Drzwi przeciwpożarowe są określane jako ruchome zamknięcia otworów w ścianach, zapewniających ruch osób i pojazdów, spełniających także wymogi ochrony przeciwogniowej. 

Wyroby te produkuje wiele polskich firm, jak również sprowadzają je przedstawiciele szeregu producentów europejskich.

Powoduje to ostrą konkurencję na rynku tego typu wyrobów budowlanych, nie zawsze uczciwą, poprzez wprowadzanie do obrotu drzwi przeciwpożarowych niespełniających podstawowych wymagań z zakresu odporności ogniowej.

 

Ogólne informacje

 

 

W drugiej połowie 2014 r. w prasie poznańskiej i wrocławskiej ukazało się kilka artykułów na temat produkcji i zainstalowania nieprawidłowych drzwi przeciwpożarowych, w tym w jednym ze szpitali budowanych we Wrocławiu. Z treści tych artykułów wynikało, że pewna poznańska firma, będąca przedstawicielem włoskiego producenta drzwi przeciwpożarowych, dostarczyła na budowę szpitala przeszło 190 sztuk takich drzwi, które okazały się wadliwe i wymagały wymiany.

 

Drzwi te zostały poddane specjalistycznym badaniom ogniowym w Instytucie Techniki Budowlanej w Warszawie, a ich wyniki potwierdziły wcześniejsze przypuszczenia, iż nie spełniają wszystkich wymagań przewidzianych dla tego typu wyrobów, które deklarował ich dostawca. W publikacjach nie podano, jakie wady zawierają drzwi lub jakich wymagań nie spełniają, lecz jedynie to, że dyskwalifikują wyrób deklarowany jako przeciwpożarowy. W konsekwencji nastąpiła konieczność wymontowania ze wspominanego szpitala wszystkich zainstalowanych tam wcześniej drzwi.

 

W artykułach podano również, że problemem tym zajęła się także prokuratura, do której stosowne zawiadomienie złożyła włoska firma. Producent ten twierdził, iż ich poznański przedstawiciel, który powinien sprzedawać dostarczane drzwi przeciwpożarowe mające wszelkie wymagane przepisami dokumenty oraz parametry, sam rozpoczął produkcję takich drzwi, które następnie zaopatrywał we włoskie tabliczki znamionowe, co miało świadczyć, że spełniają wszystkie wymagania przewidziane prawnie dla tego typu wyrobów. Takie to drzwi zamontowano we wspomnianym wcześniej szpitalu we Wrocławiu.

 

Na rynku spotykane są również przypadki oferowania drzwi przeciwpożarowych w cenach wręcz dumpingowych, a więc niższych od kosztów ich wytworzenia. Sugerować to może zaniżoną ich jakość, wpływającą negatywnie na spełnienie podstawowych parametrów stawianych tym rozwiązaniom technicznym. Jedynym logicznym wytłumaczeniem takiej sytuacji może być fakt, że do badań, na podstawie których potwierdzono właściwości odporności ogniowej drzwi, dostarczono wyrób wykonany inną technologią lub z innych materiałów, niż stosowane następnie w bieżącej produkcji. Przypadki takie budzą wątpliwości solidnych producentów i niejako „zmuszają” do podejmowania wszelkich możliwych działań, mających na celu weryfikację jakości kwestionowanych wyrobów, albo tych, co do których istnieje uzasadnione podejrzenie niespełniania podstawowych wymagań deklarowanych przez ich producenta. Jedyna możliwość, to zlecenie badań kontrolnych w specjalistycznej jednostce naukowo-badawczej, np. w Instytucie Techniki Budowlanej w Warszawie, pobranych z rynku drzwi przeciwpożarowych, co do których występuje duże prawdopodobieństwo niewłaściwego wykonania. Wymienione sytuacje są zasygnalizowane w artykule „Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych” umieszczonym w miesięczniku „Materiały budowlane” 10/2014, autorstwa pracowników ITB.

 

Drzwi takie powinny być eliminowane już w trakcie odbiorów na obiekcie. Jednak w większości przypadków odbiory ograniczają się do weryfikacji zgodności informacji zawartych na tabliczkach znamionowych z przedstawionymi „dokumentami odniesienia” w postaci krajowej Aprobaty Technicznej, certyfikatów zgodności oraz krajowej deklaracji zgodności. Nie ma w zasadzie możliwości bezinwazyjnego i 100% sprawdzenia oraz potwierdzenia, iż drzwi przeciwpożarowe będące przedmiotem odbioru budowlanego spełniają wymagania deklarowanej klasy odporności ogniowej oraz innych parametrów technicznych. Dodać jeszcze należy, że prawidłowy odbiór tego typu drzwi polega również na sprawdzeniu wchodzących w jego skład okuć, mających zasadniczy wpływ na zachowanie w warunkach pożaru. Sprawdzeniu powinien podlegać także sposób zamocowania ościeżnicy drzwi przeciwpożarowych w konstrukcji ściany oraz zgodność zastosowanego rozwiązania z zapisami w Aprobacie Technicznej. Szczegółowe zasady prawidłowego odbioru przedstawiono w dalszej części publikacji.

 

(...)

 

Podstawowe wymagania

 

 

Przepisy regulujące zagadnienia bezpieczeństwa pożarowego obiektów budowlanych i zainstalowanych w nich wyrobów budowlanych zestawione są głównie w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami). W tym rozporządzeniu zawarto m.in. stwierdzenie, że ściany stanowiące elementy oddzielenia przeciwpożarowego powinny być wykonane z materiałów niepalnych, a występujące w nich otwory – obudowane przedsionkami przeciwpożarowymi lub zamykane za pomocą drzwi przeciwpożarowych. Wymagane klasy odporności ogniowej drzwi przeciwpożarowych podano w stosownej tabeli, z której wynika, że są one zależne od:

  • klasy odporności pożarowej budynku,
  • klasy odporności ogniowej pionowych elementów oddzielenia przeciwpożarowego, w których drzwi zainstalowano,
  • miejsca zainstalowania drzwi: 
    • bezpośrednio w przegrodzie,
    • w przedsionku przeciwpożarowym.

 

Dalej warunkuje się, aby drzwi o wymaganej klasie odporności ogniowej były zaopatrzone w urządzenia, zapewniające samoczynne zamykanie otworu w razie pożaru.

 

Dokumentem, który w szczegółowy sposób przedstawia problematykę właściwości odporności ogniowej drzwi jest norma PN-EN 14600:2005 Drzwi, bramy i otwieralne okna o właściwościach odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Wymagania i klasyfikacja. Norma określa wymagania i klasyfikację niezbędne do wykazania, że zamierzona zdolność odporności ogniowej i dymoszczelności może być przyjęta dla całego założonego okresu trwałości użytkowej. W związku z tym, dokument ten zawiera wymagania funkcjonalne i metody badań/kontroli niezbędne do wykazania trwałości funkcji samoczynnego zamykania oraz zdolności do działania, w połączeniu z odpornością ogniową i/lub dymoszczelnością. 

 

Właściwości drzwi przeciwpożarowych powinny być zgodne z odpowiednią normą wyrobu oraz mieć zdolność do osiągnięcia takiego położenia zamkniętego, aby w tym położeniu były zdolne do uzyskania deklarowanej skuteczności działania w zakresie odporności ogniowej. W normie PN-EN 14600:2005 wyspecyfikowano następujące wymagania:

  • zdolność do działania,
  • właściwości okuć budowlanych,
  • właściwości uszczelnienia i uszczelek,
  • dotyczące elementów przeszklonych,
  • z zakresu odporności ogniowej, w tym dotyczącym osiadania materiału rdzenia,
  • trwałości funkcji samoczynnego zamykania,
  • bezpieczeństwa użytkowania, w tym w warunkach niewystępowania lub występowania pożaru,
  • w odniesieniu do zmian w wyrobie, w tym także stosowania alternatywnych okuć, uszczelnień i uszczelek oraz elementów przeszklonych.

 

Szczegółowe wymagania dotyczące konkretnych drzwi przeciwpożarowych znajdują się w udzielanych przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie Aprobatach Technicznych. Z kolei Aprobaty Techniczne były opracowywane w oparciu o Zalecenia Udzielania Aprobat Technicznych, w odniesieniu do drzwi przeciwpożarowych – ZUAT-15/III.16/2007 pt. Rozwierane drzwi wewnętrzne: wejściowe i wewnątrzlokalowe z drewna, materiałów drewnopochodnych, tworzyw sztucznych i metali, ogólnego stosowania oraz o deklarowanej klasie odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. W dokumencie tym są wyspecyfikowane wymagania w zakresie odporności ogniowej drzwi, która powinna być ustalona zgodnie z zapisami w przedstawionej już powyżej normy PN-EN 14600:2005. Ponadto ZUAT zawiera wymaganie, że każde drzwi o deklarowanej klasie odporności ogniowej powinny być oznakowane tabliczką znamionową, w sposób umożliwiający identyfikację drzwi po pożarze.

 

Pod koniec 2014 r. wprowadzono do Katalogu Polskich Norm normę PN-EN 16034:2014 Drzwi, bramy i otwieralne okna. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Właściwości dotyczące odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. Podano w niej wymagania eksploatacyjne oraz związane z bezpieczeństwem do wszystkich otworowych wyrobów przeciwpożarowych, niezależnie od materiału z jakiego je wykonano, a które są przeznaczone do stosowania w przegrodach ogniowych i/lub dymoszczelnych.

 

 

Najczęściej spotykane wady wykonawcze i montażowe

 

 

Wady wykonawcze

 

Spełnienie przez drzwi przeciwpożarowe swego podstawowego zadania, jakim jest zapewnienie właściwej odporności ogniowej w razie wybuchu pożaru, jest możliwe tylko wtedy, gdy zostaną wykonane zgodnie z dokumentacją konstrukcyjną oraz wymaganiami wynikającymi z postanowień zawartych w Aprobacie Technicznej. Spotykane są jednak wyroby wykonane niesolidnie, z materiałów o nieodpowiedniej jakości, z pominięciem niektórych, głównie wewnętrznych elementów. 

 

Ważną rolę w drzwiach przeciwpożarowych spełnia izolacja termiczna skrzydła, którą jest zazwyczaj wełna mineralna. Szczególnie istotne jest dokładne jej przycięcie i ułożenie, w sposób szczelnie wypełniający wewnętrzną przestrzeń skrzydła. Na fot. 1 pokazano wadliwie przyciętą matę wełny mineralnej, co spowodowało powstanie pustki odsłaniającej stalowe elementy. Obniża to parametry izolacyjności termicznej drzwi oraz umożliwia tworzenie się mostków termicznych.

 

 

2015 06 21 1

Fot. 1. Wadliwie przycięta wełna mineralna

 

 

Niemniej ważnym zagadnieniem jest stosowanie wełny mineralnej odpowiedniej jakości i jej właściwe przechowywanie. Na fot. 2 przedstawiono izolację skrzydła drzwi przeciwpożarowych wykonanej ze złej jakości wełny mineralnej, wynikającej prawdopodobnie z nieodpowiedniego magazynowania, w dodatku niewłaściwie ułożonej.

 

 

2015 06 21 2

Fot. 2. Wypełnienie skrzydła wełną mineralną złej jakości

 

 

Zdarzają się przypadki „oszczędności”, poprzez eliminację niektórych elementów drzwi, szczególnie instalowanych wewnątrz skrzydła (bo ich brak nie jest widoczny). Takim przykładem jest niezamontowanie stalowej kieszeni osłaniającej zamek wpuszczany, co ilustruje fot. 3. Brak mechanicznej osłony może być przyczyną kruszenia się płyt izolujących zamek (zazwyczaj jest to płyta gipsowo-kartonowa), a także umożliwiać przemieszczanie się tego okucia w wyniku naprężeń powstających w trakcie pożaru. Skutkuje to wypadnięciem zapadki zamka z otworu zaczepowego ościeżnicy, czego konsekwencją jest przedwczesne otwarcie się drzwi podczas pożaru. 

 

 

2015 06 22 1

Fot. 3. Skrzydło bez stalowej kieszeni osłaniającej zamek

 

 

Spotykane są również inne wady związane z okuciami, które, jak już w publikacji wspomniano, mają duży wpływ na zachowanie się drzwi w warunkach pożaru. Jako przykład z tego zakresu podać można przypadek niewłaściwego dobrania zamka wpuszczanego w stosunku do istniejącego w skrzydle otworu kieszeni. Zbyt krótkie czoło zamka uniemożliwia jego właściwe i bezpieczne zamocowanie, co przedstawiono na fot. 4.

 

 

2015 06 22 2

Fot. 4. Niewłaściwy montaż zamka w drzwiach przeciwpożarowych

 

 

Kolejną występującą wadą jest ingerencja w konstrukcję okuć, np. zamka wpuszczanego, który został zaakceptowany do zainstalowania w drzwiach przeciwpożarowych, jako zgodny z wymaganiami stosownej zharmonizowanej normy europejskiej i oznakowany CE. Na fot. 5 pokazano zamek wpuszczany zapadkowo-zasuwkowy zastosowany w drzwiach przeciwpożarowych, z widocznymi śladami ingerencji w jego konstrukcję.

 

 

2015 06 23 1

Fot. 5. Zamek drzwi przeciwpożarowych ze śladami ingerencji

 

 

Wady montażowe

 

Drzwi przeciwpożarowe tylko wtedy spełniają swe zadania w zakresie odporności ogniowej, jeżeli są:

  • wykonane zgodnie z dokumentacją i pozbawione powyżej wymienionych wad,
  • właściwie zamontowane w otworze ściennym.

 

Obligatoryjnym wymaganiem jest zaopatrzenie drzwi w urządzenie samoczynnie je zamykające w razie pożaru, gdyż jedynie w stanie zamkniętym stanowią skuteczne oddzielenie przeciwpożarowe. Właściwy więc montaż zamykacza na skrzydle drzwi jest niezbędnym warunkiem ich prawidłowego działania. Zdarzają się jednak przypadki zamocowania takiego wyrobu w sposób niezgodny z zasadami, co pokazano na fot. 6.

 

 

2015 06 23 2

Fot. 6. Niewłaściwie zamocowany zamykacz

 

 

Inną, dość często spotykaną, niewłaściwą sytuacją, szczególnie w przejściach z zainstalowanymi drzwiami przeciwpożarowymi o dość dużym natężeniu ruchu osób pieszych, jest utrzymywanie ich w stanie otwartym przy pomocy niewłaściwych zabiegów. Zamiast przeznaczonych do stosowania w takich przypadkach przytrzymywaczy otwarcia drzwi, używa się do utrzymywania skrzydła w pozycji otwartej różnych przedmiotów, jak np. haka i łańcucha, co przedstawiono na fot. 7.

 

 

2015 06 23 3

Fot. 7. Niewłaściwe utrzymywanie skrzydła w pozycji otwartej

 

 

Istotnym problemem z zakresu montażu drzwi przeciwpożarowych jest sposób ich zamocowania w ścianie budynku. Wykonany pod drzwi otwór powinien mieć odpowiednie wymiary szerokości i wysokości, szczególnie nie powinien być za duży, co obrazuje fot. 8. Nie pozwala to na stabilne i pewne zamocowanie ościeżnicy.

 

 

2015 06 24 1

Fot. 8. Zbyt duże wymiary otworu w ścianie w stosunku do drzwi

 

 

Powyższa wada montażowa łączy się z koniecznością wypełnienia powstałej pomiędzy ościeżnicą a ościeżem szczeliny, często kilku centymetrowej. Spotyka się wtedy przypadki jej zapełniania różnymi nieodpowiednimi materiałami, jak np. odpadami płyty gipsowo-kartonowej, a nawet pianką poliuretanową, co pokazano na fot. 9.

 

 

2015 06 24 2

Fot. 9. Wypełnienie szczeliny pomiędzy ościeżnicą a ościeżem pianką poliuretanową

 

 

Kolejną nieprawidłowością występującą w procesach montażowych drzwi przeciwpożarowych w budynkach jest stosowanie niewłaściwych lub przerabianych kotew mocujących ościeżnicę, a także niezgodnych z dokumentacją lub zapisami w Aprobacie Technicznej łączników (kołków) rozporowych.

 

Taką sytuację przedstawiono na fot. 10.

 

 

2015 06 24 3

Fot. 10. Nieprawidłowe mocowanie ościeżnicy przy pomocy kotwy

 

 

Zasady prawidłowego odbioru drzwi na obiekcie

 

 

Jak już w publikacji wspomniano, najczęściej odbiór drzwi przeciwpożarowych zainstalowanych w ścianach o określonej klasie odporności ogniowej ogranicza się do potwierdzenia zgodności treści informacji zawartych na tabliczkach znamionowych z zapisami w dokumentach odniesienia (dotychczas nadal w krajowych Aprobatach Technicznych) oraz Certyfikatach Zgodności, jak również w krajowych Deklaracjach Zgodności. Praktyka wykazuje, że jest to procedura daleko niewystarczająca do właściwej oceny prawidłowości wykonania i montażu tego typu wyrobów. Na odbiór drzwi przeciwpożarowych na budowie powinna przykładowo składać się co najmniej weryfikacja poniżej podanych parametrów (po sprawdzeniu prawidłowości zapisów w tabliczce znamionowej).

 

Wymiary i kształt. W pierwszej kolejności należy sprawdzić wymiary drzwi lub zestawu drzwiowego, które nie powinny wykraczać poza zakres zawarty w stosownym punkcie Aprobaty Technicznej. Jedyne odstępstwo jest możliwe w przypadku stosowania drzwi wykonanych w oparciu o tzw. „dopuszczenie jednostkowe”, którego zasady są podane w art. 10 Ustawy z dnia 10 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz.881 z późniejszymi zmianami). Następnie weryfikacji powinien podlegać kształt drzwi, szczególnie elementy zewnętrzne ościeżnicy i skrzydła. Polega to na sprawdzeniu zgodności wykonania przylg, zamknięć labiryntowych, połączeń itp. z dokumentacją zawartą w Aprobacie Technicznej.

 

Masa i sposób wypełnienia. Określenie masy skrzydła jest pomocne dla zweryfikowania zgodności wypełnienia zastosowanego w skrzydle drzwiowym z określonym w Aprobacie Technicznej. W dokumencie tym są podane charakterystyki materiałowe składników wypełnienia, w tym gęstość i grubość. Na tej podstawie można w przybliżeniu wyliczyć masę skrzydła i porównać z zamontowanym w odbieranych drzwiach. Jeżeli wystąpią istotne rozbieżności, to można domniemywać, że materiał wypełnienia nie jest zgodny z Aprobatą Techniczną. Odporność ogniowa drzwi jest w bardzo dużym stopniu zależna od sposobu wypełnienia jego skrzydła i ościeżnicy. Nie powinny więc występować takie wady, jak np. przerwy pomiędzy odcinkami wełny mineralnej, niedokładne przyleganie izolacji do ramy skrzydła, niewypełnienie komór zamkowych i innych trudnodostępnych miejsc. Jednak obecnie nie są znane bezinwazyjne sposoby, umożliwiające jednoznaczne sprawdzenie zgodności wypełnienia z przedstawioną w stosownej dokumentacji.

 

Uszczelki pęczniejące. Niezwykle istotną rolę w spełnieniu kryteriów deklarowanej klasy odporności ogniowej drzwi przeciwpożarowych odgrywają uszczelki pęczniejące, stosowane praktycznie w każdych rozwiązaniach tego typu drzwi. Wyjaśnić należy, że wyroby te po przekroczeniu określonej temperatury (od 100 °C do 180 °C) rozpoczynają w krótkim czasie proces wielokrotnego zwiększenia swojej objętości, zamykając wszelkie szczeliny na obwodzie skrzydła drzwi, nie dopuszczając do przejścia płomieni i ograniczając ilość wydobywającego się w warunkach spalania dymu. Wada ta jest bardzo łatwa do stwierdzenia i wyeliminowania, gdyż w przypadku braku uszczelki, wystarczy ją w tych miejscach uzupełnić, poprzez doklejenie.

 

Okucia. Również zastosowane w drzwiach przeciwpożarowych okucia mają znaczący wpływ na ich odporność ogniową w warunkach pożaru. Wymaga to dokładnego sprawdzenia rodzaju, ilości i miejsca zainstalowania poszczególnych okuć, a następnie porównania z zapisami w stosownych punktach Aprobaty Technicznej. Bardzo ważnym problemem jest zweryfikowanie okuć pod kątem ich oznakowania CE, czyli zgodnością z odpowiednią europejską normą wyrobu. Ponieważ drzwi przeciwpożarowe stanowią barierę ogniową tylko gdy są zamknięte, sprawdzić należy prawidłowość działania zamykaczy lub zawiasów sprężynowych. Spotykane są przypadki złego dobrania tych okuć w odniesieniu do masy skrzydła, co skutkuje niemożliwością samoczynnego pełnego zamknięcia skrzydła w ościeżnicy.

 

Przeszklenia (jeżeli występują). Drzwi przeciwpożarowe zawierają niekiedy przeszklenia, co wymaga weryfikacji ich rodzaju i sposobu zamocowania. W pierwszej kolejności należy sprawdzić zgodność zastosowanego przeszklenia z zapisami w Aprobacie Technicznej, co nie jest zbyt trudne, gdyż wszystkie szyby ogniowe mają trwałe oznaczenie w jednym z naroży. Ważną sprawą jest dokładne sprawdzenie wymiarów szyb (grubość, szerokość, wysokość i powierzchnia), gdyż spotykane są przypadki przekraczania maksymalnych wysokości i szerokości oraz zmniejszanie grubości w stosunku do postanowień zawartych w Aprobacie Technicznej. Zweryfikować należy także sposób zamocowania przeszklenia, np. poprzez wymontowanie listew przyszybowych.

 

Zamocowanie w ścianie. Końcowym elementem procedury odbioru drzwi przeciwpożarowych na obiekcie powinno być sprawdzenie (na ile to możliwe) sposobu ich zamocowania w ścianie o określonej odporności ogniowej. Sposób montażu danych drzwi, rodzaj ściany w jakiej mogą być zamocowane, wymiary i liczba elementów mocujących ościeżnicę oraz ich rozstaw są podane w Aprobacie Technicznej. W celu niedopuszczenia do obniżenia klasy odporności ogniowej odbieranego zamknięcia, nie jest możliwe zmniejszenie wymiarów i ilości elementów mocujących ościeżnicę, bądź też zwiększenie rozstawu pomiędzy punktami mocowania. Ważną problematyką jest także sposób uszczelnienia szczeliny istniejącej pomiędzy ościeżnicą a ścianą, który powinien być zgodny z zapisami w Aprobacie Technicznej. Przeprowadzenie wszystkich tych sprawdzeń w sposób bezinwazyjny jest jednak praktycznie nie do zrealizowania.

 

 

Zakładowa Kontrola Produkcji

 

 

Zgodnie z Ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881z późniejszymi zmianami), wyrób ten może być wprowadzony do obrotu m.in., jeżeli został oznakowany znakiem budowlanym. Oznakowanie wyrobu takim znakiem jest dopuszczalne, jeżeli producent, mający siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego upoważniony przedstawiciel dokonał oceny zgodności i wydał, na swoją wyłączną odpowiedzialność, krajową deklarację zgodności z Polską Normą wyrobu albo aprobatą techniczną. Ocena zgodności obejmuje właściwości użytkowe wyrobu budowlanego, odpowiednio do jego przeznaczenia, mające wpływ na spełnienie przez obiekt budowlany wymagań podstawowych.

 

Dla drzwi przeciwpożarowych przewidziany jest 1 system oceny zgodności (wg rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE Nr 305/2011 – zaświadczenia zgodności). W tym systemie producent zobowiązany jest do opracowania i wdrożenia procedur zakładowej kontroli produkcji, a notyfikowana jednostka certyfikująca jest zobligowana do wstępnej inspekcji zakładu produkcyjnego i zakładowej kontroli produkcji oraz do kontynuacji nadzoru, oceny i akceptacji zakładowej kontroli produkcji. 

 

Zakładowa Kontrola Produkcji (ZKP) jest stałą wewnętrzną kontrolą, prowadzoną przez producenta, której wszystkie elementy, wymagania i postanowienia przyjęte przez producenta powinny być w sposób systematyczny dokumentowane poprzez zapisywanie zasad i procedur postępowania. Taki system dokumentowania kontroli powinien gwarantować jednolitą interpretację zapewnienia jakości i umożliwić osiągnięcie wymaganych cech wyrobu oraz efektywność działania systemu Zakładowej Kontroli Produkcji. 

 

Zasadniczym celem wprowadzenia i realizowania procedur Zakładowej Kontroli Produkcji jest zapewnienie stabilności produkcji i uzyskiwanie przez wyrób cech zgodnych ze specyfikacjami technicznymi, deklarowanymi przez producenta. Dokumentacja ZKP szczegółowo określa zasady postępowania przy prowadzeniu zakupu materiałów i elementów składowych do produkcji wyrobów, procesu produkcji, przeprowadzania kontroli jakości i badań dostaw, kontroli procesu wytwarzania oraz badań gotowych wyrobów, postępowania z wyrobami niezgodnymi, znakowaniu wyrobów, prowadzeniu nadzoru nad środkami produkcji i przyrządami kontrolno-pomiarowymi oraz prowadzeniu działań korygujących.

 

Zgodnie z zapisami w aprobatach technicznych na drzwi przeciwpożarowe, Zakładowa Kontrola Produkcji powinna obejmować:

1. specyfikację i sprawdzanie wyrobów składowych,

2. kontrolę i badania w procesie wytwarzania oraz badania gotowych wyrobów, prowadzone przez producenta zgodnie z ustalonym planem badań.

 

Właściwości techniczne wyrobów składowych stosowanych w drzwiach powinny być potwierdzone deklaracjami zgodności (gdy są oznakowane znakiem budowlanym) lub właściwości użytkowych (gdy są oznakowane CE) albo świadectwami technicznymi, wydanymi przez producentów. Dokumenty te powinny obejmować w szczególności:

  • okucia,
  • uszczelki,
  • okładziny i wypełnienia skrzydeł.

 

Prowadzone przez producenta, w ramach ZKP, badania gotowych wyrobów powinny dotyczyć sprawdzenia:

1. jakości wykonania, 

2. odchyłek wymiarowych,

3. prawidłowości działania,

4. oznakowania.

 

Stosowanie więc Zakładowej Kontroli Produkcji nie powinno dopuszczać do wyprodukowania wadliwego wyrobu i skutecznie eliminować możliwość jego wprowadzenia do obrotu i stosowania.

 

Z przedstawionych jednak przykładów wynika, że do obrotu są wprowadzane drzwi przeciwpożarowe nie spełniające deklarowanych właściwości ogniowych, co świadczy o nieprzestrzeganiu zasad zawartych w procedurach Zakładowej Kontroli Produkcji. Można również wysnuć wniosek, że system kontroli nie jest narzędziem wystarczającym i przede wszystkim skutecznym, zaś inspekcje zakładu produkcyjnego oraz nadzór i akceptacja ZKP przez jednostki certyfikujące nie zawsze są realizowane dość wnikliwie. 

 

 

Podsumowanie

 

 

Podstawowym zadaniem drzwi przeciwpożarowych, zainstalowanych w otworach pionowych elementów oddzielania pożarowego, jest zapewnienie właściwej odporności ogniowej. Ponadto w razie wybuchu pożaru powinny umożliwiać użytkownikom danego obiektu bezpieczne jego opuszczenie (ewakuację). W związku z powyższym, zainstalowane w obiekcie budowlanym drzwi przeciwpożarowe powinny charakteryzować się rzeczywistymi własnościami deklarowanej klasy odporności ogniowej. Dokładna weryfikacja tych własności powinna być realizowana w trakcie badań wyrobu gotowego u producenta (zgodnie z procedurą Zakładowej Kontroli Produkcji) oraz podczas odbioru na budowie.

 

Wykonując szczegółową weryfikację drzwi przeciwpożarowych, szczególnie w trakcie końcowych odbiorów budynków, zminimalizować można ryzyko zainstalowania wyrobów niespełniających wymaganej odporności ogniowej. Sprawdzić jednakże można tylko zewnętrzne parametry drzwi, jak: zgodność tabliczki znamionowej, wymiary i ewentualnie masę drzwi, rodzaj i położenia okuć, akcesoriów, uszczelek i oszklenia (jeżeli występuje), a także sposób zamocowania w ścianie. Nieznane są jednak bezinwazyjne metody potwierdzenia spełniania przez weryfikowane drzwi wymagań deklarowanej klasy odporności ogniowej.

 

Rozwiązaniem umożliwiającym pełną weryfikację deklarowanej klasy odporności ogniowej drzwi, byłoby wprowadzenie przepisów prawnych nakazujących przeprowadzenie w ramach odbioru badań kontrolnych odporności ogniowej losowo wybranych wcześniej wyrobów. Badania takie, szczególnie w przypadku inwestycji wymagających montażu większej ilości drzwi, w jednoznaczny sposób potwierdziłyby zgodność lub niezgodność właściwości deklarowanych i rzeczywistych.

 

Taką procedurę proponują przedstawiciele Zakładu Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej w Warszawie w swoich publikacjach – m.in. w Materiałach Budowlanych nr 10/2014 („Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych”) i w Świecie Szkła nr 2/2015 („Prawidłowy odbiór przeszklonych drzwi przeciwpożarowych”).

 

 

inż. Zbigniew Czajka

 

 

Literatura
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 305/2011
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r.
Ustawa z 10.04.2004 r. o wyrobach budowlanych
„Głos Wielkopolski” – wydania z 30.10.2014 r. i 01.12.2014 r.
Izydorczyk D., Sędłak B., Sulik P.: Problematyka prawidłowego odbioru wybranych oddzieleń przeciwpożarowych, „Materiały Budowlane” 10/2014
Sulik P., Sędłak B.: Prawidłowy odbiór przeszklonych drzwi przeciwpożarowych, „Świat Szkła” 2/2015
Normy: PN-EN 14600:2005, PN-EN 16034:2014
Zalecenia ITB ZUAT-15/III.16/2007

 

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 6/2015
 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.