Drzwi zewnętrzne stanowią szczelną barierę, która oddziela wnętrze domu od świata zewnętrznego. Chronią użytkowników budynku przed hałasem, zimnym powietrzem, wilgocią, wtargnięciem do wnętrza osób niepowołanych.
Oprócz tego muszą być także bezpieczne, łatwe w obsłudze, utrzymaniu, konserwacji i trwałe. W ofertach producentów znajdują się drzwi z rozmaitych materiałów, tj. drewno, utwardzane PVC, stal, aluminium, w szerokiej gamie wzorów i kolorów.
Rys. 1. Drzwi drewniane – przekrój
Rys. 2. Drzwi z tworzywa sztucznego PVC – przekrój
Rys. 3. Drzwi aluminiowe przeszklone z profilem jedno- i trzykomorowym – przekroje
Drzwi zewnętrzne
Drzwi drewniane – płycinowe (rys. 1), są najczęściej stosowane z pośród innych rodzajów drzwi w budownictwie mieszkaniowym. O ich popularność decyduje przede wszystkim estetyczny wygląd, bardzo dobre parametry izolacyjności akustycznej i cieplnej oraz mała rozszerzalność cieplna.
Do ich produkcji wykorzystuje się drewno drzew iglastych (świerk, sosna) oraz liściastych (jesion, dąb). Ponieważ drewno klejone jest odporne na odkształcenia pod wpływem wilgoci, wykonuje się z niego ramy skrzydeł drzwiowych. W ramach mogą być osadzone skrzydła z drewna litego (desek), bądź płyt drewnopochodnych, o mniejszej grubości niż rama, oklejone fornirem albo cienką sklejką. Jako dodatkowy element wypełnienia skrzydła, producenci stosują małe zestawy szybowe ze szkła hartowanego.
Konstrukcję drewnianą zabezpiecza się przed wilgocią za pomocą impregnatów, lakierów i farb wodoodpornych lub oklein z PVC o strukturze drewna. Standardowe drzwi wyposażone są w zawiasy regulowane w trzech płaszczyznach. Rodzaj okuć i dodatkowych zabezpieczeń zależy od producenta i wymagań klienta.
Drzwi z tworzywa sztucznego PVC (rys. 2) nie są tak powszechnie stosowane, jak okna z tego samego tworzywa. Ich konstrukcja oparta jest na ramie z profili wielokomorowych wysokoudarowych, odpornych na odkształcenia, wzmacnianych wkładkami z aluminium bądź blachy ocynkowanej, które zwiększają stabilność i sztywność drzwi.
Konstrukcje profili drzwiowych umożliwiają montowanie wzmacnianych elementów zamknięcia i zamków z ryglowaniem wielopunktowym. W ramy drzwiowe wprawia się skrzydła z płyt warstwowych z tworzyw sztucznych wypełnionych pianką. Mogą być one także w połowie lub całości przeszklone. Używa się do tego celu szyb zespolonych podwójnych, potrójnych, które mogą być przezroczyste, matowe, półprzepuszczalne (weneckie).
Drzwi z PVC produkowane są w różnych wzorach i kolorach. Tak samo jak okna drzwi są malowane, barwione w masie a także okleinowane. Charakteryzują się niską masą, bardzo dobrymi parametrami akustycznymi, małą wrażliwością na zmiany temperatury. Przeważnie stosuje się je w obiektach handlowych, biurowych, usługowych, w budynkach mieszkalnych głównie jako drzwi balkonowe, tarasowe.
Drzwi aluminiowe (rys. 3) prawie całkowicie wyparły ciężkie, podatne na korozję konstrukcje stalowe. Główna ich konstrukcja opiera się na ramie z nowoczesnych systemów profili ze stopu aluminium. Identycznie jak okna aluminiowe, tak i drzwi mogą być wykonane z profili zimnych (jednokomorowych) oraz z przekładką termiczną (trzykomorowych). Jako materiał na skrzydła stosuje się płyty warstwowe, z dwoma powłokami zewnętrznymi z aluminium grubości 1,5 mm każda i z wypełnieniem pianką poliuretanową, a także zestawy szyb zespolonych ze szkłem wzmacnianym. Drzwi oferowane są najczęściej jako zestawy dwu- lub wieloskrzydłowe. Przez zastosowanie odpowiednich zabezpieczeń i okuć mogą służyć jako drzwi o podwyższonej odporności na włamanie.
Ponadto posiadają dobre właściwości dźwiękochłonne, nie są podatne na zmiany klimatyczne. Znalazły zastosowanie w obiektach usługowych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego.
Drzwi antywłamaniowe (rys. 4) ze względu na swoje właściwości i przeznaczenie posiadają bardzo solidną konstrukcję.
1 – Wypełnienie z wełny mineralnej , pianki poliuretanowej lub styropianu
2 – Wzmocnienia z prętów lub kształtowników stalowych
3 – Poszycie z blachy stalowej grubości minimum 1 mm
4 – Zamek ryglowy wielopunktowy .
Rys. 4. Drzwi antywłamaniowe – budowa
Produkowane są głównie jako jednoskrzydłowe, o budowie skrzyniowej. Ramę skrzydła wykonuje się z blachy ocynkowanej wysokiej jakości. Wewnątrz umieszcza się poziome i pionowe wzmocnienia z prętów i kształtowników stalowych, giętych na zimno. Liczba i sposób umieszczenia tych elementów w skrzydłach są różne, uzależnione od typu i przeznaczenia drzwi (rys. 5).
W celu poprawienia właściwości akustycznych i termicznych drzwi, przestrzenie między wzmocnieniami wypełnione są wełną mineralną bądź niepalną pianka poliuretanową. Pozwala to na uzyskanie współczynnika U na poziomie od 1,4-1,3 W/(m²K).
Konstrukcja skrzydła obłożona jest obustronnie blachą ocynkowaną grubości min 1 mm z każdej strony, kształtowaną metodą tłoczenia, mocowaną do ramy metodą zgrzewania. Ze względów estetycznych blachę okleja się fornirami, cienką sklejką, foliami ozdobnymi fakturowanymi i barwionymi. Istotnym elementem jest zamek centralny, który po przekręceniu klucza uruchamia system ryglowania skrzydła ościeżnicy.
Dodatkowe zabezpieczenie stanowią rygle stałe (rys. 6), umieszczone w skrzydle od strony zawiasowej, uniemożliwiające zdjęcie lub wyważenie skrzydła.
Każde skrzydło posiada zawiasy czopowe (rys. 7), najczęściej trzy lub więcej, wyposażone od strony zewnętrznej w osłony ze stali hartowanej, utrudniające ich przecięcie. W kompletny zestaw drzwi antywłamaniowych wchodzi skrzydło z ościeżnicą ze stalowych profili giętych na zimno.
Rys. 5. Przykłady konstrukcji drzwi antywłamaniowych:
a) wejściowych do domów jednorodzinnych;
b) wejściowych do mieszkań;
c) przeciwpożarowo-antywłamaniowych
Rys. 6. Antywyważeniowe rygle stałe
Rys. 7. Zawias czopowy
Drzwi wewnętrzne
Drzwi wewnętrzne są przegrodą, która jednocześnie dzieli i łączy pomieszczenia, izoluje je termicznie i akustycznie. Dodatkowo powinny one harmonizować z wnętrzem pomieszczeń, być bezpieczne i łatwe w obsłudze i posiadać wysoką odporność na intensywne użytkowanie oraz drobne uszkodzenia mechaniczne.
Najbardziej popularne na polskim rynku budowlanym, ze względu na prostą konstrukcję i niską cenę, są drzwi płytowo-płycinowe. Podstawą konstrukcji jest rama, która może być zrobiona z drewna klejonego iglastego oraz płyt drewnopochodnych MDF.
W celu usztywnienia konstrukcji ramy, umieszczone jest w jej wnętrzu wypełnienie (rys 8), które zależnie od zastosowanego materiału, może poprawić właściwości akustyczne i termiczne gotowego wyrobu.
Najpopularniejsze jest wypełnienie wytwarzane z kartonu o strukturze plastra miodu. Jego największą zaletą jest mały ciężar minimalizujący całkowitą masę drzwi o typowej szerokości 80 cm, do około 17 kg. Wypełnienie z płyty wiórowej otworowej lub pełnej znacznie zwiększa wytrzymałość, sztywność i izolacyjność całej konstrukcji.
Zewnętrzna powłoka drzwi – płyciny – jest wykonana z płyt HDF i MDF lakierowanych, malowanych, okleinowanych lub foliowanych. Najpopularniejsze są laminowane płyty HDF, pokryte okleiną celulozową grubości od 2 do 5 mm, z nadrukiem imitującym różne gatunki i barwy drewna. Jest przy tym najtrwalszą powłoka wykończeniową drzwi, ze zwiększoną odpornością na działanie wilgoci oraz uszkodzenia mechaniczne.
Bardzo eleganckie, ale przy tym najdroższe są drzwi z płycinami fornirowanymi. Fornir może być w odcieniu naturalnym lub barwiony z zachowaniem rysunku drewna.
Drzwi płytowe dostępne są w typowych szerokościach 60, 70, 80 i 90 cm, z możliwością otwierania uchylnego. Najwęższe przeznaczone są do stosowania w spiżarniach, pomieszczeniach pomocniczych, kotłowniach. Do pomieszczeń mieszkalnych stosuje się drzwi o szerokości 80 cm, które zapewniają wygodną komunikację.
Standardowym wyposażeniem skrzydeł drzwi są zawiasy (dwa w skrzydłach do szerokości 80 cm, trzy w skrzydłach 90 cm i szerszych), zamek bębenkowy, klamka.
Rys. 8. Wypełnienie drzwi płytowych:
a) z kartonu ( „plaster miodu” );
b) z płyty wiórowej otworowej
Rys. 9. Drzwi drewniane wewnętrzne – przekrój
Drzwi mogą być pełne, z elementami tłoczonymi lub z elementami przeszklenia. Rodzaj drzwi zależy od pomieszczenia, w którym mają być stosowane Drzwi do łazienki są najczęściej przeszklone małymi szybami. W dolnej części mają otwory wentylacyjne, np. kratkę umożliwiającą grawitacyjne wentylowanie pomieszczenia. Drzwi do sypialni, pokoju dziennego, kuchni przeszklone są na ogół dużymi szybami, obejmującymi 1/3 lub 2/3 płyciny. W ofertach producentów są także takie, w których szyba zajmuje 4/5 powierzchni skrzydła oraz z małymi przeszkleniami ułożonych w ozdobny wzór.
Stosowane szkło jest najczęściej matowe lub wzorzyste, rzadziej barwione lub w formie witrażu. Drzwi wewnętrzne drewniane mają budowę prawie taka samą, jak drzwi zewnętrzne z tego samego materiału. Podstawę stanowi rama grubości od 40 do 45 mm z drewna sosnowego klejonego trójwarstwowo, obustronnie obłożona bezsęcznym fornirem.
W zależności od zastosowanego wypełnienia ram, drzwi mogą być pełne lub z elementami szklanymi (rys. 9). Drzwi są dostępne najczęściej jako jednoskrzydłowe rozwierane, w różnych wersjach kolorystycznych, a także w wersji surowej – do samodzielnego wykończenia i malowania. Ponieważ drzwi drewniane mają bardzo szlachetny i estetyczny wygląd, stosowane są w pomieszczeniach mieszkalnych, jak np. pokoje czy salony.
Skrzydła drzwi rozwieranych płytowo-płycinowe oraz drewniane montowane są w ościeżnicach tworząc z nimi komplety. Producenci posiadają w swoich ofertach ościeżnice w różnych kolorach i wzorach, co pozwala na ich dopasowanie do skrzydła. Ościeżnice mogą być wykonane z drewna litego (nieregulowane), drewna klejonego warstwowo, MDF-u okleinowanego (regulowane) (rys. 10). Regulacja ościeżnicy pozwala dostosować ją do każdej grubości muru. Składają się one z belek głównych jednej poziomej i dwóch pionowych oraz listew opaskowych. Każda ościeżnica wyposażona jest w zawiasy czopowe oraz uszczelkę na jej obwodzie. Te ościeżnice nie są dostępne w komplecie ze skrzydłami, trzeba za nie dodatkowo dopłacić.
Drzwi całoszklane są najnowszym rozwiązaniem dostępnym na polskim rynku budowlanym. Dają możliwość bardzo ciekawego zaaranżowania pomieszczeń. Skrzydło jest taflą wysokiej jakości szkła hartowanego o gr. 8, 10, 12 mm, o różnej kolorystyce i fakturze: matowe, przezroczyste, ornamentowane, z sitodrukiem, grawerowane, przyzdabiane naklejanymi witrażami (rys. 11).
Rys. 10. Przykładowe rodzaje ościeżnic:
a) drewniana;
b) z drewna klejonego (regulowana);
c) z MDF (regulowana)
Rys. 11. Przykładowe wzory drzwi szklanych
Skrzydła drzwiowe wyposażone są w specjalne, przystosowane do nich okucia ze stali nierdzewnej, tj. klamki, zamki, zawiasy (rys. 12), montowane w otworach wykonanych w określonych miejscach tafli szkła. Okucia pozwalają na swobodnego otwieranie i zamykanie drzwi. Drzwi szklane dostępne są w komplecie z ościeżnicami drewnianymi i z okleinowanych płyt MDF. Możliwy jest montaż drzwi bez użycia ościeżnicy. Cena drzwi jest uzależniona od rodzaju użytego szkła, ilości i rodzaju zdobień. Drzwi szklane idealnie pasują do pomieszczeń mieszkalnych w stylu awangardowym.
W zależności od sposobu otwierania, drzwi mogą zajmować więcej lub mniej przestrzeni w pomieszczeniu. Zdecydowanie najwięcej miejsca potrzebują drzwi o tradycyjnym sposobie otwierania, czyli rozwierane. W przypadku, gdy ilość miejsca jest ograniczona a zastosowanie drzwi rozwieranych mogłoby utrudniać komunikację, wykorzystuje się tzw. drzwi składane (łamane) i przesuwane.
Drzwi składane mają skrzydło podzielone na dwie lub więcej części, połączonych zawiasami w dolnej i górnej partii, a niekiedy i po środku. Skrzydła drzwi wykonywane są analogicznie, jak w drzwiach płytowopłycinowych i dostępne w różnorodnej kolorystyce i wzornictwie, pełne oraz z elementami szklanymi. Mogą być składane na jedną stronę: prawą lub lewą.
Skrzydła poruszają się po górnej prowadnicy aluminiowej. W przypadku skrzydeł o większym ciężarze stosuje się dolną prowadnicę, wpuszczoną w podłogę. W części dolnej i górnej skrzydła, która jest najbliżej ościeżnicy, umieszczony jest czop umożliwiający jego obrót. Na drugim końcu skrzydła znajduje się wózek umożliwiający jednoczesne przesuwanie wzdłuż prowadnicy z jednoczesnym obrotem (rys. 13).
Rys. 12. Okucia stosowane w drzwiach całoszklanych
Rys. 13. Schemat budowy drzwi łamanych:
1) czop,
2) wózek,
3) zawias,
4) prowadnica z szyną,
5) skrzydła drzwiowe
W zestaw drzwi łamanych wchodzą prowadnice, skrzydła i futryna z listwami osłaniającymi. Drzwi przesuwane swym wyglądem są bardzo zbliżone do drzwi tradycyjnych, a jedyna różnica jest tylko w sposobie otwierania. W skład zestawów drzwi przesuwanych, dostępnych na rynku wchodzi skrzydło, prowadnica, wózki z parzystą ilością kółek (ich ilość jest uzależniona od rozmiarów i ciężaru skrzydła), prowadnica (gr. 4 do 6 cm) aluminiowa lub ze stali ocynkowanej, z szyną jezdną oraz elementy blokujące, zapewniające stabilność drzwi. Futryny stanowią element dodatkowy za który trzeba dopłacić.
W drzwiach przesuwanych możliwe jest stosowanie wszystkich rodzajów skrzydeł i dostosowanie ich do charakteru wnętrza. W pomieszczeniach klasycznych stosowane są skrzydła drewniane pełne, z przeszkleniami, z płyt drewnopochodnych.
Drzwi dostępne są w systemach: zz pojedynczym (rys. 14), z jednym skrzydłem przesuwanym na lewą lub prawą stronę, przeznaczone do otworów drzwiowych o standardowych wymiarach; zz podwójnym (rys. 15) – dwa skrzydła rozsuwane na boki, stosowane do otworów o szerokości większej niż 150 cm.
Rys. 14. Drzwi przesuwane pojedyncze
Rys. 15. Drzwi rozsuwane podwójne
Rys. 16. Kasety drzwi przesuwanych: a) do ścian kartonowo-gipsowych, b) do ścian murowanych
Drzwi rozsuwane w systemie pojedynczym i podwójnym są dostępne w wersjach: naściennej – drzwi poruszają się wzdłuż ściany po prowadnicy zamontowanej do sufitu lub ściany, oraz chowanej w ścianie (rys. 16) – wyposażone w kasetę aluminiową przystosowaną do ścian kartonowo-gipsowych i murowanych. W kasetę chowają się skrzydła podczas otwierania. System drzwi przesuwanych pozwala na pełne wykorzystanie przestrzeni w obiekcie. Jest w szczególności polecany do pomieszczeń przystosowywanych dla osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Rys. 17. Drzwi przeciwpożarowe:
a) z dodatkowym wypełnieniem gipsowo-kartonowym lub glinowo-krzemianowym;
b) bez dodatkowego wypełnienia
Drzwi przeciwpożarowe (techniczne) stosowane są w budynkach biurowych, handlowych, przemysłowych, użyteczności publicznej, w których konieczne jest wydzielenie stref pożarowych. Pozwalają na swobodną komunikację w budynku, a w przypadku wystąpienia pożaru, uniemożliwiają przez określony czas przeniknięcie płomieni do sąsiedniego pomieszczenia (strefy pożarowej). Czas, przez jaki drzwi będą stawiały opór płomieniom, określa klasę odporności, jaką posiadają.
Ramy skrzydeł drzwi przeciwpożarowych wykonuje się z kształtowników aluminiowych z przekładką z poliamidu zbrojonego włóknem szklanym oraz z dodatkowym wypełnieniem kartonowo-gipsowym; bądź glinowo-krzemianowym (rys 17). Profile mogą być anodowane i lakierowane proszkowo na dowolny kolor. Do wypełnienia ram używa się tafli szkła float, połączonych ze sobą warstwami masy żelowej, która zwiększa objętość pod wpływem wysokiej temperatury oraz płyty tworzywowe warstwowe, nieprzezroczyste. Grubość wypełnienia (od 8 do 42 mm) zależy od klasy odporności ogniowej wyrobu. Wykonuje się je na indywidualne zamówienia inwestorów.
Bartłomiej Zygma
Literatura
1. Mielczarek Z., Nowoczesne konstrukcje w budownictwie ogólnym. Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 2003.
2. Michałowski T., Kolorowe okna wzbudzają emocje, Część 1. „Świat Szkła” 6/2008.
3. Materiały informacyjne firmy STOLPLAST Sp.z o.o.
4. Materiały informacyjne firmy GLASS- BUD.
5. Materiały informacyjne firmy OKNOTEST.
6. Materiały informacyjne firmy WOJTKOWIAK.
7. Materiały informacyjne firmy BUDEXPOL
8. Materiały informacyjne, katalog produktów firmy SOKÓŁKA S.A.
9. Materiały informacyjne firmy OKNOTEX.
10. Materiały informacyjne firmy OKNA i DRZWI S.C – SOKOŁOWSKI.
11. Materiały informacyjne – katalog produktów firmy FAKRO.
12. Materiały informacyjne – katalog produktów firmy VELUX.
13. Materiały informacyjne firmy TWOJE OKNA.
14. Materiały informacyjne firmy Key-Lock Polska 2000 Sp. z o.o.
15. Materiały informacyjne firmy GERDA
16. Materiały informacyjne firmy 4LOOK
17. Materiały informacyjne firmy DAKO Sp. z o.o.
18. Materiały informacyjne firmy PORTA DRZWI.
19. Materiały informacyjne firmy F.P.H.U. STOLSA
20. Materiały informacyjne firmy PROSBUD
21. Materiały informacyjne firmy GIPSY KINGS
22. Materiały informacyjne firmy ALPHA GLAS
23. Materiały informacyjne firmy POL-SKONE.
24. Materiały informacyjne firmy BIMAK
25. Materiały informacyjne firmy BOTIR BUD
26. Materiały informacyjne firmy ELBUD PLAST
27. Materiały informacyjne firmy MORAD
28. Publikacja elektroniczna miesięcznika „Budujemy Dom” Drzwi zewnętrzne z „klasą”
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 2/2012