Dzisiaj trudno sobie wyobrazić centra handlowe, banki, hotele, terminale lotnicze czy budynki biurowe i obiekty służby zdrowia bez drzwi automatycznych, usprawniających komunikację i nie stanowiących bariery dla niepełnosprawnych. Tradycyjne drzwi mające klamkę i otwierane przez wchodzącego, są stosowane już tylko w małych lokalach.

 

Wszędzie tam, gdzie w ciągu minuty może wchodzić lub wychodzić nawet kilkadziesiąt osób, nowoczesna architektura wymusza stosowanie systemów drzwi automatycznych. Ważne jest przy tym, aby spełniały one odpowiednie wymagania nie tylko w zakresie przepustowości, estetyki czy funkcjonalności, ale przede wszystkim zapewniały bezpieczeństwo użytkownikom tych obiektów i umożliwiały natychmiastową ewakuację w przypadku zagrożenia.

 

Systemy drzwi automatycznych
Podstawę tworzą profile, przeważnie aluminiowe, z uwagi na swoją wagę i możliwość łatwego dopasowania konstrukcji do zabudowy o dowolnych parametrach. W nich osadzane są ruchome drzwi szklane, choć mogą to być również ramy drewniane lub z tworzywa sztucznego. Istnieją także systemy drzwi automatycznych wykonane całkowicie ze szkła. Najważniejszą częścią systemu są urządzenia do automatycznego otwierania drzwi, montowane w belce nośnej nad drzwiami. Mieści się w niej kompletny mechanizm napędowy, komputer sterujący napędem, alarmem i nadzorujący doładowywanie akumulatorów, same akumulatory, syreny alarmowe, itp.

 

Te inteligentne urządzenia sterownicze regulują prędkość otwierania, obrotu lub przesuwu, mogą np. automatycznie dostosowywać czas otwarcia do częstości ruchu czy samoczynnie rozpoznawać ciężar skrzydła przez pomiar przyspieszenia. Istotne są funkcje zabezpieczenia drzwi - np. przed najechaniem, przed przytrzymaniem osoby w drzwiach lub jej przytrzaśnięciem między drzwiami a słupem - które oparte są na pracy czujników ruchu, barier podczerwieni oraz wyłączników. Programator może wyświetlać aktualny tryb pracy, kody usterek i zdarzeń alarmowych., a także przy jego użyciu można ustawić wybrane przez użytkownika parametry pracy.

 

Rodzaje drzwi automatycznych
W zależności od sposobu otwierania, automatyczne drzwi dzielą się na: przesuwne (drzwi otwierają się na boki, wzdłuż fasady), rozwierane (skrzydła drzwi otwierają się do wewnątrz lub na zewnątrz budynku), obrotowe lub inaczej karuzelowe oraz balansowe (łączą cechy drzwi rozwieranych i przesuwnych).

 

Drzwi przesuwne dzielimy na jedno- lub dwuskrzydłowe. Drzwi dwuskrzydłowe składają się zwykle z dwóch stałych skrzydeł bocznych i z dwóch skrzydeł ruchomych (przesuwnych). Szerokość przejścia jest niemal równa szerokości skrzydeł ruchomych. Stosuje się w przejściach o dużym natężeniu ruchu np. centrach handlowych, biurowcach, a także w szpitalnych oddziałach ratunkowych, gdzie mamy do czynienia z chwilowym dużym natężeniem ruchu.

 

Drzwi przesuwne teleskopowe składają się ze skrzydeł zachodzących na siebie (2 lub 4 skrzydła), co pozwala maksymalnie wykorzystać istniejącą przestrzeń. Stosuje się, gdy wymagana szerokość otwarcia musi być większa niż to wynika z szerokości zabudowy drzwi (dają przejście do 2/3 szerokości otworu). Dzięki automatycznemu sterowaniu można osiągnąć zmienną szerokość otwarcia w zależności od natężenia ruchu.

 

 Drzwi przesuwne - dwuskrzydłowe

Fot. 1. Drzwi przesuwne - dwuskrzydłowe (www.geze.pl)
 
 

Drzwi przesuwne - teleskopowe

Fot. 2. Drzwi przesuwne - teleskopowe (www.geze.pl)

 

Drzwi harmonijkowe mają skrzydła podzielone na równe części i połączone specjalnymi zawiasami. Podczas otwierania przesuwają się na boki i jednocześnie składają. Potrzebują wyjątkowo mało przestrzeni podczas otwierania. Nie mogą być jednak stosowane na drogach ewakuacyjnych.

 Drzwi harmonijkowe

Fot. 3. Drzwi harmonijkowe (www.arex.biz.pl)



Drzwi rozsuwane łukowe mają kształt półkola lub wycinka koła. Skrzydła przesuwne wykonane są z profili i szyb łukowo giętych. Drzwi przesuwne łukowe, ze względu na swoje walory estetyczne są stosowane w obiektach, gdzie ważne jest podkreślenie prestiżu wejścia np. biurowce lub hotele. Czasem stosuje się dwie pary drzwi łukowych w celu uzyskania wejścia o obrysie pełnego koła, co może zapewnić ograniczenie strat ciepła, przy zachowaniu reprezentacyjnego wyglądu wejścia.

 

 Drzwi rozsuwane – łukowe

Fot. 4. Drzwi rozsuwane – łukowe (www.geze.pl)



Drzwi rozwierane (uchylne, przymykowe) mogą być z napędem dźwigni popychających lub z napędem dźwigni ślizgowych. Ze względu na swój ciężar, napęd powinien być montowany na nadprożu. W związku z tym ponad skrzydłem drzwiowym należy pozostawić odpowiednią przestrzeń (80-140 mm).

 

Napęd do drzwi uchylnych może otwierać skrzydło drzwiowe tylko w jednym kierunku, dlatego ze względów bezpieczeństwa takie drzwi powinny się otwierać na zewnątrz. Mogą ułatwiać poruszanie się osobom niepełnosprawnym, dlatego też są stosowane m.in. przez ośrodki zdrowia i domy pomocy społecznej, mają również zastosowanie jako drogi ewakuacyjne przy drzwiach obrotowych. Prędkość otwierania i zamykania oraz czas otwarcia są regulowane. Drzwi posiadają regulowany kąt otwarcia (max. do 120o) oraz koordynację zamykania skrzydeł.

 

 Drzwi przymykowe - jednoskrzydłowe


Fot. 5. Drzwi przymykowe - jednoskrzydłowe (www.geze.pl)



Drzwi karuzelowe (obrotowe) mają dwa, trzy lub cztery skrzydła połączone promieniście. Ich zaletą jest to, że dzięki swojej konstrukcji, znacznie ograniczają straty cieplne. Drzwi obrotowe posiadają cały szereg zabezpieczeń: układ awaryjny z własnym zasilaniem do ciągłego monitorowania pracy, czujniki bezdotykowe i kontaktowe zabezpieczające wszystkie płaszczyzny ruchu skrzydeł.



Dodatkowo wszystkie typy drzwi wyposażone są w wyłączniki mechaniczne oraz czujniki przeciążeniowe. Mogą mieć też często specjalne, wyłamywane skrzydła w celu umożliwienia ewakuacji. Jednak polskie przepisy nie dopuszczają stosowania drzwi karuzelowych na drogach ewakuacyjnych.

 

 Drzwi karuzelowe

Fot. 6. Drzwi karuzelowe (www.geze.pl)



Drzwi balansowe mają skrzydła, które przy otwieraniu i zamykaniu obracają się całą swoją płaszczyzną wokół przesuniętej do środka osi. Po otwarciu, prawie całe światło otworu jest dostępne dla ruchu. Drzwi balansowe są odporne na działanie silnych wiatrów i przeciągi, dzięki czemu zapewniają łatwe otwieranie i zamykanie nawet w ciężkich warunkach atmosferycznych.



Odpowiednie warunki ewakuacji
Z pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi powinna być zapewniona możliwość ewakuacji w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub do sąsiedniej strefy pożarowej, bezpośrednio albo drogami komunikacji ogólnej, zwanymi „drogami ewakuacyjnymi”. Z sąsiedniej strefy pożarowej powinno być wyjście bezpośrednio na zewnątrz budynku lub przez inną strefę pożarową.


Oznacza to, że z każdego miejsca przeznaczonego na pobyt ludzi w obiekcie powinny być zapewnione odpowiednie warunki ewakuacji, umożliwiające szybkie i bezpieczne opuszczenie strefy zagrożonej lub objętej pożarem, dostosowane do liczby i stanu sprawności osób przebywających w obiekcie oraz jego funkcji, konstrukcji i wymiarów.

 

Powinny być także zastosowane techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego polegające na:
- zapewnieniu dostatecznej liczby i szerokości wyjść ewakuacyjnych;
- zachowaniu dopuszczalnej długości, szerokości i wysokości przejść oraz dojść ewakuacyjnych;
- zapewnieniu bezpiecznej pożarowo obudowy i wydzieleń dróg ewakuacyjnych oraz pomieszczeń;
- zabezpieczeniu przed zadymieniem wymienionych w przepisach techniczno-budowlanych dróg ewakuacyjnych, w tym: na stosowaniu urządzeń zapobiegających zadymieniu lub urządzeń i innych rozwiązań techniczno-budowlanych zapewniających usuwanie dymu;
- zapewnieniu oświetlenia awaryjnego (bezpieczeństwa i ewakuacyjnego) oraz przeszkodowego w obiektach, w których jest ono niezbędne do ewakuacji ludzi;
- zapewnieniu możliwości rozgłaszania sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych poprzez dźwiękowy system ostrzegawczy w budynkach, dla których jest on wymagany.

Odpowiednie warunki ewakuacji określają przepisy techniczno-budowlane, to jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.), zwane potocznie „warunkami technicznymi”.



Wymagania ewakuacyjne dla pomieszczeń
Podstawową zasadą jest to, że wyjścia z pomieszczeń na drogi ewakuacyjne powinny być zamykane drzwiami.

Określając wymaganą szerokość i liczbę przejść, wyjść oraz dróg ewakuacyjnych w budynku, w którym z przeznaczenia i sposobu zagospodarowania pomieszczeń nie wynika jednoznacznie maksymalna liczba ich użytkowników, liczbę tę należy przyjmować na podstawie zawartych w „warunkach technicznych” następujących wskaźników powierzchni użytkowej, dla:
- sal konferencyjnych, lokali gastronomiczno-rozrywkowych, poczekalni, holi, świetlic itp. – 1 m2/osobę,
- pomieszczeń handlowo-usługowych – 4 m2/osobę,
- pomieszczeń administracyjno-biurowych – 5 m2/osobę,
- archiwów, bibliotek itp. – 7 m2/osobę,
- magazynów – 30 m2/osobę.

Warto w tym miejscu zwrócić uwagę, że w znacznie szerszym zakresie stosowane są analogiczne wskaźniki w przepisach innych krajów, np.:
- w USA: – NFPA 101 – Life Safety Code – 2005 Edition,
- w Wielkiej Brytanii: – Approved Document B. Life Safety, 2000 Edition, – BS 5588 part 10:1991. Code of
practice for shopping complexes.

Poniżej podano przykładowo kilka wskaźników, określonych w ww. Approved Document B:
- pomieszczenia służące rozrywce, w których nie ma miejsc siedzących (np.  bary bez krzeseł) – 0,3 m2/osobę,
- lokale rozrywkowe (sale taneczne, kluby, sale gdzie organizowane są koncerty muzyki młodzieżowej itp.) – 0,5 m2/osobę,
- pasaże handlowo-usługowe, miejsca zgromadzeń – 0,7 m2/osobę (szczegółowy sposób ustalania wskaźników dla tego typu obiektów określono w dziale 4 BS 5588 part 10),
- miejsca zebrań (spotkań), restauracje, poczekalnie w miejscach publicznych, lokale bukmacherskie – 1,0 m2/osobę; w pomieszczeniach, gdzie przewidziano miejsca siedzące, zamiast wskaźnika należy przyjąć ich liczbę,
- sale wystawowe, studia (filmowe, radiowe itd.) – 1,5 m2/osobę,
- lodowiska – 2,0 m2/osobę,
- powierzchnie handlowe (sale sprzedaży i lokale usługowe inne niż wymienione w punkcie 10) – 2,0 m2/osobę,
- galerie sztuki, muzea, hale produkcyjne, warsztaty – 5,0 m2/osobę,
- pomieszczenia biurowe – 6,0 m2/osobę,
- powierzchnie handlowe (z wyłączeniem sal sprzedaży w centrach handlowych, ale obejmujące domy towarowe), przeznaczone przede wszystkim do sprzedaży mebli, materiałów do wykończenia podłóg, wielkogabarytowych artykułów gospodarstwa domowego lub do prowadzenia sprzedaży hurtowej (np. cash & carry) – 7,0 m2/osobę,
- biblioteki – 7,0 m2/osobę,
- sale bilardowe – 10,0 m2/osobę,
- magazyny i hurtownie – 30,0 m2/osobę,
- parkingi – 2 osoby na powierzchnię parkingu.

Wskazany dokument wprowadza zasadę, iż w sytuacji, kiedy w danej części budynku występuje kilka różnych funkcji, należy przyjmować wskaźnik najbardziej niekorzystny, odzwierciedlający możliwość największego „zagęszczenia”.

 Przedsionek przeciwpożarowy

Rys. 1. Przedsionek przeciwpożarowy

 

 Wyjścia ewakuacyjne – przesuwane bramy i ściany

 

 Wyjścia ewakuacyjne – przesuwane bramy i ściany


Rys. 2. Wyjścia ewakuacyjne – przesuwane bramy i ściany



Wyjścia ewakuacyjne
Minimalna liczba wyjść ewakuacyjnych w pomieszczeniu zależy od: liczby osób, jakie mogą w nim jednocześnie przebywać oraz od stopnia ich sprawności ruchowej, powierzchni pomieszczenia, gęstości obciążenia ogniowego (w strefach PM), zagrożenia wybuchem.

Pomieszczenie powinno mieć co najmniej dwa wyjścia ewakuacyjne w przypadkach, gdy:
- jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 50 osób, a w strefie pożarowej ZL II – ponad 30 osób,
- znajduje się w strefie pożarowej ZL, a jego powierzchnia przekracza 300 m2,
- znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 300 m2,
- znajduje się w strefie pożarowej PM o gęstości obciążenia ogniowego do 500 MJ/m2, a jego powierzchnia przekracza 1000 m2,
- jest zagrożone wybuchem, a jego powierzchnia przekracza 100 m2.



Wyjścia ewakuacyjne muszą być oddalone od siebie o co najmniej 5 m, co ma na celu ograniczenie możliwości wzajemnego utrudniania ruchu ludzi opuszczających pomieszczenie. Wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia zagrożonego wybuchem na drogę ewakuacyjną powinny prowadzić przez przedsionek przeciwpożarowy1.



1 Przedsionek przeciwpożarowy powinien mieć wymiary rzutu poziomego nie mniejsze niż 1,4x1,4 m; ściany i strop stanowiące obudowę przedsionka powinny być wykonane z materiałów niepalnych i posiadać klasę odporności ogniowej co najmniej EI 60; przedsionek powinien być zamykany drzwiami i wentylowany co najmniej grawitacyjnie z zastrzeżeniem § 246 ust. 2 i 3 „warunków technicznych”. Przewody elektroenergetyczne prowadzone przez przedsionek – z wyjątkiem wykorzystywanych w przedsionku – wymagają odpowiedniego zabezpieczenia w postaci niepalnych osłon lub obudowy o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 60.

W bramach i ścianach przesuwanych na drogach ewakuacyjnych powinny znajdować się drzwi otwierane ręcznie albo w bezpośrednim sąsiedztwie tych bram i ścian powinny być umieszczone i wyraźnie oznakowane drzwi przeznaczone do celów ewakuacji (rys. 2).



 Zasady obliczania szerokości drzwi, stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia
 
Rys. 3. Zasady obliczania szerokości drzwi, stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia
 
 
 
 Szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej z klatki schodowej i drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku oraz do innej strefy pożarowej
 
Rys. 4. Szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej z klatki schodowej i drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku oraz do innej strefy pożarowej
 

 

 Szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej


Rys. 5. Szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej


Łączną szerokość drzwi w świetle (należy przez to rozumieć wymiar w świetle ościeżnicy) stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia należy obecnie obliczać proporcjonalnie do liczby osób mogących przebywać w nim równocześnie, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi w świetle ościeżnicy powinna wynosić 0,9 m, a w przypadku drzwi służących do ewakuacji do 3 osób – 0,8 m. Na przykład – wymagana łączna szerokość drzwi stanowiących wyjścia ewakuacyjne z pomieszczenia w którym może przebywać 450 osób, wynosi 2,7 m (0,6 x 450/100).

 

Szerokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne z budynku, a także szerokość drzwi na drodze ewakuacyjnej z klatki schodowej, prowadzących na zewnątrz budynku lub do innej strefy pożarowej powinna być nie mniejsza niż wymagana minimalna szerokość użytkowa biegu klatki schodowej (rys. 4), z zachowaniem zasady dostosowania szerokości drzwi do liczby osób (co najmniej 0,6 m na 100 osób).



Zwraca się uwagę na przypadek szczególny, kiedy wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia jest jednocześnie wyjściem z budynku (np. w kinie). Niezależnie od liczby kondygnacji szerokość drzwi, stanowiących w tym wypadku wyjście ewakuacyjne, nie może być mniejsza niż wymagana dla takiego rodzaju budynku szerokość biegu klatki schodowej, nawet jeżeli klatka schodowa nie występuje tam.



Szerokość drzwi w świetle na drodze ewakuacyjnej innej niż wymieniona powyżej należy obliczać proporcjonalnie do liczby osób, do których ewakuacji są one przeznaczone, przyjmując co najmniej 0,6 m szerokości na 100 osób, przy czym najmniejsza szerokość drzwi powinna wynosić 0,9 m w świetle ościeżnicy. Wysokość drzwi stanowiących wyjście ewakuacyjne lub zabudowanych na drodze ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej 2,0 m w świetle ościeżnicy.



Drzwi – przypadki szczególne
Drzwi wieloskrzydłowe stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz na drodze ewakuacyjnej powinny mieć co najmniej jedno, nieblokowane skrzydło drzwiowe o szerokości nie mniejszej niż 0,9 m.

 

 Drzwi – przypadki szczególne

Rys. 6. Drzwi – przypadki szczególne




Drzwi wahadłowe – szerokość skrzydła drzwi wahadłowych stanowiących wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia oraz zabudowanych na drodze ewakuacyjnej powinna wynosić co najmniej dla drzwi jednoskrzydłowych – 0,9 m, a dla drzwi dwuskrzydłowych – 0,6 m, przy czym oba skrzydła drzwi dwuskrzydłowych muszą mieć tę samą szerokość.



Drzwi obrotowe i podnoszone – zabrania się stosowania takich drzwi do celów ewakuacji.



Drzwi rozsuwane – mogą stanowić wyjścia na drogi ewakuacyjne, a także być stosowane na drogach ewakuacyjnych, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów ewakuacji, a ich konstrukcja zapewnia:
- otwieranie automatyczne i ręczne bez możliwości ich blokowania,
- samoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej w razie pożaru lub awarii drzwi.

Stosowanie drzwi rozsuwanych spełniających wyżej wymienione wymagania dopuszcza się także w wyjściu ewakuacyjnym z budynku.

Na rynku dostępne są także drzwi przesuwne z funkcją „break out” których konstrukcja umożliwia „wyłamywanie” na zewnątrz wszystkich skrzydeł (ruchomych i nieruchomych – rys. 7).



 Drzwi przesuwne dwuskrzydłowe bez przyświetli bocznych i górnych – położenie ewakuacyjne
 Drzwi przesuwne dwuskrzydłowe bez przyświetli bocznych i górnych – położenie ewakuacyjne

Rys. 7. Drzwi przesuwne dwuskrzydłowe bez przyświetli bocznych i górnych – położenie ewakuacyjne (www.geze.pl)


Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne, które powinny otwierać się na zewnątrz – wymaganie to dotyczy następujących przypadków:
pomieszczeń:
– zagrożonych wybuchem,
– do których jest możliwe niespodziewane przedostanie się mieszanin wybuchowych lub substancji trujących, duszących bądź innych, mogących utrudnić ewakuację,
– przeznaczonych do jednoczesnego przebywania ponad 50 osób; wymaganie to nie dotyczy zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych;
– przeznaczonych dla ponad 6 osób o ograniczonej zdolności poruszania się; wymaganie to nie dotyczy zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych.
- budynku przeznaczonego dla więcej niż 50 osób, za wyjątkiem budynku wpisanego do rejestru zabytków; wymaganie to nie dotyczy budynków zlokalizowanych na terenie zakładów karnych i aresztów śledczych.

Drzwi stanowiące wyjście ewakuacyjne z pomieszczenia, w którym może przebywać jednocześnie więcej niż 300 osób oraz drzwi na drodze ewakuacyjnej z tego pomieszczenia, powinny być wyposażone w urządzenia przeciwpaniczne.

 Urządzenia przeciwpaniczne

Rys. 8. Urządzenia przeciwpaniczne

Normy PN-EN 179:1999 Okucia budowlane. Zamknięcia awaryjne do wyjść uruchamiane klamką lub płytką naciskową. Wymagania i metody badań oraz PN-EN 1125:1999 Okucia budowlane. Zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść uruchamiane prętem poziomym. Wymagania i metody badań, wraz z wprowadzonymi w listopadzie 2002 roku zmianami (PN-EN 179:1999/A1 i PN-EN 1125:1999/A1), określają wymagania dotyczące produkcji, działania i badania okuć do drzwi ewakuacyjnych, rozróżniając „zamknięcia awaryjne do wyjść” oraz

 

- „zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść”, uwzględniając przy tym dwa rozwiązania:
- zamknięcia przeznaczone tylko do stosowania w drzwiach jednoskrzydłowych,
- zamknięcia specjalnie przeznaczone do stosowania w drzwiach jednoskrzydłowych i/lub w podwójnych zestawach drzwiowych.



Zamknięcia awaryjne do wyjść, uruchamiane klamką lub płytką naciskową, stosuje się w budynkach, w których użytkownicy są zaznajomieni z obiektem i zastosowanymi w nim systemami zabezpieczeń, w tym działaniem zamknięć awaryjnych, a ewentualne powstanie paniki uważa się za mało prawdopodobne.



Otwarcie drzwi od środka musi nastąpić w ciągu 1 sekundy poprzez:
- naciśnięcie klamki w dół,
- naciśnięcie „płytki naciskowej” w kierunku zgodnym z kierunkiem ewakuacji.

Natomiast zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść, uruchamiane prętem poziomym z „drążkiem naciskowym” lub „listwą naciskową” stosuje się w budynkach użyteczności publicznej oraz obiektach przystosowanych do imprez masowych.

Zastosowanie zamknięć przeciwpanicznych ma umożliwiać bezpieczną i skuteczną ewakuację znacznej liczby osób – otwarcie drzwi musi odbywać się bez większego wysiłku i bez wcześniejszej znajomości obsługi zamknięć tego typu.

Otwarcie drzwi od środka musi nastąpić w ciągu 1 sekundy poprzez:
- pociągnięcie w dół pręta poziomego,
- przyciśnięcie pręta poziomego do płaszczyzny drzwi w kierunku zgodnym z kierunkiem ewakuacji.

Zgodnie z tymi normami zamknięcia klasyfikuje się według dziewięcioznakowej klasyfikacji podzielonej na następujące kategorie:
kategoria użytkowania:
- klasa 3 – wysoka częstotliwość użytkowania z możliwością przypadkowego zdarzenia i niewłaściwego użycia.
trwałość:
- klasa 6 – 100 000 cykli,
- klasa 7 – 200 000 cykli,
masa drzwi:
- klasa 5 – do 100 kg,
- klasa 6 – do 200 kg,
przydatność do stosowania w drzwiach przeciwpożarowych/dymoszczelnych:
- klasa 0 – wyroby nie akceptowane do stosowania w przeciwpożarowych/dymoszczelnych zespołach drzwiowych,
- klasa 1 – wyroby odpowiednie do stosowania w przeciwpożarowych/dymoszczelnych zespołach drzwiowych, pod warunkiem uzyskania zadawalającej oceny udziału zamknięcia awaryjnego/przeciwpanicznego w odporności ogniowej określonych zespołów drzwiowych (taka ocena wykracza poza zakres niniejszych norm),
bezpieczeństwo:
- klasa 1 – funkcja bezpieczeństwa jest decydująca dla wszystkich zamknięć awaryjnych/przeciwpanicznych, stąd dla celów niniejszych norm określa się tylko górną klasę,
odporność na korozję:
- klasa 3 – wysoka odporność,
- klasa 4 – bardzo wysoka odporność,
zabezpieczenie:
-klasa 2 – 1 000 N,
- klasa 3 – 2 000 N,
- klasa 4 – 3 000 N,
wystawanie elementu operacyjnego/pręta:
- kategoria 1 – wystawanie do 150 mm (standardowe),
- kategoria 2 – wystawanie do 100 mm (niskie),
typ działania:
- typu A – zamknięcie awaryjne uruchamiane klamką; zamknięcie przeciwpaniczne uruchamiane drążkiem naciskowym,
- typu B – zamknięcie awaryjne uruchamiane płytką naciskową; zamknięcie przeciwpaniczne uruchamiane listwą naciskową.

Poniżej przedstawiono przykład klasyfikacji zamknięcia (zgodnie z PN-EN 1125), które oznacza zamknięcie przeciwpaniczne do wyjść, z drążkiem naciskowym typu A, do drzwi o masie do 100 kg, przebadane trwałościowo do 200 000 cykli, z wystawaniem pręta do 150 mm i z wysoką odpornością na korozję, nieodpowiednie do zastosowania w zespołach drzwiowych przeciwpożarowych/dymoszczelnych.




 Przegrody dymoszczelne na drogach ewakuacyjnych

Rys. 9. Przegrody dymoszczelne na drogach ewakuacyjnych

 

Drzwi dymoszczelne – korytarze stanowiące drogę ewakuacyjną w strefach pożarowych ZL powinny być podzielone na odcinki nie dłuższe niż 50 m przy zastosowaniu przegród z drzwiami dymoszczelnymi lub innych urządzeń technicznych zapobiegających rozprzestrzenianiu się dymu.



Wymaganie to nie dotyczy:
- budynków i pomieszczeń przeznaczonych do zakwaterowania osób osadzonych,
- korytarzy, na których zastosowano rozwiązania techniczno-budowlane zabezpieczające przed zadymieniem (jako bardziej skuteczne).

Przegrody dymoszczelne powinny być wykonane z materiałów niepalnych i zastosowane, zarówno nad sufitami podwieszonymi, jak i pod podłogami podniesionymi, powyżej poziomu stropu lub podłoża.

 

Podsumowanie
Drzwi rozsuwane, stosowane na drogach ewakuacyjnych, a także stanowiące wyjście ewakuacyjne z budynku, powinny posiadać odpowiedni certyfikat dopuszczenia do tych celów, określający rozwiązanie zapewniające realizację opisanych wcześniej wymogów, to jest:
- otwieranie automatyczne i ręczne bez możliwości ich blokowania,
- samoczynne ich rozsunięcie i pozostanie w pozycji otwartej w razie pożaru lub awarii drzwi.



Obowiązkowej ocenie systemu zgodności przy udziale notyfikowanej jednostki certyfikującej, zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej (1999/93/WE), podlegają zamki i okucia do otworowych elementów przeciwpożarowych i ewakuacyjnych.



Spełnienie w przypadku pożaru lub awarii drzwi warunku samoczynnego ich rozsunięcia i pozostania w pozycji otwartej zapewnia system sygnalizacji pożarowej, dozorujący powierzchnię całego obiektu. Stosowanie rozwiązań powodujących rozsunięcie drzwi w razie pożaru, w przypadku pojawienia się czynnika uruchamiającego sygnalizację pożarową tylko w sąsiedztwie tych drzwi, bądź w innej ograniczonej przestrzeni, ze względu na bezpieczeństwo osób przebywających w innych częściach budynku jest niedopuszczalne.


W przypadku braku możliwości spełnienia warunku samoczynnego rozsunięcia drzwi na drodze ewakuacyjnej w razie pożaru, powinno być zapewnione inne wyjście ewakuacyjne.



Należy pamiętać również, że ze względu na konieczność zapewnienia odpowiedniej szczelności, drzwi rozsuwane nie mogą być stosowane jako zamknięcia klatek schodowych w budynkach, gdzie wymaga się stosowania klatek schodowych obudowanych i zamykanych drzwiami oraz wyposażonych w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu, a także w przypadkach, gdy istnieje konieczność zamknięcia klatek schodowych drzwiami przeciwpożarowymi.



Drzwi, bramy i inne zamknięcia otworów o wymaganej klasie odporności ogniowej lub dymoszczelności powinny być zaopatrzone w urządzenia, zapewniające samoczynne zamykanie otworu w razie pożaru.

Paweł Królikowski
SITP Oddział Katowice

BIBLIOGRAFIA
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
2. PN-EN 179:1999/A1:2002 Okucia budowlane. Zamknięcia awaryjne do wyjść uruchamiane klamką lub płytką naciskową. Wymagania i metody badań.
3. PN-EN 1125:1999/A1:2002 Okucia budowlane. Zamknięcia przeciwpaniczne do wyjść uruchamiane prętem poziomym. Wymagania i metody badań.
4. Bezpieczeństwo pożarowe budynków – poradnik. Mercor 2005.

 

1 Przedsionek przeciwpożarowy powinien mieć wymiary rzutu poziomego nie mniejsze niż 1,4x1,4 m; ściany i strop stanowiące obudowę przedsionka powinny być wykonane z materiałów niepalnych i posiadać klasę odporności ogniowej co najmniej EI 60; przedsionek powinien być zamykany drzwiami i wentylowany co najmniej grawitacyjnie z zastrzeżeniem § 246 ust. 2 i 3 „warunków technicznych”.

Przewody elektroenergetyczne prowadzone przez przedsionek – z wyjątkiem wykorzystywanych w przedsionku – wymagają odpowiedniego zabezpieczenia w postaci niepalnych osłon lub obudowy o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 60.

 

patrz też:

Nowe drzwi automatyczne wg PN EN 16005 , Tadeusz Michałowski, Świat szkła 02/2014

- Zaktualizowane wymagania i badania drzwi stosowanych do celów ewakuacji, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 09/2013

- Stan normalizacji w zakresie drzwi z automatycznym napędem , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 06/2013

- Drzwi automatyczne DORMA wg normy PN-EN 16005, Piotr Kęsicki, Świat Szkła 06/2013

- Ekologiczne drzwi automatyczne, Świat Szkła 3/2013

Drzwi przyjazne niepełnosprawnym ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2013

- Drzwi automatyczne z napędem o małej energii , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 11/2012

- Automatyczne napędy drzwi rozwieranych, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2012

- Czujnik do drzwi automatycznych TOF/Taxi działa z rozmachem, CEDES, Świat Szkła 10/2012

- Drzwi automatyczne na drogach ewakuacji. Wybrane zagadnienia, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2012

- Automatyczne drzwi tarasowe podnoszono-przesuwne HST - tylko w DAKO, Świat Szkła - portal

- Bezpieczeństwo użytkowania przeszklonych drzwi i okien z napędem, cz.2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2011

- Bezpieczeństwo użytkowania przeszklonych drzwi i okien z napędem, cz.1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2011

- Zamknięcia dymoszczelne – drzwi i okna chroniące życie, Robert Kopciński, Świat Szkła 2/2011

- Bezpieczna droga w stanach kryzysowych,  Robert Kopciński, Świat Szkła 10/2010

Drzwi automatyczne na drogach ewakuacji. Systemy odcięć ogniowych, Assa Abloy, Świat Szkła 10/2010

- Napędy drzwiowe DDS 54/500 , D+H, Świat Szkła 9/2010

- Drzwi automatyczne DORMA - kompleksowe rozwiązanie, Świat Szkła - portal

- Drzwi stosowane na drogach ewakuacyjnych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2010 

- Okucia do drzwi rozwieranych przeszklonych i całoszklanych. Część 1. Zamykacze , Robert Sienkiewicz, Świat Szkła 2/2010

- Drzwi automatyczne w ochronnie przeciwpożarowej , Mariusz Pecio, Świat Szkła 10/2009

- Bezpieczeństwo na drogach ewakuacyjnych , Krzysztof Spiechowicz, Świat Szkła 10/2009  

- Wyjścia ewakuacyjne z budynku a bezpieczeństwo osób i ochrona mienia , Stanisław Baraniak, Świat Szkła 5/2009

- Drogi ewakuacyjne . Krzysztof Spiechowicz, Świat Szkła 5/2009

- Wymagania i badania automatycznych napędów , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2009  

- Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2009

- Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2008

Bezpieczeństwo automatycznych drzwi obrotowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 10/2008

- Przeciwpożarowe i ewakuacyjne , G-U, Świat Szkła 10/2008

- Drzwi automatyczne w sieci, Dariusz Gawin, Świat Szkła 9/2008

- Specjalistyczne wymagania i ocena zgodności okuć do drzwi przeciwpożarowych i dymoszczelnych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2008

Napędy do drzwi automatycznych - wyprodukowane w Szwajcarii, Świat Szkła 6/2008

- Automatyczne drzwi obrotowe, Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 4/2008

- Optymalne rozwiązanie dla ochrony przeciwpożarowej i antypanicznej, G-U, Świat Szkła - Numer Specjalny

- Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2008  

- Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2007

Radary kierunkowe do drzwi automatycznych , Świat Szkła 6/2007

Drzwi automatyczne - Wejście we władaniu automatu , Tadeusz Michałowski, Świat Szkła 4/2007

- Wyjścia ewakuacyjne a ochrona osób i mienia , Stanisław Baraniak, Świat Szkła 9/2006

- Drzwi automatyczne ''oszczędzające'' przestrzeń, Marek Repetowski, Świat Szkła 6/2006

- Napędy do drzwi automatycznych - wymagania zawarte w przepisach i normach, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2006

- Zamknięcia przeciwpaniczne i awaryjne wyjść dróg ewakuacyjnych , Andrzej Jurga, Jan Uniejewski, Świat Szkla 9/2005

- Drzwi z napędem automatycznym - wymagania w świetle norm ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkla 7-8/2005

- Najnowsze napędy do drzwi automatycznych, TORMAX, Świat Szkła 4/2005

- Drzwi automatyczne, Krzysztof Zieliński, Świat Szkła 5/2003

 

inne artykuły tego autora:  

- Atria i pasaże handlowe a ochrona przeciwpożarowa. Część 2, Paweł Królikowski, Świat Szkła 10/2008

- Atria i pasaże handlowe a ochrona przeciwpożarowa. Część 1, Paweł Królikowski, Świat Szkła 9/2008

- Drzwi automatyczne a wyjścia ewakuacyjne - wymagania dla bezpieczeństwa pożarowego , Paweł Królikowski, Świat Szkła 5/2006

- Wymagania stawiane urządzeniom do usuwania dymu oraz zapobiegającym zadymieniu, Paweł Królikowski, Świat Szkła 12/2005

Przeszklone ściany zewnętrzne a wymagane odległości między budynkami , Paweł Królikowski, Świat Szkła 9/2005

- Wpływ instalacji gaśniczych tryskaczowych na ochronę przegród przeszklonych. Część 2  , Paweł Królikowski, Świat Szkła 6/2005

- Wpływ instalacji gaśniczych tryskaczowych na ochronę przegród przeszklonych. Część 1  , Paweł Królikowski, Świat Szkła 5/2005

 

więcej informacji: Świat Szkła 5/2006

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.