Między klockiem a rzeźbą

 

 

 Dynamiczny rozwój konstrukcji metalowo-szklanych w budownictwie w okresie ostatniego dwudziestolecia odcisnął się znacząco na estetyce rozwiązań architektonicznych budynków, a zwłaszcza budynków użyteczności publicznej. 

 

Obserwując stopniowy rozwój tych konstrukcji, od wcześniejszych do aktualnie stosowanych, możemy wyodrębnić pewne okresy i kierunki estetyczne w architekturze budynków, ściśle związane z postępem techniki zarówno w metalowych konstrukcjach przeszkleń, jak z nową budowlaną techniką szklarską. 

 

Obserwacje te można zawęzić do konstrukcji z aluminium oraz do przeszkleń z szyb mineralnych – ten zakres daje wystarczającą możliwość aby przedstawić związki pomiędzy możliwościami techniki w dziedzinie przeszkleń a estetyką w architekturze budynków z przeszkleniami

 

     Związki te wynikają z nowych możliwości kształtowania budynków z przeszkleniami, z nowych osiągnięć techniki szklarskiej i z nowych osiągnięć techniki w produkcji i stosowaniu kształtowników ze stopów aluminium oraz nowych możliwości w dziedzinie uszczelnień przegród zewnętrznych, składanych z metali i szkła budowlanego.



Obok takich pojęć jak architektura drewniana, murowana czy betonowa należy obecnie wprowadzić nowe pojęcie: „architektura szklana” lub „architektura ze szkła”.

 

 Fascynacja możliwościami, jakie daje nowa technika w realizacji budynków z przeszkleniami objawia się pewnymi kierunkami w estetyce architektonicznej, które jawią się we współczesnych realizacjach i cechują charakterystycznymi ukształtowaniami.




     Na wstępie należy wyjaśnić, że przez pojęcie „architektura szklana” należy rozumieć takie ukształtowanie budynków, które zawiera w swojej strukturze wielkopowierzchniowe przeszklenia lub też powierzchnie całkowite przegród zewnętrznych wykonane ze szkła budowlanego.

 

Nie należy do nich zaliczać budynków, które zawierają niewielkie powierzchnie przeszkleń lub też takich, których przeszklenia wykonane są z tworzyw sztucznych.



      Pojęcie „architektura szklana” odnosić się może nawet do budynków, które powstały w XIX wieku, a które można uznać za przykłady tego kierunku estetycznego (np. nieistniejący już londyński „Cristal Palace”).



     Dzisiejszym pojęciem „architektury szklanej” należy określić te obiekty, których komponentem jest nowa budowlana technika szklarska i nowe konstrukcje metalowe, specjalnie kształtowane dla tych przeszkleń.



     W ogólnym spojrzeniu na budynki, które można określić pojęciem „architektura szklana”, wyodrębnić należy pewne ukształtowania, charakterystyczne dla okresów ich stosowania w powiązaniu z pewnymi poziomami techniki budowlanej.

 

Według obserwacji i klasyfikacji autora w kształtowaniu takich budynków można wyodrębnić te, które można określić mianem „klocków szklanych” lub „klocków ze szkła”, następnie „budynków-rzeźb ze szkła” złożonych z płaszczyzn i wreszcie „budynków-rzeźb ze szkła” ukształtowanych krzywiznowo.



      Architektura budynków nazwanych „klockami ze szkła" charakteryzuje się bryłą budynku ukształtowaną jako prostopadłościan, w którym ściany zewnętrzne, osłonowe, o przebiegu pionowym, są całkowicie przeszklone. Całkowite przeszklenie ma na celu wywołanie efektu „klocka szklanego”.

 

W innej strukturze budowlanej zrealizowany jest tylko dach.

 

Całkowite przeszklenie ścian to tylko zewnętrzny efekt, ponieważ ściana osłonowa składa się z pasów okiennych, przejrzystych i przeźroczystych oraz z pasów podokienno-nadprożowych w postaci płyt warstwowych z zewnętrzną płytą licową z szyby, najczęściej w tym samym kolorze i walorze co przeszklenia pasów okiennych.

 

 Jest to możliwe do uzyskania przy zastosowaniu zewnętrznych szyb refleksyjnych o silnym zwierciadłowaniu.

 

Tak więc efektem zamierzonym przez architekta jest uzyskanie ścian szklanych, składających się na „szklany klocek”.



Umożliwił to stan techniki budowlanej na który złożyły się:
-  lekka ściana osłonowa słupowo-ryglowa o konstrukcji metalowej (aluminiowej lub stalowej);
- szyby okienne float z powłokami refleksyjnymi;
- możliwości technologiczne montażu konstrukcji i jej oszklenia od zewnątrz budynku.



      Ponieważ w okresie, kiedy realizowano budynki w postaci „klocków ze szkła” nie były jeszcze wdrożone i rozpowszechnione zastosowania ścian osłonowych słupowo-ryglowych odchylonych od pionu, budynki te posiadają najczęściej przeszklenia w postaci płaszczyzn o przebiegu pionowym.



     W miarę dalszego postępu i rozwoju techniki budowlanej oraz wprowadzania udoskonaleń konstrukcji ścian słupowo-ryglowych, do projektowania architektonicznego wchodzi nowa możliwość stosowania ściany słupoworyglowej odchylonej od pionu, przechodzącej w szklany dach.



      Otwiera to nowy sposób kształtowania budynków, nowy rozdział estetyki architektonicznej, związanej z budynkami o dużych przeszkleniach, zestawianych z przeszkleń pod różnymi kątami.

 

Daje to podstawę do wyróżnienia tych budynków jako grupy, którą można nazwać „architekturą szklana w postaci rzeźb ze szkła” czyli budynków ukształtowanych rzeźbiarsko w celu uzyskania nowych, nieznanych dotąd efektów architektonicznych.



Ten rodzaj estetyki architektonicznej mógł zaistnieć dzięki nowej technice wyróżniającej się przez:
- użycie lekkiej, zmodernizowanej ściany osłonowej jako przegrody o przebiegu ukośnym (szklane dachy);
- użycie lekkiej ściany osłonowej o oszkleniu strukturalnym o przebiegu ukośnym;
- wprowadzenie nowego, powierzchniowego systemu odwodnienia takich budynków



      Wprowadzenie powyższych rozwiązań do techniki budowlanej zaowocowało powstaniem szeregu budynków o nowej, niepowtarzalnej, awangardowej formie i tworzących nowy kierunek estetyczny w architekturze. Dalszym rozwinięciem tego kierunku jest rozszerzenie możliwości kształtowania architektonicznego przeszkleń w postaci powierzchni nie płaskich zestawianych pod kątem, lecz kształtowanych krzywiznowo.



Jest to najnowszy kierunek estetyki w projektowaniu „budynków ze szkła”, który podobnie jak dwa opisane wcześniej, zaistniał dzięki rozwojowi techniki budowlanej w kierunku zastosowania lekkich ścian osłonowych dla kształtowania dachów szklanych a umożliwiły to takie nowe rozwiązania jak:
- dalszy rozwój lekkich ścian osłonowych słupowo-ryglowych z dostosowaniem ich jako przegród o przebiegu ukośnym;
- dalszy rozwój lekkich ścian osłonowych z oszkleniem strukturalnym z dostosowaniem ich jako przegród o przebiegu ukośnym;
- wprowadzenie lekkich ścian osłonowych z punktowym (mechanicznym) mocowaniem szyb.



      Takie rozwiązania konstrukcyjne znajdują swoje odbicie w estetyce architektonicznej, rozwijającej nowy kierunek nazwany przez autora „architekturą ze szkła-rzeźby ze szkła”, nieznanej dotąd, odkrywczej i odkrywającej nowe obszary dla projektowania architektonicznego.



     Estetyka architektoniczna, nazwana „architekturą szklaną” mogła powstać dzięki nowej technice w dziedzinie szklarstwa budowlanego i nowym metalowym konstrukcjom przeszkleń.

 

Jednakże te techniczne podstawy nowych systemów ścian osłonowych nie uzyskałyby tak spektakularnych realizacji jak przedstawione na powyższych ilustracjach, gdyby nie współdziałanie fachowców z wielu dziedzin techniki i technologii oraz kwalifikacje architektów w sensie znajomości techniki i biegłości w stosowaniu najnowszych rozwiązań dla uzyskania nowej estetyki architektonicznej.



Andrzej Bojęś
Politechnika Krakowska
Zdjęcia: E. Dworzak, J. Kurek, Ł. Wesołowski, Internet

 

 patrz też:

- Architektura budynków przeszklonych szybami giętymi , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 5/2009

- Oszklenia bezpieczne w budynkach sportowych , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 12/2008

- Przeszklone ściany osłonowe - prognozy rozwoju , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 9/2008

- Nowe technologie oszkleń w budynkach zabytkowych , Andrzej Bojęś, Anna Bojęś-Białasik Świat Szkła 5/2008

- Lekkie ściany osłonowe z oszkleniem strukturalnym - architektura, konstrukcja, estetyka , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 11/2007

- Między klockiem a rzeźbą , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 9/2007

- Oszklenia bezpieczne w przegrodach budowlanych a obowiązujące wymagania , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 6/2007 

- 45 lat stosowania w Polsce szyb zespolonych , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 12/2006

 

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

    

więcej informacji: Świat Szkła 9/2007

 

 

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.