Obecnie obserwujemy znaczny postęp w dziedzinie produkcji okien i drzwi, a także montażu stolarki okiennej z uwagi na coraz bardziej rygorystyczne wymagania odnośnie efektywności energetycznej, które musi ona spełniać (wpływają one na zmniejszenie zużycia energii cieplnej i elektrycznej w budynku).
Potrzeby w zakresie odpowiednich parametrów fizyki budowli, łatwości obsługi, ekonomiczności oraz rozsądnych kosztów utrzymania i konserwacji często nie są w wystarczającym stopniu uwzględniane podczas planowania i nie są przekazywane firmie wykonującej prace montażo
Dotyczy to również starannego planowania połączeń elementów okiennych z konstrukcją w budynku, zwłaszcza w przypadku jego renowacji związanej ze zwiększeniem energooszczędności oraz w skomplikowanych przypadkach, takich jak okna, drzwi i przeszklenia w rozmiarze od podłogi do sufitu, a także drzwi bez barier architektonicznych (przyjaznych dla osób niepełnosprawnych).
Montaż nowoczesnych okien i drzwi jest więc wymagającym zadaniem projektowym, także dlatego, że należy uwzględnić zarówno większy ciężar okien, znaczniejsze ich wymiary, mniejszą nośność elemntów kotwiących w materiałach murowanych o wysokiej izolacyjności termicznej, jak również wzrost specjalnych wymagań – odporność na włamanie, zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości (przed wypadnięciem przez okno), dostępność dla osób niepełnosprawnych itp.
W szczególności mocowanie elementów okiennych sięgających od podłogi do sufitu z funkcją zabezpieczenia przed upadkiem jest zadaniem, które musi zostać podjęte wspólnie przez projektantów i wykonawców na wczesnym etapie prac nad realizacją budynku.
Ponieważ nie istnieje żadna norma dotycząca montażu okien i drzwi, ift Rosenheim wraz ze Stowarzyszeniem Jakości RAL opracował „wytyczne montażowe” dla okien i drzwi wejściowych [1] oraz dla ścian osłonowych [2]. Podręczniki te opisują wymagania i zasady projektowania, zawierają tabele z niezbędnymi wartościami charakterystycznymi, schematy wymiarowania oraz praktyczne i sprawdzone szczegóły konstrukcyjne.
1 Podstawowe przepisy i wymagania
Przy montażu okien, drzwi zewnętrznych i fasad należy zapewnić: odpowiednią ochronę cieplną zimą i latem (zimą przed ucieczką ciepła, a latem przed przegrzewaniem pomieszczeń EnEV [3]), ochronę przed zawilgoceniem (kondensacją pary wodnej, zacinającym deszczem DIN 4108 [4]), izolacyjność akustyczną (DIN 4109 [5]), ochronę przeciwpożarową (DIN 4102 [6]) oraz zagwarantować bezpieczne zamocowanie konstrukcji okiennych, drzwiowych i fasadowych w budynku.
W dyrektywie EnEV 2016 zawarto wymagania dotyczące szczelności przegród zewnętrznych. Określone są one w § 6 Szczelność, minimalna wymiana powietrza, który stanowi, że „budynki należy projektować w taki sposób, aby powierzchnia przegrody zewnętrznej (fasada, dach) przenosząca ciepło (łącznie ze spoinami), była trwale nieprzepuszczalna dla powietrza i uszczelniona zgodnie z uznanymi zasadami techniki”.
Planowanie i weryfikacja jest zadaniem projektanta i obejmuje również weryfikację ochrony przed zawilgoceniem, którą przeprowadza się najczęściej poprzez określenie współczynnika fRSI.
Rys. 1. Elementy okienne od podłogi do sufitu, z wymogami dotyczącymi zabezpieczenia przed upadkiem (wypadnięciem przez okno), charakteryzują nowoczesną architekturę w budynkach mieszkalnych i biurowych oraz obiektach handlowych
Zgodnie z Kodeksem Budownictwa – Federalnym i Landowym (MBO/LBO) oraz przepisami budowlanymi VOB/C ATV (np. DIN 18360 dotycząca wykonywania konstrukcji metalowych [7]) stwierdza się, że „zakotwienia elementów w konstrukcji budynku muszą być zamocowane w taki sposób, aby zapewnić przeniesienie sił (obciążenia) na konstrukcję budynku ...”.
W tym celu należy udostępnić niezbędne rysunki i informacje dotyczące budynku – jego przeznaczenia, metody wnoszenia/realizacji oraz konstrukcji ścian, w tym użytych materiałów budowlanych.
Rys. 2. To samo okno/drzwi balkonowe, ale różne sytuacje montażowe i wynikające z nich wymagania (po lewej z balkonem i balustradą ochronną, po prawej z tzw. balkonem francuskim mocowanym na elemencie okiennym = okno zabezpieczające przed upadkiem (wypadnięciem przez okno), rozróżnienie przypadków wg [1]). W drugim przypadku (bez typowego balkonu) okno pełni funkcję zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości i musi zostać zweryfikowane statycznie, łącznie z elementami mocującymi do ściany budynku
Informacje te są niezbędne do właściwego zaprojektowania budynku oraz prawidłowego zorganizowania przetargu na jego realizację (w tym produkcję i montaż elementów stolarki budowlanej).
Ponadto należy podać informacje dotyczące sytuacji montażowej (lokalizacja budynku i umiejscowienie okna w budynku np. elewacja południowa czy północna), wysokości montażu (od poziomu terenu), pozycji montażu (położenie okna w przekroju ściany – w obrębie konstrukcji ściany lub wysunięte okno w obrębie izolacji termicznej ściany) oraz obciążeń i ruchów budynku, które należy uwzględnić przed rozpoczęciem prac.
Rys. 3. Łańcuch bezpieczeństwa i rozgraniczenia do weryfikacji zabezpieczenia przed upadkiem (wypadnięciem przez okno) gwarantowanego przez elementu okienny i mocowania
2 Elementy konstrukcyjne do ochrony przed upadkiem z wysokości
Elementy konstrukcyjne okna i przeszklenie przejmują funkcję zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości (np. funkcję balustrady ochronnej), jeżeli są zamontowane poniżej określonej wysokości mocowania parapetu i przekroczona jest określona różnica wysokości między podłogą (od strony pomieszczenia) a przylegającą górną krawędzią terenu (otoczenia na zewnątrz).
Odpowiednie wartości – wysokość mocowania parapetów (od 0,8 do 1,2 m) i różnica wysokości między podłogą a terenem > 1,0 m (w Bawarii > 0,5 m) – są uregulowane w przepisach budowlanych landów związkowych w Niemczech.
Wymagania prawa budowlanego służą do określenia czy element zapewnia zabezpieczenie mieszkańców przed upadkiem z wysokości (przez okno) wraz z zastosowanymi elementami mocującymi oknado konstrukcji budynku. Muszą one być „zgodne z przepisami” – mieć potwierdzenie zgodności z odpowiednią normą lub potwierdzenie użyteczności (według dokumentów abZ lub ETA, abP, ZiE)1. Należy przeprowadzić dwie weryfikacje bezpieczeństwa nośności konstrukcji (na obciążenia statyczne i udarowe – uderzenia), w tym nośność zakotwienia (łączników mocujących okno) w podłożu nośnym.
1 abZ = ogólne zatwierdzenie techniczne nadzoru budowlanego, wydane przez organ zatwierdzający (DIBt).
ETA = europejska ocena techniczna, wydana przez jednostkę aprobującą.
abP = ogólny certyfikat przeprowadzenia badania, wydany przez uznaną (autoryzowaną) jednostkę badawczą.
ZiE = dopuszczenie do stosowania w indywidualnych przypadkach, wydane przez najwyższy urząd nadzoru budowlanego danego kraju związkowego w Niemczech.
System ten należy rozumieć jako „łańcuch mocujący”, który rozciąga się od mocowania szyby, poprzez skrzydło/ramę okienną, aż do muru. Dotyczy to również sytuacji, gdy balustrady (tzw. balkony francuskie) są mocowane do ramy okiennej, a nie do ściany.
Tabela 1 Przepisy i wytyczne, które należy uwzględnić przy weryfikacji elementów konstrukcyjnych zabezpieczających przed upadkiem (wprowadzone przepisy techniczno budowlane2)
Regulacje prawne i wytyczne | Sprawdzenie |
Eurokody (EC) i ich załączniki krajowe (NA): |
Spełnienie wymagań przez wszystkie elementy nośne w odniesieniu do obciążeń statycznych (obciążenia użytkowe poziome i obciążenia od wiatru) |
DIN 18008-4:07-2013 Szkło w budownictwie, zasady projektowania i wykonywania - Część 4: Dodatkowe wymagania dotyczące szyb chroniących przed upadkiem z wysokości |
Szkło i bezpośrednie podparcie szkła w odniesieniu do obciążeń udarowych (uderzenie ciałem człowieka) |
Wytyczne ETB „Elementy chroniące przed upadkiem z wysokości: 06-1985 |
Wszystkie materiały budowlane z wyjątkiem szkła, w odniesieniu do obciążeń statycznych i udarowych, a także mocowania do konstrukcji budynku. |
Przepisy techniczne dla miejsc pracy (dyrektywa dotycząca miejsc pracy), ASR A2.1: 2012-11, Ochrona przed upadkiem z wysokości i uderzeniem spadającymi przedmiotami, Wchodzenie do stref zagrożenia. |
Wymagania dodatkowe dotyczące obciążeń statycznych |
2 Wykaz technicznych przepisów budowlanych krajów związkowych zawiera przepisy techniczne, które są niezbędne do spełnienia podstawowych wymagań tzw. klauzuli ogólnej z art. 3 ust. 1 LBO. Te techniczne przepisy budowlane mają szczególne znaczenie dla osób zaangażowanych w budowę, zwłaszcza w zakresie planowania, wymiarowania i wykonywania obiektów budowlanych (systemów konstrukcyjnych), ale także w zakresie ich konserwacji lub renowacji, i muszą być przestrzegane przez osoby zaangażowane w budowę.
Części nośne konstrukcji zabezpieczającej przed upadkiem, w tym mocowanie do konstrukcji budynku, muszą być zgodne z odpowiednimi przepisami technicznymi. W zależności od kategorii oszklenia zabezpieczającego przed upadkiem, zgodnie z normą DIN 18008-4, należy uwzględnić różne efekty w odniesieniu do mocowania w zależności od lokalizacji/ pozycji. To samo dotyczy odpowiednio mocowania do elementu okna balustrady zabezpieczającej przed upadkiem (balkon francuski).
Podczas weryfikacji należy porównać nośność (= wytrzymałość) wybranego systemu mocującego z ustalonymi obciążeniami (= oddziaływaniem). Wymaga to zastosowania elementów mocujących, które można obliczyć zgodnie z wprowadzonymi technicznymi przepisami budowlanymi lub mających ogólne zatwierdzenie techniczne (abZ) lub europejską ocenę techniczną (ETA), która opisuje również rodzaje konstrukcji ścian i zastosowane materiały.
W tym kontekście należy również przestrzegać zarówno informacji o możliwym zastosowaniu elementu mocującego w określonym ościeżu, jak również specyfikacji wykonania takiego mocowania (metoda wiercenia, średnica wiertła, głębokość wiercenia, wydmuchiwanie otworów itp.)
Alternatywnie dowód przydatności do stosowania może być dostarczony w ramach oceny technicznej (ETA), a w indywidualnych przypadkach na podstawie odpowiednich badań (ZiE). W praktyce oznacza to, że zakotwienia elemntów mocujących muszą być zwymiarowane przez projektanta, a montaż musi być przeprowadzony przez przeszkolony personel.
Rys. 4. Przykład testów nośności i wytrzymałości na wyrywanie wsporników/kotew/konsol i elementów mocujących demonstrowanych podczas seminarium dokształcającego dla spe-cjalistów ds. montażu prowadzonego przez ift Rosenheim
3 Hydroizolacja
Elementy budowlane w przegrodach zewnętrznych narażone są na działanie wilgoci (obciążenia wilgocią) zarówno z zewnątrz (zacinający deszcz), jak i od wewnątrz (zwiekszona wilgotność, kondensacja).
Profesjonalne uszczelnienie od wewnątrz i z zewnątrz złącza przyłączeniowego do konstrukcji
budynku musi więc spełniać wiele funkcji, które w zrozumiały sposób wyjaśnia zasada modelu płaszczyznowego (płaszczyzny/obszary uszczelnień).
W zależności od systemu ścian zewnętrznych i sytuacji montażowej powstają różne połączenia pomiędzy elementem budowlanym a ścianą. W zależności od spodziewanych obciążeń związanych z lokalizacją budynku, miejscem/pozycją montażu, konstrukcją okna, zastosowaniem i konstrukcją połączenia, należy dokonać rozróżnienia odpowiednio do rodzaju obiektu, co może pomóc w doborze właściwego rodzaju połączenia.
Przy projektowaniu systemu uszczelnień brane są pod uwagę następujące aspekty:
1. spodziewane ruchy/odkształcenia (ugięcie stropu, zmiana długości pod wpływem temperatury lub wilgotności) i obciążenia,
2. rodzaj i właściwości złącz/szczelin,
3. geometria złącza i sąsiadujące materiały (kompatybilność),
4. obecne tolerancje konstrukcyjne,
5. zagadnienia projektowe (w przypadku widocznych połączeń/spoin).
W związku z przewidywanymi ruchami elementów budowlanych/konstrukcji, np. ugięcia stropu w przypadku otworów okiennych o dużej rozpiętości i dużej wysokości pomieszczenia, należy przestrzegać zaleceń projektowych lub uzyskać dodatkowe informacje od inżyniera budowlanego. Spodziewane ruchy konstrukcji okna spowodowane są natomiast zmianami temperatury w przypadku okien plastikowych i metalowych oraz zmianami wilgotności w przypadku okien drewnianych.
Zróżnicowanie klimatu między pomieszczeniem a zewnętrzem powoduje inny rozkład temperatury i wilgoci na przekroju profilu oraz odkształcenia, które mogą wystąpić nie tylko w płaszczyźnie okna, ale także pod kątem prostym do niej.
Rys. 5. Wymagania dotyczące elementów zabezpieczających przed upadkiem z wysokości i ich mocowania do konstrukcji
Połączenia elementów można uszczelniać za pomocą natryskowych mas uszczelniających, impregnowanych taśm uszczelniających z tworzywa piankowego, wielofunkcyjnych taśm uszczelniających, folii uszczelniających oraz taśm uszczelniających do tynku.
Podstawowa przydatność systemu uszczelnienia i materiałów przeznaczonych do wykonania szczelnego połączenia musi być doprecyzowana/wyjaśniona i powinna być oparta na świadectwie przydatności zgodnie z wytycznymi ift MO-01/1 „Konstrukcyjne połączenie okien; Część 1: Procedura określania przydatności do użytku systemów uszczelniających” [8].
Dostępne systemy uszczelnień oraz ich zastosowanie zostały szczegółowo opisane w instrukcji montażu. Podano szczegółowe zalecenia wykonywanych czynności, listy kontrolne i karty katalogowe dla różnych systemów uszczelnień, a także przykłady montażu okien w nowych i starych budynkach dla typowych systemów ścian zewnętrznych wraz ze wszystkimi niezbędnymi danymi charakterystycznymi i obliczeniami. Służą one zarówno jako wzór i szablon dla architektów, projektantów i wykonawców budynków, jak również do opracowania indywidualnych szczegółów montażowych.
Narzędzie do planowania montażu okien opracowane przez ift (tzw planer montażu ift) umożliwia również bezpłatne obliczenie parametrów fizyki budowli dla poszczególnych sytuacji montażowych i opracowuje dokumentację montażu z parametrami technicznymi (www.ift-montageplaner.de).
Rys. 6. Model warstwowy na przykładzie sytuacji montażowej w ścianie zewnętrznej z zespolonym systemem izolacji cieplnej (dociepleniem ściany)
4 Szkolenie w zakresie parapetów
Przy projektowaniu progu elementów od podłogi do stropu należy wziąć pod uwagę bardzo różne konstrukcje w zależności od specyficznych wymagań obiektowych, które również mają wpływ na projekt i wymagają towarzyszących działań w wykonywaniu konstrukcji w celu zapewnienia długotrwałej użyteczności.
Zwłaszcza w przypadku projektowania połączeń projektant musi zaplanować współdziałanie różnych branż, jasno rozgraniczyć zakres prac poszczególnych ekip wykonawczych i skoordynować je podczas realizacji.
Rys. 7. Konstrukcja złącza/połączenia w zależności od obciążenia
W przypadku połączenia z podłogą oraz doboru i montażu progu drzwi zewnętrznych i tzw. balkonów francuskich należy przestrzegać następujących kryteriów:
1. zabezpieczenie ściany zewnętrznej przylegającej do strony drzwi zewnętrznych i balkonowych, przy czym połączenia ze ścianą muszą zapewnić odpowiednią „wysokość uszczelnienia”.
2. zabezpieczenie ściany zewnętrznej przylegającej do dolnej części drzwi zewnętrznych i balkonowych, przy czym połączenia muszą być również trwałe i szczelne również na przejściu połączenia z konstrukcją budynku.
3. konstrukcja progu powinna zapewnić skuteczne połączenie sąsiadujących elementów wykonywanych przez różne branże.
4. realne przewidywane obciążenie (w obszarze podłogi) połączenia elementów okiennych od podłogi do sufitu spowodowane wodą stojącą (bez ciśnienia) pochodzącą z opadów atmosferycznych i wodą rozpryskową lub roztopową oraz wynikające z tego niezbędne konstrukcyjne środki kompensacyjne/wyrównawcze.
5. uzasadniona wysokość progu wynikająca z przeznaczenia pomieszczenia, zwłaszcza w budownictwie bez barier.
Rys. 8. „Szczeliny ruchome/złącza dylatacyjne” i ich uszczelnienie np. za pomocą mas uszczelniających, impregnowanych taśm uszczelniających, folii uszczelniających.
Przepisy dotyczące różnych branż montujących sąsiadujące elementy, a zwłaszcza dotyczące hydroizolacji/uszczelnień budynków (DIN 18531 [9], DIN 18533 [10], dawniej DIN 18195) skupiają się na uszczelnieniu dolnego przyłącza (połączenia z dolną częścią drzwi), a nie na drzwiach (oknach).
Rys. 9. Narzędzie do planowania montażu okien opracowane przez ift umożliwia m.in. bezpłatne obliczenia statyczne i analizy parametrów fizyki budowli w poszczególnych sytuacjach montażowych (www.ift-montageplaner.de).
Jeśli nie zostaną podjęte żadne konstrukcyjne środki kompensacyjne, uważa się, że konieczna jest wysokość uszczelnienia nad powierzchnią warstwy ochronnej, pokrycia lub górnego brzegu kanału odwadniającego wynosząca 150 mm. Jednocześnie wskazano wyjątki od zalecanej wysokości uszczelnienia dla drzwi zewnętrznych i balkonowych (wynikające z zapewnienia dostępności dla niepełnosprawnych).
Rys. 10. Różne obciążenia i wymagania dotyczące połączenia drzwi z podłogą i wskazówki dotyczące projektu progu dla elementów drzwi stałych i otwieranych. Progi elementów od podłogi do sufitu są mocno obciążonym komponentem i jednym z najtrudniejszych zadań montażowych
Jeśli wysokość hydroizolacji/uszczelnienia nie zostanie osiągnięta, na miejscu budowy należy podjąć dodatkowe działania konstrukcyjne w celu zmniejszenia obciążenia. Może to być np. zadaszenie i/lub kanały odwadniające w bezpośrednim sąsiedztwie progu (w strefie progowej).
W celu zabezpieczenia ściany zewnętrznej przed wodą nienapierającą w obszarze drzwi zewnętrznych i balkonowych dopuszcza się inne warianty konstrukcyjne, szczegółowo opisane w wytycznych montażowych [1, 2].
Rys. 11. Niedostateczna wysokość uszczelnienia/hydroizolacji w obszarze podłogi – konstrukcji sięgających od podłogi do sufitu (okien, drzwi i przeszkleń stałych) oraz ewentualnie wymagane dodatkowe działania towarzyszące, tutaj w postaci kanału odwadniającego (rysunek z lewej – przed ukończeniem budowy, rysunek z prawej – po ukończeniu budowy – gotowa konstrukcja podłogi na zewnątrz)
Wstępnie zmontowana konstrukcja ramowa w strefie progowej może być przydatna, ponieważ zabezpiecza elementy przed uszkodzeniem przez prace prowadzone przez inne branże, ułatwia wykonanie i kontrolę prac przyłączeniowych oraz podzielenie robót wszystkich branż, a tym samym umożliwia korzystniejsze zaplanowanie procesu budowlanego .
Rys. 12. Przykład wykończenia krawędzi hydroizolacji budynku z uwzględnieniem dyrektywy o dachach płaskich z ramą wstępnie zmontowaną w strefie progowej (konstrukcję progu należy zawsze zaplanować w sposób uwzględniający specyfikę projektu, z uwzględnieniem wymagań użytkowych, wpływu warunków atmosferycznych oraz konstrukcyjnych środków kompensacyjnych)
Rys. 13. Progi bez barier muszą również spełniać wymagania fizyki budowli
5 Progi bez barier
Próg bez barier powinien umożliwiać osobom poruszającym się na kółkach (wózki inwalidzkie, chodziki), zwłaszcza osobom o ograniczonej sile fizycznej, łatwe i bezpieczne przejście przez drzwi. Nawet niewielkie różnice wysokości w przejściu przez drzwi mogą stanowić barierę. Progi do drzwi zewnętrznych i balkonowych, po których można chodzić, a także konstrukcje progów bez barier są termicznym słabym punktem, w którym występuje zwiększone ryzyko kondensacji.
Dlatego też podczas budowy i planowania należy uwzględnić również minimalną izolację cieplną – zgodnie z DIN 4108-2 i EnEV. Ważnymi wielkościami kluczowymi są współczynnik temperaturowy fRsi oraz temperatura powierzchni od strony pomieszczenia θsi, które należy zweryfikować/sprawdzić w najbardziej niekorzystnym termicznie punkcie (fRsi ≥ 0,7, θsi ≥ 12,6 °C).
Rys. 14a. Konstrukcja progu bez barier architektonicznych z możliwością przejechania i klasą 9A odporności na zacinający deszcz (zdjęcie: Alumat)
Wilgoć pochodząca z zacinającego, ulewnego deszczu lub kondensacji pary wodnej w obszarze drzwi zewnętrznych nie jest z reguły problematyczna, ponieważ przylegają tu zazwyczaj wykładziny podłogowe niewrażliwe na wilgoć.
Ale w przypadku drzwi balkonowych/tarasowych z niskimi (bez barier architektonicznych) progami, od strony pomieszczenia występują/przylegają wrażliwe na wilgoć wykładziny podłogowe, które nie mogą być narażone na chwilowe skraplanie się pary wodnej – tak więc również w tym przypadku korzystne są wykładziny niewrażliwe na wilgoć.
Istnieje również konflikt interesów w przypadku szczelności na zacinający deszcz, ponieważ nawet wyjątek opisany w normie DIN 18040 [11] z progiem o wysokości 20 mm dopuszcza jedynie niską szczelność na zacinający deszcz. W teście ciśnienie próbne (różnica ciśnień) 200 Pa odpowiada słupowi wody o wysokości 20 mm.
Jeśli ciśnienie jest wyższe, nastąpi wnikanie wody w stronę pomieszczenia. Jednak przy odpowiedniej konstrukcji można również uzyskać klasę 7A dla podwójnych drzwi balkonowych lub klasę 9A dla pojedynczych drzwi balkonowych.
Rys. 14b. Przykłady progów i klasyfikacja przejezdności. Ocena różnych konstrukcji progów (Wytyczne IF-BA 01/1)
Środki konstrukcyjne, zapewniające unikanie bezpośredniego rozpryskiwania wody (zadaszenie, cofnięcie fasady itp.), kontrolowane (bez cofania i akumulacji) odprowadzanie wody na zewnątrz w strefie progowej (kratki ściekowe i zabezpieczenia przed gromadzeniem śniegu lub tworzeniem się lodu) pomagają w rozwiązaniu tego konfliktu interesów i powinny być uwzględnione już podczas planowania.
W przypadku renowacji starych budynków poszczególne obszary problemowe mogą zostać odkryte również dopiero podczas demontażu starych okien lub drzwi zewnętrznych, np. wadliwe membrany uszczelniające. W takich przypadkach wymagana jest natychmiastowa informacja zwrotna dla klienta w celu ustalenia niezbędnych środków do skonstruowana skutecznego połączenia.
W każdej sytuacji progi muszą być podparte i umocowane tak, aby nie można było po nich chodzić. Jeśli na drzwiach okiennych zamontowane są balustrady (tzw. balkony francuskie), należy również zapewnić stabilną konstrukcję nośną oraz konstrukcję antypoślizgową.
Wolfgang Jehl, ift Rosenheim
Jürgen Benitz-Wildenburg, ift Rosenheim
Przedstawicielem Instytutu ift Rosenheim w Polsce jest Andrzej Wicha:
Literatura
[1] Wytyczne montażu okien i drzwi wejściowych – Projekt i wykonanie montażu do nowego budownictwa i renowacji. Opracowane przez ift Rosenheim i Stowarzyszenie jakości RAL, Rosenheim/Frankfurt, 3/2020.
[2] Wytyczne montażu ściany osłonowej – Projekt i wykonanie montażu do nowego budownictwa i renowacji Opracowane przez ift Rosenheim i Stowarzyszenie jakości RAL, Rosenheim/Frankfurt, 6/2017.
[3] EnEV Rozporządzenie w sprawie energooszczędnych izolacji termicznych i energooszczędnej techniki systemowej w budynkach, 2016 r.
[4] DIN 4108 Izolacja termiczna i oszczędność energii w budynkach – Części 2 - 7.
[5] DIN 4109 Izolacyjność akustyczna w budynkach.
[6] DIN 4102 Zachowanie się materiałów i elementów budowlanych w warunkach pożaru.
[7] DIN 18360 VOB/C, ATV Roboty budowlane w zakresie konstrukcji metalowych.
[8] Wytyczne ift MO-01/1 Połączenie konstrukcyjne okien – Część 1: Procedura określania przydatności do użytkowania systemów uszczelniających. ift Rosenheim, styczeń 2007.
[9] DIN 18531 Uszczelnianie dachów i balkonów, loggii i podcieni, części 1 - 5.
[10] DIN 18533 Uszczelnienie elementów stykających się z gruntem, części 1 – 3.
[11] DIN 18040 Budownictwo bez barier – zasady planowania, część 1 - 2.
Informacje na temat Wytycznych montażu mozna uzyskać bezpośrednio w redakcji miesięcznika Świat Szkła:
- Agata Kostrzewa
- Agnieszka Roguska
oraz dziale dystrybucji
- Iwona Markowska
więcej informacji też na stronie o Wytycznych do montaż okien i drzwi zewnętrznych tzw Instrukcja RAL
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
Więcej informacji: Świat Szkła 12/2022