Wybór materiału
Przy wyborze typu kleju należy zwrócić uwagę na materiał, do którego ma być użyty. Zależnie od wybranego materiału i zależnego od niego typu kleju (patrz punkt 3) wynikają różne wartości wytrzymałości wiązania.
Wszystkie dane dotyczą przezroczystych szyb typu float przepuszczających światło UVA. Bez problemu klei się klarowne szkło typu float, lustra (również od strony przedniej), szkło hartowane (ESG) i szyby zbrojone.
W przypadku szkła specjalnego może występować gorsza wytrzymałość wiązania lub też nie będzie możliwości ich sklejenia. Pewne problemy mogą przysparzać szyby strukturalne. Przepuszczalność promieni UVA jest zależna od grubości szyby i natężenia koloru.
Uwaga
Zwykłymi klejami nie uda się skleić szyb ze zwiększonym pochłanianiem promieni UV np. szyb ochronnych warstwowych (VSG), szyb barwnych lub przyciemnianych.
Pozostałe wskazówki
Im gładsze są klejone powierzchnie i im mniejsza jest grubość warstwy kleju, tym wiązanie będzie bardziej wytrzymałe i będzie mogło przenosić większe obciążenia.
W przypadku klejenia szkło/metal należy pamiętać, aby klejone elementy metalowe w miarę możliwości nie posiadały żadnych dodatkowych separatorów (np. środki ścierne lub polerujące, silikony, oleje) lub dodatkowej warstwy zabezpieczającej (chrom, nikiel, lakiery). Szczególnie podatna na klejenie jest stal nierdzewna.
Przygotowanie powierzchni do klejenia
Czyszczenie
Klejone powierzchnie muszą być całkowicie czyste, odtłuszczone i suche (wolne od separatorów).
Należy stosować środki czyszczące niezawierające środków powierzchniowo-czynnych lub separatorów. Zaleca się stosowanie specjalnego środka do czyszczenia klejonego szkła (ewentualnie w połączeniu z drobną wełną stalową).
W większości przypadków nie nadają się do tego celu ogólnie dostępne środki do czyszczenia szyb lub inne użytku domowego.
Ogrzewanie
W celu zagwarantowania wysokiej trwałości stabilnego wiązania niezbędne jest podgrzanie elementów przed ich sklejeniem, co pozwala na całkowite odparowanie resztek wilgoci (kondensat).
Wszystkie klejone części należy ogrzewać powoli i równomiernie przy pomocy opalarki lub suszarki, do temperatury wyższej o 30o od temperatury otoczenia Dzięki temu można uniknąć uszkodzeń wynikających z naprężeń podczas sklejania
Następnie należy schłodzić klejone elementy ponownie do temperatury pokojowej. Nieprzestrzeganie powyższych zaleceń może spowodować poważną utratę wytrzymałości wiązania, co w efekcie prowadzi do jego pęknięcia.
Wybór kleju
Zależnie od wymagań stawianych klejonym materiałom oraz obciążeniu i zastosowaniu wiązań zaleca się użycie różnych typów kleju utwardzanego promieniami UV.
Wskazówki specjalne
Wiązania szkło/metal
W celu uzyskania bardzo trwałych wiązań należy stosować wyłącznie klej UV o średniej lepkości.
Wiązania szkło/szkło
Przy planowaniu i wykonywaniu obiektów wykonanych w całości ze szkła należy dążyć do uzyskania zamkniętych konstrukcji (takich, które same się stabilizują), co gwarantuje uzyskanie największej możliwej stabilności. Elastyczne typy klejów o średniej wytrzymałości należy stosować wyłącznie w konstrukcjach zamkniętych. Jeżeli przewiduje się konstrukcję otwartą lub też nie można dokonać żadnej konstrukcyjnej zmiany, to zaleca się użycie klejów przeznaczonych do wiązań o bardzo dużej wytrzymałości.
Propozycja konstrukcyjna
Przy wykonywaniu korpusu ze szkła należy starać się o uzyskanie konstrukcji odciążonej (p. rysunek poniżej). W ten sposób unikniemy dużych naprężeń w zgięciu szkła i w klejonej fudze. Gwarantuje to większą stabilność i trwałość konstrukcji.
Narzędzia pomocnicze przy mocowaniu
Dla trwałego utwardzenia klejów UV konieczne jest unieruchomienie elementów, w celu zabezpieczenia ich przed drganiami i przesuwaniem. Ułatwiają to specjalne narzędzia, przedstawione w dalszej części artykułu.
Fugowanie/nanoszenie kleju
Przed nałożeniem kleju należy sprawdzić elementy pod względem ich spasowania Najlepszą metodą jest próbny montaż całej konstrukcji (z użyciem narzędzi do mocowania).
Przerwa pomiędzy ogrzaniem klejonych miejsc a nałożeniem kleju nie może być dłuższa niż 5 minut, w przeciwnym wypadku należy powtórzyć ogrzewanie.
Kleić należy w miarę możliwości w pozycji poziomej.
Zbyt duża ilość kleju zmniejsza wytrzymałość wiązania i wymaga dodatkowego nakładu pracy przy usuwaniu jego resztek.
Dokładne i ekonomiczne nakładanie kleju umożliwiają specjalne narzędzia dozujące.
Nakładanie kleju PRZED łączeniem elementów
Klej UV o średniej lepkości należy nakładać w postaci fal przed połączeniem elementów. W przypadku klejenia większych powierzchni klej nakłada się zawsze przed połączeniem elementów.
W przypadku klejenia poziomego przez równomierne, ostrożne opuszczanie elementu powstaje połączenie bez pęcherzy powietrza
Ciężar własny klejonych elementów wystarcza do rozłożenia kleju na całej klejonej powierzchni.
Nakładanie kleju PO połączeniu elementów
Klej UV o niskiej lepkości samodzielnie rozsmarowuje się w klejonej szczelinie.
Dlatego klejone elementy można łączyć w ich pozycji końcowej przed nałożeniem kleju.
Należy pamiętać o klejeniu kolejnych miejsc w obiektach wieloczłonowych w pewnych odstępach czasu, nigdy jednocześnie.
W celu uzyskania optymalnego rozłożenia kleju klejone elementy przed utwardzeniem raz jeszcze lekko unieść i ponownie ułożyć i docisnąć (zwiększyć szczelinę, a następnie ją zmniejszyć).
Utwardzanie (naświetlanie)
Naświetlanie następuje w dwóch etapach roboczych:
1. Przy utwardzaniu wstępnym następuje osiągnięcie wytrzymałości roboczej (około 70% wytrzymałości końcowej).
Umożliwia to bezproblemowe usunięcie resztek kleju poza obszarem klejenia
2. Po utwardzeniu końcowym następuje osiągnięcie pełnej funkcjonalności i obciążalności wiązania
Należy stosować zawsze odpowiednią lampę UV. Lampa nie może być mniejsza/krótsza niż klejona krawędź.
Pozwala to na uniknięcie naprężeń powstających wskutek nierównomiernego oświetlenia
W celu uzyskania możliwie najlepszej wytrzymałości końcowej należy stosować przy utwardzaniu wyłącznie białe światło. Światło czarne nie ma wymaganego natężenia i przez to nie można uzyskać maksymalnej wytrzymałości wiązania
Podczas naświetlania (utwardzania) należy ustawić lampę jak najbliżej klejonej powierzchni.
W żadnym wypadku nie należy poruszać klejonymi elementami ani też nie narażać ich na drgania (należy użyć narzędzi mocujących).
Utwardzanie wstępne zależnie od typu lampy trwa pomiędzy min. 10 sekund a około 2 minut.
Zbyt długa ekspozycja klejonej powierzchni nie ma negatywnego wpływu na jakość wiązania, jednakże nie może również świadczyć o efekcie pozytywnym.
Następnie należy zdjąć narzędzia mocujące i oczyścić elementy z resztek kleju (specjalnym środkiem do czyszczenia, skrobakiem do szyb lub wełną stalową)
Utwardzanie końcowe: zależnie od typu lampy utwardzanie trwa między min. 60 sekund a około 5 minut.
Wszystkie lampy naświetlające są wyposażone w filtry UV chroniące oczy i skórę. Dla własnego bezpieczeństwa jednakże należy ubierać odpowiednie elementy ochronne takie jak okulary ochronne z filtrem UV oraz rękawice jednorazowe.
Przykłady zastosowania
W tej części pokazujemy przykłady stosowania akcesoriów dodatkowych techniki klejenia szkła w praktyce.
Ręczna lampa UV
Lampa nadaje się w szczególności do klejenia witryn lub szklanych mebli. Mała waga urządzenia sprawia, że praca jest znacznie łatwiejsza
Ssawka kątowa 90o
Zastosowanie przy wykonywaniu witryny szklanej jako elementu podstawowego dla wielu konstrukcji złożonych przy użyciu czterech ssawek kątowych 90 stopni. W szczególności nadaje się w przypadku klejów o dużej lepkości, pozwala ono na wygodne nakładanie kleju.
Przyssaną tarczę wystarczy unieść przy pomocy wkrętu nastawczego o określoną odległość a po nałożeniu kleju ponownie dokręcić. Uniesiona krawędź szyby służy do prowadzenia przy nakładaniu kleju UV. Nie ma obawy, że tarcza się przesunie, a klej rozmaże przy zdejmowaniu.
Narzędzie gwarantuje czystą i precyzyjną pracę.
Ssawka kątowa ustawiania płynnie Użycie płynnie ustawianej ssawki w pozycji około 45 stopni w połączeniu ze szkłem float 19 mm. Utwardzanie bez naprężeń następuje przy pomocy ręcznej lampy UV.
Kątownik mocujący
Przy pomocy 4 kątowników mocujących można szybko unieruchomić witrynę lub podobny element. Nadaje się w szczególności w przypadku bardzo płynnych (niska lepkość) klejów.
Warunek: prosta krawędź szyby (brak szlifu ukośnego), konstrukcja pod katem prostym, krótki czas mocowania Wkręty dociskowe tylko lekko dokręcić!
Zaciski
Dzięki zaciskom obracanym o 360o dwie szyby można ustawiać w stosunku do siebie w dowolnej pozycji.
Dzięki wkrętom dociskowym z tworzywa sztucznego nie dochodzi mimo dużej siły do uszkodzenia powierzchni szyby.
Docisk mimośrodowy do 6 mm, ustawianie bezstopniowe
Obracanie tarczą mimośrodową powoduje bezstopniową zmianę punktu oparcia do 6 mm, służy do dokładnego ustawiania
Użycie 4 docisków mimośrodowych znacznie ułatwia wklejanie dodatkowych półek.
Ssawka pompująca kątowa
Ssawkę ustawia się w wybranej pozycji na tafli szyby i po naciśnięciu pierwszej dźwigni pompy następuje automatyczne przyssanie. Po 3-5 ruchach pompujących osiągamy wystarczającą próżnię.
Druga klejona tarcza jest mocowana w taki sam sposób. Czerwony pierścień sygnalizacyjny pokazuje stratę próżni, dopompowanie powoduje poprawę połączenia.
Kleje silikonowe nakłada się do wybranej wcześniej szczeliny. W tym przypadku wystarczy ustawienie i unieruchomienie w wybranej szerokości szczeliny. W przypadku gęstego kleju UV (średnia do wysokiej lepkości) należy uwzględnić minimalną szerokość szczeliny przewidzianej do nałożenia kleju.
Po nałożeniu gęstego kleju należy nacisnąć zawory odpowietrzające, klejone części opuścić do pozycji końcowej i w tym miejscu ponownie je unieruchomić. Do nakładania płynnych klejów UV (niska lepkość) szklane elementy ustawia się wcześniej bez zachowania szczeliny i unieruchamia.
Artykuł powstał na podstawie informacji z katalogu okuć meblowych firmy HÄFELE Polska Sp. z o.o.
W ofercie firmy HÄFELE znajduje się pełna gama okuć i materiałów pomocniczych stosowanych w technologii klejenia szkła.
Więcej informacji o produktach HÄFELE znajdą Państwo na stronie internetowej www.hafele.pl
więcej informacji: Świat Szkla 10/2005
Rys. 1. Konstrukcja otwarta
Rys. 2. Konstrukcja zamknięta
Rys. 3. Konstrukcja obciążona
Rys. 4. Konstrukcja nieobciążona
Rys. 5
Rys. 6
Rys. 7
Rys. 8
Rys. 9
Rys. 10
Rys. 11
Rys. 12
Rys. 13
Rys. 14