Strukturalne witraże ze szkła i betonu w architekturze XX/XXI wieku
W latach trzydziestych XX wieku, francuscy artyści witrażowi, nawiązując do postępu technicznego i nowych materiałów pojawiających się w architekturze, podjęli próby unowocześnienia witrażu zarówno pod względem ideowym i estetycznym, jak też technologicznym. Jednym z nowych materiałów stosowanych w tym czasie w konstrukcjach budowlanych był beton zbrojony. Narodziła się więc idea zastosowania go także do realizacji nowoczesnych witraży.
Mistrzowie witrażowi, Jean Gaudin i Auguste Labouret, opracowali odpowiednią technologię. W kierowanych przez nich paryskich pracowniach powstały pierwsze witraże z grubego (3 do 5 cm), kolorowego szkła i betonu, dodatkowo wzmocnione metalowym zbrojeniem.
 |
| Metalowy element (billot) i specjalny młotek (marteline) do rozbijania płytki szklanej na poszczególne bryłki |
 |
| Przycinanie szkła |
Te szklane płyty nazwano dalles de verre i pod tą nazwą figurują one do dzisiaj w terminologii witrażowej.
Dzięki tej technice powstał witraż strukturalny, rzeźbiarski i trójwymiarowy, którego trwałość okazała się nieporywnywalna z miękkością ołowiu i kruchością cienkiego szkła (o grub. 2 do 6 mm), w witrażu wykonanym techniką tradycyjną. Okazało się, że tego typu płyty można stosować nie tylko do wypełnienia otworów okiennych, ale także do konstrukcji całych ścian zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych.
Podjęto także próby zastąpienia betonu, jako materiału łączącego bryłki szkła, syntetyczną żywicą epoksydową. Miała ona te zaletę, że nie wymagała wzmocnień metalowym zbrojeniem. Płyty ze szkła i żywicy okazały się równie sztywne i trwałe, jak te z betonu, a jednocześnie odporne na wilgoć.
Celem tych technicznych i artystycznych poszukiwań było przede wszystkim maksymalne zintegrowanie sztuki witrażowej z architekturą nowoczesną pod każdym względem. Płyty z dalles de verre znalazły we Francji zastosowanie, szczególnie po drugiej wojnie światowej, przy odbudowie zniszczonych lub uszkodzonych zabytków architektury sakralnej.
Obecnie, w związku z rozwojem architektury współczesnej, pojawianiem się nowych materiałów i technologii, ta technika jest już rzadziej stosowana. Mimo tego, wielu artystów witrażowych we Francji nadal ją praktykuje, tworząc witrażowe przeszklenia w tym stylu do specyficznych obiektów architektonicznych, jak także do aranżacji wnętrz mieszkalnych.
 |
| Wybór płytki szkła, jej wymiarów i miejsca w kompozycji całości |
 |
| Błękitna rozeta witrażowa na stole roboczym podczas składania jej z poszczególnych elementów szkła |
 |
| Błękitna rozeta witrażowa po ukończeniu. Tuluza 2001 r. |
Ewa Grzech
więcej informacji: Świat Szkła 7-8/2006
