowej gazem szlachetnym (argonem) oraz napylanie tlenkami metalu, co podnosi termoizolacyjność szyb. Szyby takie osiągają współczynnik U=1,1 W/m2K.
W lecie natomiast przez powierzchnie szklane może do wnętrza przenikać zbyt wiele promieniowania słonecznego, które może nas oślepiać i znacznie podnosić temperaturę w pomieszczeniu – zamiast ogrodu zimowego możemy otrzymać szklarnię. Aby temu przeciwdziałać musimy zapewnić oczywiście sprawną wentylację, ale ważną rolę może tu pełnić szkło przeciwsłoneczne, które nie dopuszcza do przegrzania pomieszczenia odbijając promienie słoneczne (szkło refleksyjne) lub je pochłaniając (szkło absorbcyjne).
Dostępne na rynku jest też szkło dwufunkcyjne, które łączy w sobie zalety szkła termoizolacyjnego i przeciwsłonecznego, ale ze względu na swoją wyższą cenę nie jest jeszcze zbyt popularne w budownictwie jednorodzinnym. Rosnące koszty energii, a co za tym idzie ogrzewania i klimatyzacji, mogą jednakskłonić właścicieli domków do sięgnięcia po to właśnie rozwiązanie.
Bezpieczeństwo. Szkło, przy ewentualnym stłuczeniu, nie powinno stanowić zagrożenia dla zdrowia czy życia przebywających w pobliżu osób. Dlatego przy produkcji drzwi balkonowych czy tarasowych należy stosować tzw. szkło bezpieczne: hartowane i warstwowo klejone.
Obydwa rodzaje szkła bezpiecznego mają zwiększoną wytrzymałość i odporność na uderzenia w porównaniu ze szkłem zwykłym, a w przypadku rozbicia nie robią krzywdy ludziom znajdującym się w pobliżu.
Szkło hartowane rozpada się na małe kawałki o nieostrych krawędziach, a szkło klejone pomimo spękania, jest przyklejone do folii wzmacniającej i nie rozsypuje się. W ofercie wielu producentów szkło bezpieczne nie jest jednak w wyposażeniu standardowym, można zamówić je za odpowiednią dopłatą.
Przeszklenie drzwi zewnętrznych powinno wypełniać także inne zadanie z zakresu bezpieczeństwa. Dostępne są też tzw. szyby antywłamaniowe, które choć nie zawsze oprą się złodziejowi, to opóźnią jego dostęp do mieszkania. Złodziej w trakcie włamania może być więc zauważony – co powoduje, że najczęściej rezygnuje z włamania. Spowodowany przez niego hałas może też wzbudzić zainteresowanie sąsiadów i skłonić ich do wezwania policji. Szyby mogą być podłączone również do systemu alarmowego, np. przez czujniki zbicia szyby, które reagując na specyficzny dźwięk pękania szyby włączają alarm.
Należy wspomnieć, że szkło – chociaż optycznie jest bardzo lekkie – charakteryzuje się dużym ciężarem właściwym, szczególnie grube tafle ze szkła klejonego. Przykładowo popularna w budownictwie jednorodzinnym szyba zespolona ze szkłem antywłamaniowym klasy P3 o budowie 44.3/16Ar/4 charakteryzuje ciężarem 1 m2 ok. 30 kg czyli sama tafla szkła o wymiarach 200x200 cm ma ciężar 120 kg.
Izolacyjność akustyczna. Kwestia bezpieczeństwa jest priorytetem dla właścicieli domów wybudowanych na odludziu. Natomiast użytkownicy domów zbudowanych w miastach, szczególnie przy ruchliwych ulicach, powinni się zastanowić czy nie powinni zamówić drzwi z szybami, które chronią przed hałasem – osłabiają natężenie dźwięków docierających z zewnątrz do pomieszczenia.
Są to szyby zespolone, w których szyba zewnętrzna jest szybą klejoną, składająca się zwykle z dwóch tafli szkła połączonych tzw. folią akustyczną. Wnętrze szyby zespolonej jest wypełnione gazem ciężkim, co dodatkowo wzmacnia ochronę przed hałasem.
Estetyka. Duże powierzchnie przeszklone stosowane na elewacjach mają swoich zwolenników, ale są również osoby, które nawiązując do tradycji zamawiają okna podzielone na mniejsze pola za pomocą szprosów. Takie rozwiązanie jest możliwe również dla drzwi tarasowych.
Najczęściej wybierane są szprosy metalowe, umieszczone wewnątrz szyby zespolonej. Zależnie od życzenia, mogą mieć one różną szerokość, różną kolorystykę i być ułożone w różne wzory. Drzwi drewniane natomiast mogą być wyposażone w szprosy drewniane w postaci otwieranej ramki ułatwiającej mycie zewnętrznej strony.
Wygoda. Duże powierzchnie szklane wymagają wysiłku, aby utrzymać je w czystości. Receptą na to może być szkło samoczyszczące. Od zewnątrz pokryte jest ono specjalną powłoką o własnościach katalitycznych, dzięki czemu rozkładane są wszelkie zabrudzenia organiczne szyby, np. tłuste plamy – i hydrofilowych, dzięki którym w czasie deszczu woda rozpływa się równomiernie po powierzchni szyby, zmywając wszelkie zabrudzenia i nie dając tzw. efektu wyschniętych kropli.
Prowadnice
Szyny górne – stalowe lub aluminiowe, mocowane do ścian lub sufitów. Od sztywności i wytrzymałości prowadnic zależy dopuszczalna waga skrzydła drzwiowego (najlżejsze są skrzydła z wypełnieniem z papieru ozdobnego, a najcięższe szklane – tafla szklana grubości 10 mm o powierzchni 2 m2 waży 50 kg). Mniej ozdobne prowadnice schowane są za listwami maskującymi, ale prowadnice wykonane ze stali nierdzewnej mogą stanowić również element dekoracyjny we wnętrzu.
Szyny dolne – są zwykle również metalowe, ale mogą być również wykonane z tworzywa sztucznego tylko z torem jezdnym metalowym. Mogą być montowane na istniejącej posadzce (np. w szafach wnękowych) lub „wtopione” w warstwy posadzki, aby nie przeszkadzały w komunikacji (np. drzwi tarasowe)
- Prowadnice jednotorowe umożliwiają zamontowanie jednego lub dwóch skrzydeł, które po zamknięciu stykają się ze sobą. Prowadnice te powinny mieć długość równą co najmniej podwójnej szerokości skrzydeł, tak aby drzwi można było swobodnie otwierać.
- Prowadnice dwutorowe stosowane są w drzwiach teleskopowych, gdy dwa skrzydła drzwi mogą zachodzić na siebie. Jest to rozwiązanie często stosowane w przypadku drzwi chowanych w ścianie, bo pozwala zmniejszyć długość prowadnicy i szerokość kasety, a także wymaganą długość nadproża.
Wózki
Umożliwiają przesuwanie się skrzydła po szynie, każde skrzydło mocowane jest zwykle do dwóch wózków za pomocą regulowanych uchwytów, łożyskowane kółka zapewniają cichą oraz długą i bezawaryjną pracę. Najlżej i najciszej przesuwają się drzwi, w których kółka jezdne mają osie osadzone w łożyskach lub kółkami obracającymi się na trzpieniu teflonowym. Kółka natomiast mogą być wykonane ze stali (niepowlekanej lub pokrytej teflonem albo z obręczą ze specjalnej gumy lub silikonu) lub z tworzywa sztucznego (najczęściej z twardego nylonu). Wózki najczęściej poruszają się na dwóch lub czterech kółkach.
Ograniczniki
- wychylenia: utrzymują skrzydło (poruszające się po szynie górnej) w pozycji pionowej i zabezpieczają skrzydło przed „huśtaniem się na boki” w czasie otwierania, mogą prowadzić skrzydło obejmując krawędzie boczne (np. w drzwiach całoszklanych) lub w szczelinie wyciętej pośrodku dolnej krawędzi skrzydła (np. w drzwiach drewnianych);
- otwarcia: zapewniają łagodne wyhamowanie skrzydła przy końcu otwierania – stosowane są w tym celu różne materiały elastyczne, sprężyny metalowe lub „sprężyny gazowe” najbardziej ciche i efektywne. Umieszcza się je na końcach prowadnicy (z jednej i drugiej strony). Nazywane są również odbojnikami lub ogranicznikami przesuwu.
Okucia
W pomieszczeniach, które wymagają zamknięcia możemy zastosować drzwi wyposażone w zamki z ryglem hakowym. Do otwierania drzwi mogą służyć klamki, gałki lub pochwyty. Ostatnio pojawiły się też uchwyty służące do otwierania drzwi umiejscowione na czole skrzydła – umożliwiające schowanie całkowicie skrzydła do kasety.
Wymiary
Skrzydła drzwi przesuwnych dostępne są w wielu wymiarach (np. o szerokości 80, 90, 100 cm). Możemy również zamówić skrzydła o nietypowych wymiarach i drzwi składające się z kilku skrzydeł – ich układ zależy oczywiście od rozmiaru otworu drzwiowego, który mamy wypełnić. Najczęściej stosujemy drzwi jedno lub dwuskrzydłowe, chociaż spotyka się również drzwi trzy- lub czteroskrzydłowe. Przy większych otworach często praktycznym rozwiązaniem są stałe naświetla boczne lub górne.
Sunące po szynach – drzwi tarasowe
Najbardziej popularne obecnie są drzwi tarasowe przesuwne. Umożliwiają one montowanie drzwi o dużych rozmiarach skrzydeł odsłaniających szerokie przejście, jednocześnie nie zabierając zbyt wiele przestrzeni w pomieszczeniu. Szerokość skrzydła może przekraczać 300 cm, wysokość 250 cm a waga dochodzić do 300 kg. Najczęściej są zamawiane drzwi jedno- lub dwuskrzydłowe. Skrzydła przesuwne zwykle w trakcie otwierania przesuwają się na przeszklone skrzydła stałe, ale mogą również przesuwać się za inne skrzydło przesuwne lub za zamknięte skrzydło rozwieralne.
Wózki na których porusza się skrzydło drzwi mogą jeździć po szynie górnej lub dolnej. Szyna górna nie ulega zabrudzeniu i łatwo jest zamontować napęd automatyczny. Drzwi automatycznie rozsuwające się, które znamy z supermarketów, w przyjaźniejszej stylistyce oferowane są już do domów jednorodzinnych.
Dla cięższych drzwi polecany jest jednak bardziej ruch po szynie dolnej. Tym bardziej, że obecnie kółka nie poruszają się zwykle w zagłębionej prowadnicy, która może ulec zabrudzeniu, co przeszkadza w ruchu skrzydła, ale wklęsłe kółko porusza się po wypukłym elemencie jezdnym. Ponadto coraz bardziej popularne są szyny dolne w rozwiązaniu niskoporogowym, które nie stanowią bariery dla wózków dziecinnych czy inwalidzkich oraz osób mających problemy z poruszaniem się.
W przypadku drzwi niskoprogowych instalowanych montowanych przy niezadaszonych tarasach zaleca się, aby miały one zainstalowane gumowe uszczelki na całym obwodzie skrzydła, a szczególnie na jego spodzie. Zapobiegać mają przenikaniu rozpryskującej się wody opadowej. Aby uszczelka ta nie uległa zniszczeniu podczas przesuwu drzwi opracowano dwa sposoby: w trakcie ustawiania klamki do położenia umożliwiającego przesuw podnoszone jest całe skrzydło drzwiowe wraz z uszczelką lub klamka przygotowana do przesuwu podnosi nie całe drzwi, ale tylko uszczelkę. Systemy te określane są jako podnośno-przesuwne lub unośno-przesuwne.
Drzwi uchylno-przesuwne
Innym rodzajem drzwi przesuwnych są drzwi, w które oprócz przesuwania mogą zostać uchylone – określane są one jako uchylno-przesuwne. Drzwi te umożliwiają uchylenie do wietrzenia pomieszczenia i ruch przesuwny równolegle do płaszczyzny ościeżnicy. W drzwiach tych wyłącznie za pomocą klamki sterujemy działaniem okucia obwiedniowego. W położeniu zamkniętym następuje ryglowanie na całym obwodzie - dzięki czemu zapewniona jest absolutna szczelność, doskonała izolacja cieplna i akustyczna. Rolki ryglujące w kształcie grzybka i zaczepy antywyważeniowe zamontowane w określonych miejscach zapewniają odpowiednią klasę bezpieczeństwa antywłamaniowego.
Wyróżniamy dwie wersje sterowania ruchem skrzydła:
- standardowa, gdzie ryglowanie po obwodzie i centralny zamek działają niezależnie od mechanizmu uchylno-przesuwnego skrzydła (wymagają więcej manipulacji klamką)
- zautomatyzowana gdzie wszystkie ruchy skrzydła sterowane są centralnie przez ustawienie klamki w odpowiednim położeniu (tzw sterowanie wymuszone)
Przesuwamy całe ściany
Ścianki działowe przesuwne mają wiele skrzydeł, które po zamknięciu mogą odgradzać duże pomieszczenia np. salony sprzedaży w centrach handlowych, natomiast w czasie otwierania są przesuwane i parkowane w boksie z rogu pomieszczenia. Po otwarciu zapewniają szerokie przejście bez żadnych przeszkód. Przeszklone ścianki sklepach nawet po zamknięciu umożliwiają eksponowanie towarów potencjalnym klientom, a biurach po zastosowaniu odpowiednich technik zdobienia szkła stanowią ciekawy element aranżacji wnętrza.
Ścianki mogą być przesuwane ręcznie – każda tafla oddzielnie, ale ich ruch można też zautomatyzować i po naciśnięciu przycisku odpowiedni napęd przesunie tafle szkła zgodnie z naszym życzeniem zamykając lub otwierając dostęp do pomieszczenia. Szerokość poszczególnych tafli szkła może wynosić od 600 do 1500 mm, a ich wysokość może dochodzić nawet do 3500 mm. Natomiast ciężar pojedynczej tafli szkła może wynosić 250 kg.
Przesuw automatyczny i inteligentny
Drzwi wejściowe w obiektach użyteczności publicznej (biurowce, domy towarowe, banki, szpitale, restauracje, dworce) oraz budynkach zamieszkania zbiorowego (hotele, pensjonaty, domy wczasowe) są zwykle wyposażone w napęd mechaniczny, który je otwiera i zamyka. Ruch pieszy w tych miejscach jest bardzo duży i drzwi automatyczne są najodpowiedniejsze do jego obsługi – gwarantują szybkość i płynność ruchu w przejściu. Inteligenta automatyka troszczy się o funkcjonalną precyzję w obrębie wejścia, a różnorodne ukształtowanie konstrukcji sprawia że można je bez problemu dopasować do wystroju architektonicznego budynku i charakteru wnętrz – od nowoczesnych po stylowe.
Wśród drzwi automatycznych najbardziej popularne są drzwi przesuwne. Systemy napędowe w tych drzwiach to nie tylko proste mechanizmy, ale również skomplikowane systemy zasługujące na miano „inteligentnych” - współpracujące poprzez systemy centralnego sterowania z innymi instalacjami w obiekcie, czyli systemami tzw „inteligentnego budynku”.
Mikroprocesor. Najważniejszym elementem napędu drzwi przesuwnych jest „samouczący się” mikroprocesor, który gwarantuje bezawaryjną pracę oraz umożliwia współpracę z centralami ppoż., kontrolą dostępu i komputerowymi systemami zarządzania budynkiem. W drzwiach przesuwnych występuje automatyczny system korekcji, który stale monitoruje aktualne wartości ustawień i poprawia je w razie potrzeby. Dzięki różnym wersjom napędów możemy je dopasować do ciężaru drzwi i rodzaju pracy, aby zapewnić ciche i bezawaryjne działanie.
Czujniki. Uruchomienie napędu, czyli przesuwanie drzwi następuję po zadziałaniu odpowiednich aktywatorów (czujników) Są to urządzenia przesyłające sygnały do zespołu sterującego ruchem drzwi automatycznych.
Funkcje tę mogą spełniać urządzenia radarowe (mikrofalowe) - zwykłe, reagujące na każdy ruch lub kierunkowe, rozpoznające czy obiekt zbliża się czy oddala od drzwi. Stosowanie radarów kierunkowych zapewnia skrócony czas otwarcia drzwi, które otwierane są przed osobą wchodzącą i zamykane za osobą wychodzącą (mniej zimnego powietrza dostanie się w zimie, mniejsze wymiary wiatrołapu). Wadą czujników radarowych jest to, że reagują tylko na obiekty będące w ruchu. Aby zapobiec zamykaniu drzwi, gdy osoba przechodząca się zatrzyma i znajdzie na linii zamykania, stosowane są bariery świetlne (tzw. fotokomórki).
Są to urządzenia emitujące wiązkę świetlną, której przerwanie stanowi sygnał, że drzwi muszą powrócić do pozycji otwartej. W przypadku drzwi rozwieranych detektor powinien być umieszczony w pewnej odległości, aby nie było możliwości samoczynnego uruchamiania się drzwi bez potrzeby. Aby zapobiec wchodzeniu osób, które nie zamierzają skorzystać z drzwi, w strefę działania detektora, stosuje się specjalne barierki, donice z kwiatami itp. Listwy podczerwieni montowane nad drzwiami mają uniemożliwić kolizję ze skrzydłem drzwiowym w czasie, gdy ktoś znajduje się w obszarze otwierania lub zamykania drzwi.
Są to urządzenia pasywnej podczerwieni, monitorujące zmiany ciepła emitowanego przez ludzi w polu detekcji. Dostępne są również czujniki optyczne, które skanują teren przyległy do drzwi i odpowiednio reagują (rozpoznają również przedmioty nieruchome, np. jeśli postawiono donicę z kwiatami w strefie działania drzwi). Są to urządzenia aktywnej podczerwieni - wyposażone są w diodę, która bez przerwy lub co jakiś czas wysyła światło podczerwone.
Odbiornik monitoruje odbicie tego światła. Jakakolwiek zmiana w odbiciu postrzegana jest jako zmiana warunków w polu detekcji. W przypadku drzwi automatycznych spowoduje to otwarcie się drzwi. Kurtyna aktywnej podczerwieni wyczuwa zarówno ruch, jak i obecność obiektu w obszarze detekcji. Na krawędziach drzwi mogą być zamontowane kontaktowe listwy bezpieczeństwa, zapobiegające np. zmiażdżeniu palców, które dostaną się między ruchome części drzwi a obudowę W podobnym celu montowane są też wyłączniki przeciążeniowe (ograniczenie siły zamykania do 150 N).
Do sterowania drzwiami mogą też służyć różnego rodzaju przyciski ścienne i podłogowe, maty naciskowe, pętle indukcyjne, zdalne sterowanie radiowe (za pomocą pilota), włączniki cięgnowe na wysięgnikach, kontrolery dostępu (czytniki kart kodowych: magnetycznych lub zbliżeniowych albo przełączniki z kluczem, albo pulpit z przyciskami czyli klawiatura kodująca) lub sygnał z centrali, jeśli drzwi pracują w systemie „inteligentnego budynku”.
Tadeusz Michałowski
wszystkie części artykułu:
- Skrzydła, które jeżdżą na rolkach (całość) , Tadeusz Michałowski, Świat Szkła
- Skrzydła, które jeżdżą na rolkach Cz. 2, Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 10/2007
- Skrzydła, które jeżdżą na rolkach Cz. 1, Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 09/2007
patrz też:
patrz też:
- Szyby antywłamaniowe – czy istnieją? , Świat Szkła - portal
- Szklenie dekoracyjne drzwi wewnątrzlokalowych , Tadeusz Michałowski, Świat Szkła
- Szkło + LED = nowa estetyka , Robert Sienkiewicz, Szklane Inspiracje 9/2008
- Pustaki szklane - w mieszkaniach, apartamentach i rezydencjach , Tadeusz Michałowski, Szklane inspiracje 9/2008