Kluczową problematykę trwałości wyrobów szklanych w budownictwie krajowym według przewidywanego ich zastosowania przedstawię na przykładzie szyb zespolonych izolacyjnych (SZI), które są najliczniejszą grupą wyrobów szklanych w budownictwie. Są bowiem wytwarzane przy użyciu tafli szkła monolitycznego i/lub warstwowego, w ogromnej ilości typów, odmian i funkcji użytkowych.
Pierwszy grudnia 2010 roku jest datą końcową harmonizacji rozszerzonej normy dla szyb zespolonych (PN EN 1279-5+A1:2010) z Dyrektywą UE 89/106/EWG, ogłoszonej 25 czerwca 2010 r. w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej (2010/C 167/01). A zatem każda ocena zgodności szyb zespolonych i jej weryfikacja powinny być prowadzone według tej oraz wszystkich pozostałych części PN EN 1279.
Uzasadnia to moje domniemanie, że wszyscy producenci szyb zespolonych w Polsce są już dobrze przygotowani do systemowej realizacji Zakładowej Kontroli Produkcji (ZKP) i Badań Okresowych, a także Wstępnego Badania Typu wyrobów w wymaganym zakresie tym bardziej, że harmonizacja normy w pierwotnej wersji EN 1279-5:2005 nastąpiła z dniem 1 marca 2007 r.
To przygotowanie producentów krajowych dotyczy szczególnie niezbędnego wyposażenia badawczego oraz opracowywania wymaganych procedur systemu Zakładowej Kontroli Produkcji, w tym wymaganych opisów typu wyrobu.
Przykłady wyposażenia do normowych badań i kontroli w ramach ZKP szyb zespolonych przedstawiam na opisanych zdjęciach. Systematyczne planowanie badań i ich realizacja w odniesieniu do wytwarzanych typów szyb zespolonych izolacyjnych, jest warunkiem koniecznym i upoważnia Producenta jedynie na podstawie wyników wykonanych badań, do wystawienia obowiązującej Deklaracji zgodności z określoną specyfikacją techniczną.
Deklaracja zgodności wiąże typ szyby zespolonej i jej funkcje użytkowe w związku z konkretnym zastosowaniem tego typu wyrobu w obiekcie budowlanym.
Elementarnym wymogiem jest spełnienie przez każdy typ szyby zespolonej, normowej jej definicji zawartej w PN EN 1279-1:2006/AC:2006 Szkło w budownictwie- Szyby zespolone izolacyjne- Część 1: Wymagania ogólne, tolerancje wymiarowe oraz zasady opisu systemu.
Warto podkreślić, że od 21 listopada 2010 r. organy nadzoru budowlanego uzyskały uprawnienia wglądu w trybie kontroli do dokumentacji wewnętrznej producenta na podstawie znowelizowanej Ustawy o wyrobach budowlanych, a w szczególności kontrolujący może żądać sprawozdań z przeprowadzonych badań oraz informacji o wewnętrznej (zakładowej) kontroli produkcji.
Definicja szyb zespolonych izolacyjnych
Definicja SZI obejmuje wymagania trwałości i wytrzymałości, w ogólnej postaci następująco:
wskaźnik przenikania wilgoci po długotrwałym badaniu klimatycznym w standardowych warunkach starzenia (przepisowych cykli), może wynosić średnio 0,2 (20%), a maksymalnie 0,25 (25%).
szybkość wypływu gazu dla gazów o koncentracji ponad 15%, po długotrwałym badaniu klimatycznym w standardowych warunkach starzenia (przepisowych cykli) powinna być mniejsza niż 1% objętościowy na jeden rok.
wytrzymałość uszczelnionego obrzeża po próbie starzenia w standardowych warunkach, powinna wystąpić (jako punkt utraty adhezji/kohezji) poza normowym polem trójkąta naprężeń/ odkształceń.
Przedstawioną definicję należy rozwinąć o warunki, zapewniające trwałość szyb zespolonych izolacyjnych poprzez:
zakładową kontrolę produkcji i badania okresowe,
zapewnienie zgodności w przypadku zastępowania materiałów i elementów składowych szyb zespolonych,
spełnianie normowych wymagań w zakresie instalowania oszkleń.
Wytrzymałość uszczelnionego obrzeża łącznie ze wskaźnikiem przenikania wilgoci nosi normowe określenie skuteczności uszczelnienia. Skuteczność uszczelnienia obrzeży szyb zespolonych w postaci streszczenia obowiązujących metod badawczych (wymagań) przedstawia poniższa tablica.
Zakres i znaczenie trwałości szyb zespolonych
Trwałość oznacza okres w latach, w którym szyba zespolona spełnia deklarowane przez producenta lub umocowanego przedstawiciela w UE wszystkie parametry użytkowe według funkcji w określonym obiekcie budowlanym, zwłaszcza reprezentowane poprzez współczynnik przenikania ciepła, wskaźnik izolacji dźwiękowej, wskaźnik przenikania wilgoci, wytrzymałość uszczelnienia krawędzi oraz tolerancji koncentracji i szybkości wypływu gazu, tj. parametry ustalone znormalizowanymi metodami badań, obliczeń lub pomiarów.
Trwałość dotyczy okresu i zakresu gwarancyjnego lub okresu deklarowanej jakości przez producenta (zgodność z umową) i jest zwykle ustalany na 5 do 10 lat. W przypadku rękojmii jest to okres 1 roku, albo 3 lat dla nowego obiektu budowlanego (ale nie dotyczy konsumentów).
Prognozowana trwałość izolacyjnych szyb zespolonych, współcześnie wytwarzanych w UE, jest szacowana na 30 do 50 lat.
Parametry, które powinny być objęte gwarancją producenta
Biorąc pod uwagę przedstawione wymagania normowe, a także oczekiwania szeroko rozumianego klienta, w tym konsumenta, uważam już za konieczne stosowanie przez producentów właściwych parametrów w dokumentach gwarancyjnych.
W przypadku izolacyjnych szyb zespolonych jest to co najmniej skuteczność uszczelnienia, lub trwałość szyb zespolonych w rozumieniu wymagań normowych.
Znakomitą większość szyb zespolonych stanowią jednostki napełnione w przestrzeni międzyszybowej gazem szlachetnym, a do ich wykonania są stosowane powlekane tafle szkła, wobec czego skuteczność uszczelnienia obejmuje także szybkość ubytku gazu i adhezję do szkła według badań normowych i użytych komponentów.
Znaczenie gwarancji i/lub rękojmi dla użytkownika typu SZI
O ile rękojmia jest prawnym zabezpieczeniem kupującego w zakresie wystąpienia wad fizycznych (zwanych potocznie wadami ukrytymi), to gwarancja jest dobrowolną deklaracją w określonym zakresie podanym w dokumencie gwarancyjnym.
Zagadnienia rękojmi i gwarancji reguluje Kodeks Cywilny w tytule XI „Sprzedaż”, dział II i III. Gwarancja co do zasady dotyczy zarówno konsumentów jak i wszelkich innych użytkowników danej rzeczy sprzedanej.
Udzielane dotąd gwarancje przez producentów SZI są oparte na zapewnieniu szczelności poprzez sprawdzanie wyroszenia pary wodnej, co stanowi oczywistą krypto-reklamę na tle wymagań normy zharmonizowanej PN EN 1279 (części 1 do 6).
Wojciech Korzynow
SZKLAREXPERT
www.szybexp.of.pl
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły autora:
- Mocowanie szkła w konstrukcjach budowlanych okiem praktyka, Wojciech Korzynow, Świat Szkła 2/2011
- Trwałość szyb zespolonych w budownictwie , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 1/2011
- Weryfikacja zgodności oszklenia w zabudowie , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 10/2010
- Czy rzeczywiście alternatywa? , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 12/2009
- Ocena zgodności typu szkła warstwowego , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 12/2009
- Planowanie badań szyb hartowanych lub szyb zespolonych izolacyjnych. Część 3 , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 3/2009
- Planowanie badań szyb hartowanych lub zespolonych izolacyjnych. Część 2 , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 1/2009
- Planowanie badań szyb hartowanych lub zespolonych izolacyjnych. Część 1 , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 12/2008
- Szkła budowlane o podwyższonej wytrzymałości , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 11/2007
- Deklarowanie zgodności typów szkła dla budownictwa , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 9/2007
- Wady szyb zespolonych izolacyjnych , Wojciech Korzynow , Świat Szkła 1/2007
- Badanie wytrzymałości szkła hartowanego , Wojciech Korzynow , Świat Szkła 10/2006
- Ważniejsze parametry wyrobów ze szkła, niezbędne do deklarowania zgodności z określonym przeznaczeniem , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 6/2006
- Deklarowanie zgodności typu szyb zespolonych z zastosowaniem szkieł bezpiecznych i ochronnych , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 2/2006
- Badania komponentów przy produkcji szyb zespolonych izolacyjnych , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 11/2005
- Wady szkła float i szyb zespolonych , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 5/2005
- Typy szyb zespolonych. Część 3 , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 4/2005
- Typy szyb zespolonych. Cz. 2 , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 2/2005
- Typy szyb zespolonych. Cz. 1 , Wojciech Korzynow, Świat Szkła 1/2005
więcej informacji: Świat Szkła 1/2011
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
