Klasę odporności ogniowej drzwi ustala się na podstawie badania w zakresie odporności ogniowej. Badanie to powinno odbywać się zgodnie z normą PN-EN 1634-1:2009. Norma ta określa dokładnie sposób, w jaki powinno być przeprowadzone badanie, jak również daje wskazówki Zleceniodawcy, dzięki którym może on osiągnąć najszerszy zakres zastosowania. Dlatego też Zleceniodawca przed złożeniem wniosku o przeprowadzenie badania, powinien dokładnie zastanowić się nad tym, jakiego zakresu zastosowania oczekuje.
Rozpoczęcie badania [3]
Temperatura otoczenia przed badaniem powinna wynosić 20 (+/-10) °C.
Nie dłużej niż 5 minut przed badaniem należy sprawdzić temperaturę początkową zarejestrowaną przez wszystkie termoelementy. Początkowa temperatura powierzchni nienagrzewanej zestawu drzwiowego powinna wynosić 20 (+/-10)°C i nie powinna różnić się od początkowej temperatury otoczenia o więcej niż 5°C. Natomiast termoelementy piecowe (płytkowe) powinny wskazywać temperaturę 30 (+/-20)°C. Badanie rozpoczyna się w momencie gdy któryś z termoelementów płytkowych wskaże temperaturę 50°C.
Fot. 12. Termoelement do pomiaru temperatury otoczenia
Rys. 3. Wykres temperatury nagrzewania elementu badanego (EI 30)
Rys. 4. Wykres temperatury nagrzewania elementu badanego (EI 60)
Przebieg badania oraz kryteria odporności ogniowej sprawdzane podczas testu [2], [6]
Nagrzewanie elementu badanego prowadzone jest wg tzw. krzywej standardowej, przyjmowanej jako właściwej dla odzwierciedlenia pożaru wewnątrz budynku. Przykładowe nagrzewanie przedstawiono na rys. 3 (dla badania 30-minutowego) i 4 (dla badania 60-minutowego)
W przypadku badania takiego elementu jak zestaw drzwiowy, piec powinien być prowadzony w taki sposób, aby płaszczyzna neutralnego ciśnienia (ciśnienie równe zero) została ustalona 500 mm powyżej umownego poziomu stropu. Niezależnie od tego ciśnienie u góry elementu próbnego nie może w żadnym momencie przekroczyć 20 Pa i z tego wymagania może wynikać potrzeba dopasowania wysokości położenia płaszczyzny neutralnego ciśnienia.
Powinno być one monitorowane przez całe badanie a dopuszczalne odchyłki to +/-5 Pa w pierwszych 5 minutach badania i +/-3 Pa w dalszej części badania.
Przykładowy wykres ciśnienia w piecu przedstawiają rys. 5 (dla badania 30-minutowego) i 6 (dla badania 60-minutowego).
Kryterium szczelności (E) ogniowej
Szczelność ogniowa zachowana jest, jeżeli:
- tampon bawełniany nie ulegnie zapaleniu przez okres 30 sekund od momentu przyłożenia go do elementu próbnego;
- penetracja szczelinomierzem o grubości 25 mm, lub 6 mm na długości 150 mm, przykładanego do (powstałej w wyniku działania ognia) szczeliny nie była możliwa;
- nie wystąpiło utrzymanie się płomienia po stronie nienagrzewanej (nie pojawił się tam ogień ciągły trwający dłużej niż 10 s).
Rys. 5. Wykres ciśnienia w piecu w trakcie badania (EI 30)
Rys. 6. Wykres ciśnienia w piecu w trakcie badania (EI 60)
Fot. 13. Widok nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego w 15 minucie badania
Fot. 14. Widok nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego w 32 minucie badania
Fot. 15. Widok nienagrzewanej powierzchni elementu próbnego w 46 minucie badania
Kryterium izolacyjności ogniowej
Izolacyjnością ogniową nazywamy zdolność danego elementu próbnego, będącego oddzielającym elementem konstrukcji budowlanej, poddanego działaniu ognia z jednej strony, do ograniczenia przyrostu temperatury na powierzchni nienagrzewanej powyżej danego poziomu.
Weryfikacja przyrostu temperatury średniej i maksymalnej na nienagrzewanej powierzchni przeprowadzana jest za pomocą termoelementów powierzchniowych, które mocowane są do badanego elementu za pomocą kleju odpornego na temperaturę.
Rys. 7. Przykładowy wykres temperatur średnich dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI30
Rys. 8. Przykładowy wykres temperatur średnich dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 60
Rys. 9. Przykładowy wykres temperatur maksymalnych w odległości 100 mm od widocznej krawędzi skrzydła dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 30
Fot. 16. Widok nagrzewanej powierzchni elementu próbnego w trakcie badania
Fot. 17. Widok nagrzewanej powierzchni elementu próbnego w trakcie badania
Fot. 18. Nienagrzewana powierzchnia zestawu drzwiowego z fot. 4 po badaniu
Kryterium promieniowania (W)
Promieniowanie jest zdolnością elementu konstrukcji do wytrzymania oddziaływania ognia tylko z jednej strony tak, aby ograniczyć prawdopodobieństwo przeniesienia ognia w wyniku znaczącego wypromieniowania ciepła do sąsiadujących materiałów.
Sposób pomiaru określa norma PN-EN 1363-2 Badania odporności ogniowej. Cześć 2: Procedury alternatywne i dodatkowe [5].
Rys. 10. Przykładowy wykres temperatur maksymalnych w odległości 100 mm od widocznej krawędzi skrzydła dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 60
Rys. 11. Przykładowy wykres temperatur maksymalnych na ościeżnicy dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 30
Rys. 12. Przykładowy wykres temperatur maksymalnych na ościeżnicy dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 60
Fot. 19. Nienagrzewana powierzchnia zestawu drzwiowego z fot. 6 po badaniu
Fot. 20. Nagrzewana powierzchnia zestawu drzwiowego z fot. 9 po badaniu
Elementy, dla których zostało ocenione kryterium promieniowania, powinny być zidentyfikowane poprzez dodanie litery W do klasyfikacji (np. EW 30).
Klasyfikacja tych elementów powinna być podawana jako czas, przez który maksymalna wartość propowierzchni elementu próbnego nie przekroczyła wartości 15 kW/m2.
Pomiar przemieszczeń
Podczas badania odporności ogniowej prowadzony jest również pomiar przemieszczeń w charakterystycznych punktach zestawu drzwiowego. Miejsca pomiaru przemieszczeń dla drzwi dwuskrzydłowych pokazano na rys. 15.
Zakończenie badania
Badanie może być zakończone z jednego lub więcej następujących powodów:
- bezpieczeństwa personelu lub zbliżającego się uszkodzenia wyposażenia,
- osiągnięcia wybranych kryteriów,
- życzenia Zleceniodawcy.
Rys. 13. Przykładowy wykres temperatur maksymalnych w odległości 25 mm od widocznej krawędzi skrzydła dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 30
Rys. 14. Przykładowy wykres temperatur maksymalnych w odległości 25 mm od widocznej krawędzi skrzydła dla zestawu drzwiowego o deklarowanej odporności ogniowej EI 60
Rys. 15. Przykładowy rozkład punktów pomiaru przemieszczeń w drzwiach dwuskrzydłowych
mgr inż. Bartłomiej Sędłak
Zakład Badań Ogniowych ITB
Wojskowa Akademia Techniczna
Bibliografia
[1] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 z dnia 15 Czerwca 2002 r., poz. 690).
[2] PN-EN 1634-1 Badanie odporności ogniowej i dymoszczelności zestawów drzwiowych i żaluzjowych, otwieralnych okien i elementów okuć budowlanych Część 1: Badanie odporności ogniowej drzwi, żaluzji i otwieralnych okien.
[3] PN-EN 1363-1:2001 Badania odporności ogniowej Część 1: Wymagania ogólne.
[4] PN-EN 13501-2 Klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych i elementów budynków – Część 2: Klasyfikacja na podstawie badań odporności ogniowej, z wyłączeniem instalacji wentylacyjnych.
[5] PN-EN 1363-2 Badania odporności ogniowej – Cześć 2: Procedury alternatywne i dodatkowe.
[6] Roszkowski P., Sędłak B. Metodyka badań odporności ogniowej przeszklonych ścian działowych, „Świat Szkła” 9/2011
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 4/2012