Wydanie 03//2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Szkło kojarzone jest jako materiał kruchy, mało odporny na oddziaływania mechaniczne i termiczne, nietrwały. Analizy dotyczące rozwoju pożaru umieszczają moment pękania szyb w oknach w jego bardzo wczesnej fazie, tj. przy ok. 200-300°C. Szkło jako materiał budowlany jest synonimem problemów zarówno podczas wykonawstwa jak i użytkowania.
Jaką więc rolę szkło oraz jego wyroby mogą pełnić w ochronie przeciwpożarowej budynków oraz w ochronie ludzi przed dymem i ogniem? Wbrew pozorom coraz większą.
Szkło ratunkiem na zmory architektów i inwestorów
Inżynieria bezpieczeństwa pożarowego coraz intensywniej i głębiej wkracza w projektowanie budynków, proces ich realizacji, a także w sposób ich użytkowania.
Wymagania prawne, standardy techniczne krajowe, UE i ubezpieczycieli kładą coraz większy nacisk na ochronę przed ogniem, katastrofą budowlaną czy atakami terrorystycznymi, co niejednokrotnie ogranicza wizje architektów i inwestorów.
Pasywne zabezpieczenia przed skutkami pożaru, jak pionowe i poziome przegrody o odporności ogniowej, kurtyny dymowe, odpowiednie poszycie dachu, wystrój wnętrz na drogach ewakuacyjnych wykonany z materiałów trudno zapalnych i nierozprzestrzeniających ogień, wydzielenie pożarowe i dzielenie dróg komunikacyjnych będących jednocześnie drogami ewakuacyjnymi i wiele innych, są zmorami architektów i inwestorów, gdyż niejednokrotnie nadmiernie (wg ich oczekiwań) dzielą przestrzenie wewnątrz budynków oraz „psują” estetykę architektury wnętrz.
Szkło staje się antidotum na ww. problemy, a łącząc jego coraz bardziej wyśrubowane parametry techniczne z inżynierią bezpieczeństwa pożarowego podczas projektowania można za nieco wyższą cenę (koszty materiałowe) uniknąć budowania ciężkich nieefektownych bunkrów. Dotyczy to zwłaszcza obiektów użyteczności publicznej jak centra handlowe, biurowce, teatry, muzea czy kina.
Szkło się nie pali
Największą zaletą szkła z punktu widzenia ochrony ppoż. jest jego niepalność, co daje ogromne możliwości przy wystroju wnętrz.
W dniu dzisiejszym technologie produkcji szkła nadają mu także dużą wytrzymałość mechaniczną oraz, co najważniejsze, odporność ogniową sięgającą 60 minut, a w przypadku niektórych szyb wielowarstwowych nawet 120 minut. Jeżeli do tego dołożymy odporność na oddziaływanie wielu agresywnych substancji chemicznych i łatwość w utrzymaniu czystości, zakres jego zastosowania zwiększa z roku na rok.
Rośnie ilość budynków, których większość ciągów komunikacyjnych pełni rolę dróg ewakuacyjnych. Drogi ewakuacyjne zarówno pionowe w postaci klatek schodowych, ale także poziome, będące korytarzami w biurowcach czy np. galeriami (antresolami) w centrach handlowych, muszą przez określony czas być bezpieczne dla osób ewakuujących się z danego budynku. Jest to jeden z dogmatów bezpiecznego budynku użyteczności publicznej, z którego po wybuchu pożaru musi się krótkim czasie ewakuować duża ilość osób.
W związku z tym Ustawodawca określił następujące wymaganie dla tych przestrzeni:
§ 258 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. [1] mówi:
2. Na drogach komunikacji ogólnej, służących celom ewakuacji, stosowanie materiałów i wyrobów budowlanych łatwo zapalnych jest zabronione.
Skutkiem powyższego jest ograniczenie rodzajów materiałów wykończenia i wystroju dróg ewakuacyjnych.
Warunki te spełniają:
materiały ceramiczne i cementowe – wymagają dodatkowego wykończenia oraz regularnych remontów;
materiały drewniane i drewnopochodne, ale jedynie po specjalnym procesie impregnacji, który należy powtarzać w cyklu określonym przez dostawcę impregnatu;
szkło i wyroby szklane – z pewnością nieco droższe, ale trwalsze i mniej kłopotliwe w eksploatacji.
W przypadku obiektów handlowych szkło stało się już standardem, natomiast obecnie powinien przyjść czas na obiekty kultury, od których dziś oczekujemy czegoś więcej niż tylko egzystencja.
Prawo jest sprzymierzeńcem szklarzy
Akty prawne, jak choćby Rozporządzenie Ministra Infrastruktury [1], kładą nacisk na stosowanie materiałów, które są co najmniej trudno zapalne, nie rozprzestrzeniają ognia oraz nie wydzielają substancji toksycznych pod wpływem wysokich temperatur.
Jedynie materiały mineralne bez problemu spełniają ww. oczekiwania. Przy zachowaniu minimalnych wymogów w zakresie odporności mechanicznej, jak szyby klejone oraz wymogów odporności ogniowej, jak szkło borosilikatowe, mogą być bezpiecznie stosowane w przestrzeniach, gdzie przebywają ludzie, z naciskiem na drogi ewakuacyjne.
Dzięki powyższym argumentom szkło staje się dominującym materiałem budowlanym stosowanym w obiektach użyteczności publicznej, nadając im przy tym atrakcyjniejszy wygląd i bardziej nasłonecznioną przestrzeń wewnętrzną.
Ewakuacja – ratunek dla ludzi, problem dla projektantów
Do niedawna drogi ewakuacyjne kojarzyły się głównie z żelbetowymi skrzynkami, do których prowadziły szare, stalowe drzwi. Nie jest to oczywiście model błędny, więcej: jest zdecydowanie najtańszy.
Ale stajemy się społeczeństwem, które stać na budynki nie tylko użyteczne i funkcjonalne, ale także wywołujące doznania estetyczne, w których chce się spędzać czas.
Wpierw pojawiły się częściowo przeszklone drzwi prowadzące na klatki schodowe dla celów ewakuacji. Obecnie szkło może być elementem, również konstrukcyjnym, każdego z elementów klatki. Wspaniały efekt uzyskał architekt w Muzeum MS2 w Łodzi, którego główna klatka ewakuacyjna jest w pełni przeszklona, ze szklanymi balustradami i częściowo szklanymi spocznikami.
Koszt takich rozwiązań jest z pewnością dużo wyższy niż „typowych”, niemniej uzyskany efekt może wpływać na wyższą frekwencję w Muzeum, co w określonym czasie spowoduje nie tylko zwrot nakładów.
Najprawdopodobniej z powodu budowania większych budynków oraz rosnących standardów bezpieczeństwa drogi ewakuacyjne będą miały coraz większy udział w powierzchni obiektów. Stanowi to wyzwanie dla architektów, aby nie były to jedynie przestrzenie „stracone” dla codziennej eksploatacji budynku. Niemniej architekci muszą dostać narzędzia, które ułatwią im pracę. Klatki ewakuacyjne są miejscem, gdzie dostawcy wyrobów szklanych mają wiele do zrobienia i również do zarobienia, ale wpierw należy dostarczyć produkty, które w równym stopniu natchną projektantów, co nie odstraszą inwestorów.
Atria – słońce w całym budynku
Pomimo rozwoju techniki nie jesteśmy w stanie przy użyciu sztucznego oświetlenia zbliżyć się do uroku oświetlenia naturalnego. Promienie słoneczne wpływają nie tylko na przyrost witaminy D, ale również powodują przyjemniejszy nastrój oraz lepiej eksponują wystrój wnętrz. W związku z tym architekci coraz częściej stosują atria, dzięki którym światło naturalne może docierać do dużej części budynku, a przede wszystkim efektownie eksponować architekturę holu recepcyjnego, który przecież jest wizytówką każdego z budynków i często służy również jako lobby.
Dach atrium należy wykonać z materiałów nie rozprzestrzeniających ogień, a także wyposażyć w klapy dymowe odprowadzające dym i ciepło jako produkty spalania podczas pożaru.
Szklane dachy nie tylko spełniają powyższe warunki, ale również potrafią stanowić architektoniczne atrakcje, których zabezpieczenia przeciwpożarowe nie szpecą.
Kiedyś największym wyzwaniem architektów były rozłożyste kopuły kościołów i pałaców. Obecnie tę rolę zaczynają przejmować efektowne atria wraz z coraz bardziej efektownymi szklanymi kopułami i fasadami.
Ograniczanie rozprzestrzeniania się dymu – szansa na duże i bezpieczne przestrzenie – kurtyny dymowe, klapy dymowe, okna fasadowe
Warunki prawne regulujące przepisy bezpieczeństwa pożarowego są reprezentatywne dla typowych budynków użyteczności publicznej, jak biurowce czy szkoły, natomiast bez odstępstw od ich regulacji nie ma możliwości zaprojektowania i wybudowania dużej galerii handlowej. Jest to związane przede wszystkim z powierzchnią strefy pożarowej hali sprzedaży.
Najpoważniejszym zagrożeniem dla ludzi przebywających wewnątrz tej przestrzeni jest dym, który podczas pożaru może doprowadzić do zatrucia, utraty przytomności, a w konsekwencji nawet do śmierci. Równie dużym problemem jest utrata należytej widzialności, co skutkuje spowolnieniem procesu ewakuacji lub wręcz jej uniemożliwieniem.
W tym miejscu przychodzą metody inżynierskie bezpieczeństwa pożarowego, które wespół z dostawcami szkła mogą powiększyć strefy pożarowe o 100%, przy wykorzystaniu odpowiednio zaprojektowanego oddymiania grawitacyjnego z zastosowaniem klap dymowych. Rozwiązania te mogą być także efektowne estetycznie. Dodatkowe 100% osiągniemy stosując instalację tryskaczową, ale jej niestety ze szkła wykonać się nie da.
Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się dymu stosujemy również kurtyny dymowe, dzielące przestrzeń na odrębne strefy dymowe. Dziś kurtyny dymowe często wykonywane są ze szkła, stanowiąc dopełnienie wystroju wnętrz i nie zdradzając swojej podstawowej funkcji.
Ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia
Dzielenie budynków na strefy pożarowe jest najbardziej pożądanym sposobem zabezpieczeń ppoż. przez ubezpieczycieli, gdyż znacząco spowalnia rozprzestrzenianie się pożaru obniżając straty zarówno wśród ludzi, jak i w majątku firmy.
Najtaniej jest oczywiście taką przegrodę wykonać w postaci ściany murowanej oraz żelbetowego stropu. Niemniej „najtaniej” nie znaczy „najlepiej”, gdyż przegrody takie są trudno demontowalne, co jest bardzo istotne w biurowcach, oraz nieprzezierne, co stanowi poważny problem w galeriach handlowych czy na lotniskach.
Dotyczy to również drzwi ppoż., które kiedyś charakteryzowały się brakiem estetyki, a teraz bez obowiązkowych oznaczeń można je pomylić z wejściem do jednego ze sklepów.
Obecnie najczęściej spotykanym parametrem odporności ogniowej wśród wyrobów szklanych jest parametr szczelności „E”, który odpowiada za nieprzenikanie w określonym czasie produktów spalania, czyli ognia i dymu. To w pełni zaspokaja potrzeby związane z poszyciem dachu.
W przypadku
większość przegród ogniowych równie ważnym parametrem jest izolacyjność ogniowa „I”. Oznacza to, że przez daną przegrodę w określonym czasie nie przenika zbyt duża ilość energii cieplnej, która mogłaby stanowić zagrożenie dla ludzi znajdujących się po jej wolnej od pożaru stronie. Pojawiają się na rynku już wyroby szklane posiadające odporność ogniową, ale ich cena nadal częściej odstrasza niż zachęca do stosowania. Jest to z pewnością duża przestrzeń dla rozwoju branży szkła budowlanego.
Współpraca z inżynierem bezpieczeństwa pożarowego może się opłacać
Inżynier w zakresie bezpieczeństwa pożarowego czy rzeczoznawca ds. zabezpieczeń ppoż. proszony jest do współpracy najczęściej celem dokonania opinii dokumentacji projektowych. Jest to zdecydowanie za późno.
Praktykowanym na świecie standardem jest opracowywanie filozofii ochrony ppoż. dla danego obiektu na wstępnym poziomie koncepcji architektonicznej.
Przy takim założeniu opracowanie to staje się mapą drogową dla konstruktorów i projektantów branżowych. Jeśli wzbogacimy to o modelowanie zadymienia oraz ewakuacji, to możemy zaprojektować optymalny budynek uwzględniający funkcjonalność, oczekiwaną atrakcyjność obiektu, a w szczególności bezpieczeństwo przebywających wewnątrz ludzi.
Przedmiotowa filozofia jest również doskonałym materiałem do dyskusji z Państwową Strażą Pożarną, Ministerstwem Infrastruktury czy ubezpieczycielem.
Metoda ta znacząco ogranicza ilość rewizji poszczególnych dokumentacji, obniżając koszty projektowania i wykonawstwa.
inż. Robert Kopciński
Literatura
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Dz.U. z 2002 r. Nr 75 poz. 690 (z późniejszymi zmianami).
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły tego autora:
- Szkło oraz wyroby ze szkła jako narzędzie w ochronie przeciwpożarowej budynków , Robert Kopciński, Świat Szkła 2/2011
- Zamknięcia dymoszczelne – drzwi i okna chroniące życie, Robert Kopciński, Świat Szkła 2/2011
- Bezpieczna droga w stanach kryzysowych, Robert Kopciński, Świat Szkła 10/2010
- Fasady szklane - elewacje wolne od ognia, Robert Kopciński, Świat Szkła 9/2010
- Konstrukcje aluminiowe w warunkach pożaru , Robert Kopciński, Świat Szkła 6/2009
- Zabezpieczenia ognioochronne konstrukcji stalowych w budynkach użyteczności publicznej , Robert Kopciński, Świat Szkła - Przegrody przeszklone w ochronie przeciwpożarowej
patrz też:
- Szkło ognioochronne , Krzysztof Zieliński , Świat Szkła - Przegrody przeszklone w ochronie przeciwpożarowej
- Zagrożenie promieniowaniem cieplnym w pożarze, Grzegorz Dzień, Świat Szkła - Przeciwpożarowe przegrody przeszklone
- Rola wyrobów ze szkła w ochronie przeciwpożarowej budynków (całość) , Piotr Jędruszuk, Świat Szkła - Przeciwpożarowe przegrody przeszklone
- Rola wyrobów ze szkła w ochronie przeciwpożarowej budynków. Część 2 , Piotr Jędruszuk, Świat Szkła 10/2009
- Właściwości techniczno-użytkowe przeszklonych ścian działowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2009
- Rola wyrobów ze szkła w ochronie przeciwpożarowej budynków. Część 1 , Piotr Jędruszuk, Świat Szkła 6/2009
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 3/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Wszystkie budynki, szczególnie mieszkalne i zamieszkania zbiorowego oraz użyteczności publicznej, a także znajdujące się w nich pomieszczenia wyposażone są w drzwi umożliwiające dostęp i komunikację.
Przemieszczanie się osób w tych budynkach jest zazwyczaj bardzo duże, więc zastosowanie właściwych drzwi należy do bardzo istotnego problemu.
Drzwi powinny spełniać szereg wymagań jak zapewnienie właściwej przepustowości oraz bezpieczeństwa przechodzących osób czy ochronę przed nadmiernym dopływem chłodnego (zimą) lub gorącego (latem) powietrza.
Zagadnienia formalne
Przy doborze drzwi niezbędne jest ustalenie specyfiki najczęściej przemieszczających się osób, ze szczególnym uwzględnieniem osób starszych, niepełnosprawnych i dzieci oraz właściwych wymagań eksploatacyjnych i konstrukcyjnych.
Trudno obecnie wyobrazić sobie drzwi w takich budynkach, jak biurowce, centra handlowe i finansowe, banki, dworce, hotele lub terminale, bez automatycznego napędu. Zastosowanie napędu wymaga jednak przeprowadzenia oceny potencjalnego niebezpieczeństwa, w celu upewnienia się, że zaprojektowanie i wyposażone w stosowne urządzenia drzwi nie stanowią żadnego niedopuszczalnego zagrożenia dla użytkownika lub jakichkolwiek osób oraz nie będą powodowały niepotrzebnego uszkodzenia przemieszczanych przedmiotów.
Najczęściej w wymienionych budynkach instaluje się drzwi przeszklone lub całoszklane, które wzbogacają i uatrakcyjniają elewację i wystrój wnętrz, zapewniają wygodę i komfort użytkowania oraz oddzielają stronę zewnętrzną obiektu od jego wnętrza a wewnątrz dzielą pomieszczenia, nie blokując dostępu światła.
Zagrożenia związane z bezpieczeństwem użytkowania w mniejszym stopniu odnoszą się do okien i dotyczą głównie okien z napędem lub zintegrowanych z żaluzjami zwijanymi (roletami) oraz urządzeń zabezpieczających, jak zapadki utrzymujące i odwracające skrzydło czy zaczepy mocujące do mycia.
Drzwi i okna są wyrobami budowlanym, które powinny spełniać wymagania wynikające z Dyrektywy 89/106/EEC z dnia 21.12.1988 r. w sprawie zbliżenia ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych państw członkowskich dotyczących wyrobów budowlanych, która została wprowadzona do polskiego systemu prawnego ustawą z dnia 16.04.2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881).
Gdy drzwi wyposażone są w napęd mechaniczny (silniki, przekładnie itp.) oraz urządzenia sterujące, to powinny spełniać także wymagania wynikające z następujących Dyrektyw:
98/37/EEC o zbliżeniu praw państw członkowskich odnoszących się do maszyn, zmienionej Dyrektywami 98/79/EEC oraz 2006/42/WE, wprowadzonej do polskiego systemu prawnego rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10.04.2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i elementów bezpieczeństwa (Dz. U. Nr 91, poz. 858);
73/23/EEC o harmonizacji praw państw członkowskich dotyczących sprzętu elektrycznego przeznaczonego do stosowania w określonych granicach napięcia, wprowadzonej do polskiego systemu prawnego rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12.03.2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla sprzętu elektrycznego (Dz. U. Nr 49, poz. 414);
89/336/EEC o zbliżeniu praw państw członkowskich dotyczących kompatybilności elektromagnetycznej, zmienionej Dyrektywą 2004/108/WE, wprowadzonej do polskiego systemu prawnego rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 2.04.2003 r. w sprawie dokonywania oceny zgodności aparatury z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi kompatybilności elektromagnetycznej oraz sposobu jej oznakowania (Dz. U. Nr 90, poz. 848).
Drzwi z napędem, a także same napędy powinny więc uwzględniać wymagania wszystkich czterech wymienionych Dyrektyw. Często na napędach lub na wchodzących w ich skład silnikach elektrycznych znajdują się oznakowania CE odnoszące się do Dyrektyw 98/37/EEC, 73/23/EEC i 89/336/EEC i na tej podstawie dostawca twierdzi, że wyrób jest dopuszczony do obrotu i stosowania w budownictwie.
Nie jest to jednak twierdzenie uzasadnione, gdyż nie dokonano oceny zgodności z Dyrektywą 89/106/EEC (na wyroby budowlane).
Szczegółowe wymagania wynikające z powyższych Dyrektyw określone są w poszczególnych normach podanych w dalszej części niniejszej publikacji.
Oprócz powyżej wymienionych Dyrektyw i wynikających z nich norm, należy uwzględniać w konstrukcji, wytwarzaniu i stosowaniu drzwi z automatycznym napędem, również wymagania obligatoryjne, wynikające z przepisów techniczno-prawnych, w tym głównie z rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 + zmiany).
Najważniejsze, z tych wymagań, odnoszących się bezpośrednio do drzwi to:
wg §62 ust. 2
W wejściach do budynku i ogólnodostępnych pomieszczeniach użytkowych mogą być zastosowane drzwi obrotowe lub wahadłowe, pod warunkiem usytuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwanych, przystosowanych do ruchu osób niepełnoprawnych oraz spełnienia wymagań §240;
wg §236 ust. 5
W wejściu ewakuacyjnym z budynku dopuszcza się stosowanie drzwi rozsuwanych (przesuwnych) spełniających wymagania określone w §240 ust. 4;
wg §240 ust. 3
Zabrania się stosowania do celów ewakuacyjnych drzwi obrotowych i podnoszonych;
wg §240 ust. 4
Drzwi rozsuwane (przesuwane) mogą stanowić wyjścia na drogi ewakuacyjne, a także być stosowane na drogach ewakuacyjnych, jeżeli są przeznaczone nie tylko do celów ewakuacyjnych, a ich konstrukcja zapewnia:
1. otwieranie automatyczne i ręczne bez możliwości ich blokowania,
2. samoczynne ich rozsunięcie i pozostawienie w pozycji otwartej w wyniku zasygnalizowania pożaru przez system wykrywania dymu chroniący strefę pożarową, do ewakuacji której te drzwi są przeznaczone, a także w przypadku awarii drzwi.
Brak jest jednak dokumentu, który w sposób kompleksowy ujmowałby szczegółowe wymagania i badania drzwi z napędem automatycznym, zarówno w zakresie konstrukcji, eksploatacji jak i bezpieczeństwa.
Próbą określenia takiego dokumentu był opracowany w 1998 r. przez Komitet Techniczny CEN TC 33 projekt normy europejskiej. Składał się on z dwóch części:
prEN 12650-1 Okucia budowlane. Drzwi z napędem dla ruchu pieszego. Część 1: Wymagania dla wyrobu i metody badań, zawierający definicje, wymagania i metody badań napędów i drzwi, wymagania w zakresie znakowania oraz informacje dotyczące instalowania i użytkowania,
prEN 12650-2 Okucia budowlane. Drzwi z napędem dla ruchu pieszego. Część 2: Bezpieczeństwo drzwi z napędem dla ruchu pieszego, obejmujący wymagania dotyczące bezpieczeństwa podczas użytkowania, eksploatacji i konserwacji drzwi.
Powyższe projekty powołane były w normie PN-EN 14351-1:2006 Okna i drzwi. norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności.
W p. 4.24.2 tej normy znajdował się zapis, że drzwi zewnętrzne uruchamiane za pomocą napędu powinny spełniać wymagania prEN 12650-1 i prEN 12650-2.
Jednak w nowym wydaniu normy PN-EN 14351-1:2006+A1:2010, we wprowadzeniu znajduje się stwierdzenie, że z powodu braku aktualnych norm wspierających dla drzwi zewnętrznych napędzanych mechanicznie, produkty tego typu zostały wyłączone z zakresu normy. W ślad za tym wykreślono powyżej wymienione projekty norm z powołań normatywnych oraz p. 4.24.2 dotyczący drzwi zewnętrznych uruchamianych za pomocą napędu.
Tak więc w chwili obecnej (listopad 2010 r.), pomimo że istnieje norma wyrobu mająca zastosowanie także do drzwi uruchamianych za pomocą napędu (zapis w zakresie normy), to nie zawiera w odniesieniu do tego urządzenia żadnych wymagań jak i nie odwołuje się do innych dokumentów z nim związanych.
Dodać jednak należy, że wspomniany Komitet Techniczny CEN, po zaniechaniu (po 10 latach) prac nad projektami norm EN 12650-1 i 2, opracował nowy projekt normy europejskiej prEN 16005 Drzwi z napędem. Bezpieczeństwo użytkowania drzwi z napędem. Wymagania i metody badań, będący obecnie na etapie ankietyzacji. Norma ta zawiera wymagania projektowe oraz metody badań dotyczące drzwi zewnętrznych i wewnętrznych z napędem, uruchamianych elektromechanicznie, elektrohydraulicznie lub pneumatycznie. Uwzględnia także bezpieczeństwo użytkowania drzwi z napędem przeznaczonych do normalnego dostępu, jak również stosowanych na drogach ewakuacyjnych i jako drzwi przeciwpożarowe lub dymoszczelne.
Projekt ten w większości obejmuje wymagania i metody badań zawarte w poprzednich projektach norm.
W tej sytuacji, jedynymi dokumentami technicznoprawnymi w Polsce, określającymi wymagania i badania dotyczące drzwi z automatycznym napędem są Aprobaty Techniczne, udzielane przez Instytut Techniki Budowlanej. Dokumenty te opracowywane są w ITB w oparciu o Zalecenia Udzielania Aprobat Technicznych ITB ZUAT-15/III.15/2005 Drzwi przesuwne, składane i wahadłowe oraz Ustalenia Aprobacyjne GW III.16/2005 dotyczące wymaganych właściwości techniczno-użytkowych drzwi obrotowych przy udzielaniu Aprobat Technicznych.
Przedstawione w niniejszej publikacji wymagania i metody badań drzwi z automatycznym napędem wynikają w głównej mierze z powyżej wymienionych dokumentów ITB.
Typy i rodzaje drzwi
Biorąc pod uwagę miejsce zastosowania rozróżnia się dwa typy drzwi:
zewnętrzne – oddzielające stronę zewnętrzną budynku od jego wnętrza,
wewnętrzne – stosowane między wewnętrznymi przestrzeniami budynku, które dalej dzielą się na wejściowe do mieszkań z klatek schodowych i z korytarzy oraz wewnątrzlokalowe.
Ze względu na sposób ruchu skrzydeł, najczęściej występują następujące rodzaje drzwi:
drzwi przesuwne, w których otwieranie następuje w wyniku przesuwania skrzydeł w płaszczyźnie równoległej do płaszczyzny ściany, przy czym występują drzwi jedno- albo dwuskrzydłowe o liniowym torze przesuwu (schemat na rys. 1) lub jedno- i wieloskrzydłowe drzwi teleskopowe o równoległych torach przesuwu (schemat na rys. 2);
drzwi rozwierane, otwierane poprzez obrót skrzydła względem osi pionowej przechodzącej przez jego boczna krawędź, przy czym mogą występować również dwa skrzydła (schemat na rys. 3);
drzwi wahadłowe, będące odmianą drzwi rozwieranych, w których każde skrzydło otwiera się na obie strony ściany przez obrót względem osi pionowej, przechodzącej przez boczna krawędź skrzydła lub w jej pobliżu, a skrzydła zamykają się samoczynne ruchem wahadłowym (schemat na rys. 4),
drzwi obrotowe (karuzelowe), w których skrzydła osadzone są na jednej osi pionowej, będącej jednocześnie osią obrotu skrzydeł, przy czym występują drzwi dwu-, trzy- i czteroskrzydłowe (schemat na rys. 5).
Rozwiązania techniczne drzwi z automatycznym napędem
Drzwi przesuwne z automatycznym napędem
Źródłem momentu obrotowego w typowych napędach drzwi przesuwnych są silniki elektryczne prądu stałego, które mogą być dodatkowo wyposażone w przekładnie. Silniki napędzają za pomocą koła zębatego i paska zębatego wózki jezdne poruszające się po aluminiowych lub tworzywowych szynach, na kółkach ze wzmocnionego tworzywa sztucznego lub stalowych.
Układy sterowania napędami umożliwiają automatyczne lub ręczne (w przypadku nie zadziałania napędu elektrycznego) przesuwanie skrzydeł drzwiowych. W przypadku wystąpienia przeszkody w czasie zamykania, układy sterujące powodują otwarcie drzwi, a następnie zamykanie przy zmniejszonej szybkości. W przypadku wykrycia przeszkody podczas otwierania drzwi układy sterujące powodują zatrzymanie się skrzydeł drzwiowych, a po określonym czasie ich zamknięcie. Ponowne otwieranie następuje przy zmniejszonej szybkości ruchu skrzydeł drzwiowych.
Typowe napędy drzwi przesuwnych charakteryzuje:
samouczący się układ sterowania mikroprocesorowego, spowalnianie ruchu skrzydeł drzwiowych w położeniach krańcowych dzięki pomiarowi drogi skrzydeł, wyłączanie napędu w położeniach krańcowych skrzydeł wywołane przekroczeniem poziomu prądu i elektromagnetyczne ryglowanie wózków;
możliwość otwierania awaryjnego w przypadku zaniku napięcia zasilającego napęd lub uszkodzenia silnika elektrycznego;
możliwość ograniczenia siły nacisku i szybkości ruchu skrzydeł drzwiowych;
stosowanie panelu sterującego z różnymi programami pracy (np. otwarcie zimowe) i diagnozą błędów;
możliwość otwierania kluczykiem i zablokowania sterownika.
Napędy drzwi przesuwnych mogą być wyposażone opcjonalnie w baterie akumulatorowe z kontrolerem ładowania, wykorzystywane do zasilania napędu w przypadku braku zasilania sieciowego. Mogą być także wyposażone w nadzorowane linki gumowe, które zapewniają otwarcie drzwi także w przypadku awarii napędu, np. jego blokady.
Większość mechanizmów jezdnych posiada stalowe rolki, zamocowane na dwóch czopach i specjalnie utwardzoną, cichobieżną szynę jezdną z tworzywa sztucznego, która jest zabezpieczona przed osadzeniem się na niej zanieczyszczeń lub rolki wykonane ze wzmocnionego tworzywa sztucznego, poruszające się po szynach aluminiowych. Przykładowe drzwi przesuwne z automatycznym napędem przedstawiono na rys. 6.
Drzwi rozwierane z automatycznym napędem
W typowych rozwiązaniach napędów rozwieranych funkcje otwierania i zamykania drzwi następują poprzez układ elektrohydrauliczny. Po rozpoczęciu pracy silnika urządzenie hydrauliczne poprzez ramię otwiera skrzydło drzwi z ustaloną prędkością. W końcowej fazie otwarcia drzwi prędkość zostaje zredukowana, a po całkowitym ich otwarciu silnik zatrzymuje się i drzwi utrzymują się w tej pozycji przy pomocy układu hydraulicznego. Po ustalonym czasie otwarcia drzwi rozpoczynają cykl zamykania za pomocą sprężyny zamykającej. Szybkość otwierania i zamykania drzwi są regulowane hydraulicznie.
Moduł sterująco-kontrolny umożliwia automatyczne lub ręczne otwieranie skrzydeł drzwiowych (skrzydła), z łagodnym hamowaniem w położeniu skrajnym.
Innym rozwiązaniem napędu do drzwi rozwieranych jest napęd elektromechaniczny. W jego skład wchodzi silnik na prąd stały oraz układ przeniesienia napędu, sterujący ruchem ramienia otwierającego drzwi. Zamykanie drzwi realizowane jest za pomocą silnika oraz sprężyny. Napęd wyposażony jest w elektroniczny układ sterujący silnikiem.
Jednostka napędowa rozpoczyna ruch otwierania po otrzymaniu impulsu do jednostki sterującej. Ruch odbywa się z prędkością regulowaną przez napęd, zwolnienie obrotów silnika ma miejsce w końcowej fazie otwierania. Napęd przestaje pracować w momencie osiągnięcia pozycji otwartej.
W przypadku natrafienia przez drzwi na przeszkodę napęd automatycznie zatrzyma skrzydło drzwi. Ruch zamykania rozpoczyna się po upływie czasu zatrzymania w pozycji otwarcia. Zamykanie odbywa się za pomocą sprężyny lub ze zwiększoną siłą wspomaganą przez silnik. Przed osiągnięciem pozycji końcowej prędkość zostanie zminimalizowana, ruch skrzydła zostaje zatrzymany po osiągnięciu przez drzwi pozycji zamkniętej.
Napędy drzwi charakteryzują się następującymi cechami:
w przypadku braku napięcia prądu, działają jak wysokiej klasy samozamykacz (poza napędami stosowanymi do drzwi instalacyjnych na drogach ewakuacyjnych);
jeżeli drzwi napotkają przeszkodę podczas otwierania, natychmiast zatrzymują się, zapamiętują miejsce styku, po czym ponawiają próbę ponownego otwarcia, a po niewielkiej zwłoce czasowej drzwi zamykają się i przy ponownym otwieraniu, do miejsca wystąpienia przeszkody poruszają się wolniej (ruch testujący), co zapobiega ponownemu zderzeniu drzwi z przeszkodą;
jeżeli drzwi napotkają przeszkodę w czasie zamykania, natychmiast otwierają się (automatyczny powrót).
Występują dwa podstawowe systemy ramion, przekazujących napęd na skrzydło drzwi:
pchające, przeznaczone do napędów montowanych na ścianie po stronie przeciwnej do zawiasów;
ciągnące, przeznaczone do napędów montowanych na ścinanie po stronie zawiasów.
Przykładowe drzwi rozwierane dwuskrzydłowe z automatycznym napędem przedstawiono na rys. 7, natomiast konstrukcję napędu na rys. 8.
Rys. 1. Schemat działania drzwi przesuwnych o liniowym torze przesuwu
Rys. 2. Schemat działania drzwi przesuwnych teleskopowych
Rys. 3. Schemat działania drzwi rozwieranych
Rys. 4. Schemat działania drzwi wahadłowych
Rys. 5. Schemat działania drzwi obrotowych
Rys. 6. Przykładowe drzwi przesuwne z automatycznym napędem
1. Belka nośna
2. Silnik
3. Panel sterowania
4. Koło napinające
5. Mocowania kółek jezdnych
6. Zamek elektromechaniczny
7. Pasek napędowy
8. Bateria akumulatorów
9. Wprowadzenie kabla
10. Uchwyt paska napędowego
11. Odbój końcowy
12. Zamek pokrywy
13. Podłączenie zasilania głównego
14. Pokrywa automatu
15. Zakończenie pokrywy
16. Prowadzenie podłogowe
Rys. 7. Przykładowe drzwi rozwierane dwuskrzydłowe z automatycznym napędem
Rys. 8. Konstrukcja przykładowego automatycznego napędu drzwi rozwieranych
1. Styk zasilania sieciowego
2. Bezpiecznik
3. Zasilacz (zawsze po stronie zawiasów)
4. Moduł silnika
5. Komputer sterujący
6. Styki podłączeniowe
7. Motor print MOT
8. Styki silnika
9. Przełącznik kierunku obrotów
10. Przycisk wielofunkcyjny
11. Sprężyna zamykająca
Drzwi obrotowe z automatycznym napędem
Ze względu na sposób zastosowania napędu wyróżnić można następujące typy drzwi obrotowych:
ręcznie obracane – bez napędu elektrycznego;
pozycjonowane – skrzydło ręcznie obracane, które po wyjściu osoby automatycznie obróci się do położenia podstawowego;
wspomagane – ręcznie pobudzony ruch skrzydła, które dalej obraca się automatycznie;
automatyczne – po automatycznym pobudzeniu skrzydło zostaje wprawione w ruch i po wyjściu osoby zatrzymuje się lub dalej się obraca.
Drzwi obrotowe z automatycznym napędem najczęściej składają się z zespołu obrotowego, mocowania podłogowego z łożyskiem, napędu oraz urządzeń zabezpieczających i sterujących. W skład zespołu obrotowego wchodzą dwa, trzy lub cztery skrzydła drzwiowe oraz krzyżak z górnym łożyskiem.
Na metalowych elementach nośnych umieszczonych na dolnym i górnym końcu krzyżaka są zamocowane obrotowe skrzydła drzwi, wykonane z płaskich tafli szkła bezpiecznego osadzonych w ramkach z kształtowników aluminiowych. Skrzydła są uszczelnione za pomocą szczotek umieszczonych od strony podłogi, sufitu i ścianek bocznych. Krawędź skrzydła od strony osi przylega do tulei środkowej i jest uszczelniona przy pomocy gumowej uszczelki. Napęd stanowi silnik zintegrowany z przekładnią zębatą oraz pasy klinowe.
W skład urządzeń zabezpieczających typowych drzwi obrotowych z napędem wchodzą: zestaw czujników bezstykowych, zainstalowany w dolnej części skrzydła i kontrolujący strefę wejścia, oraz dwa czujniki stykowe, osadzone na krawędzi ścianek bocznych i krawędzi skrzydła.
Urządzenie sterujące składa się z czujnika aktywującego (radaru) oraz programatora i charakteryzuje się możliwością rozpoznania położenia zerowego, ustawienia prędkości obwodowej, momentu obrotowego jednostki napędowej, momentu obrotowego granicznego przy napotkaniu na przeszkodę i zakresu kątowego działania elementów zabezpieczających.
Czołowi producenci drzwi obrotowych z automatycznym napędem oferują rozwiązania, w których w przypadku braku napięcia zasilającego, konstrukcja drzwi umożliwia awaryjne złożenie (rozwieranie) skrzydeł.
Drzwi instalowane są wraz z oszkloną łukowo ścianą osłonową i sufitem, wykonanymi z aluminiowych kształtowników, przy czym występują konstrukcje z obracanym wraz ze skrzydłami sufitem lub ze stałym sufitem (głównie dwuskrzydłowe).
Przykładowe drzwi obrotowe trzyskrzydłowe z automatycznym napędem przedstawiono na rys. 9, natomiast na rys. 10 konstrukcję drzwi i napędu.
Drzwi z funkcją „break-out”
Istnieją rozwiązania drzwi przesuwnych z napędem automatycznym, wyposażone w funkcję „break-out” (wydostania się), które umożliwiają pełne otwarcie w każdym położeniu ruchomego skrzydła lub skrzydeł drzwi oraz naświetli bocznych w kierunku wyjścia. Przy użyciu niewielkiej siły następuje wypchnięcie skrzydła lub skrzydeł oraz naświetli bocznych i ich rozwarcie o kąt 90°, co pozwala na szybką ewakuację z wykorzystaniem całego otworu drzwiowego. Przykład działania funkcji „break-out” przedstawiono na rys. 11 (wg katalogu firmy BESAM).
Jeżeli skrzydło drzwiowe lub naświetle boczne zostaną wypchnięte, napęd automatyczny wyłączy się. Skrzydło drzwi a także naświetle boczne z prezentowaną funkcją ewakuacyjną, wyposażone są w specjalne zawiasy oraz zatrzaski kulkowe.
Rys. 9. Drzwi obrotowe trzyskrzydłowe z automatycznym napędem
napęd
przekrój pionowy
przekrój poziomy
Rys. 10. Konstrukcja przykładowych drzwi obrotowych z automatycznym napędem
Rys. 11. Schemat działania drzwi przesuwnych z naświetlem wyposażonych w funkcję „break-out”
Rys. 12. Zamykacz sprężynowy bez regulacji tłumienia ruchu
1 – zaczep sprężynowy obrotowy
2 – korpus
3 – oś sprężyny
4 – sprężyna
5 – pierścień obrotowy ramienia
6 – kołpak
7 – przegub ramienia
8 – ramię
9 – prowadnica
10 – rolka
ramię stałe
ramię przegubowe
Rys. 13. Zamykacz wierzchni z regulacją przebiegu zamykania
1 – obudowa zamykacza
2 – sprężyna
3 – tłok
4 – zębatka tłoka
5 – koło zębate
6 – mocowanie ramienia zamykacza
Rozwiązania techniczne zamykaczy drzwiowych
Zamykaczami drzwiowymi nazywamy okucia budowlane samoczynnie zamykające skrzydło drzwiowe, o pionowej osi obrotu przechodzącej przez krawędź boczną, poprzez stosowne zadziałanie sprężyny.
Występują dwa podstawowe rodzaje zamykaczy drzwiowych:
zamykacze sprężynowe bez tłumienia, w których podczas otwierania skrzydła drzwiowego zostaje napięta sprężyna i pod jej działaniem następuje samoczynne zamknięcie skrzydła drzwiowego z nieregulowaną prędkością obrotową;
zamykacze z regulacją przebiegu zamykania, w których energia niezbędna do zamknięcia jest wytwarzana przez użytkownika przy ręcznym otwieraniu drzwi tak, że kiedy skrzydło drzwi zostaje zwolnione, to powraca w sposób kontrolowany do położenia zamknięcia.
Zamykacz sprężynowy bez regulacji tłumienia ruchu jest okuciem stosowanym głównie do zamykania furtek i drzwi w pomieszczeniach gospodarczych lub przytrzymywania drzwi w położeniu zamkniętym pomieszczeń technicznych, jak np. drzwi przeciwpożarowych w kotłowniach. Tego typu zamykacze dzielimy na zamykacze z ramieniem stałym lub z ramieniem przegubowym. Przykładowy zamykacz sprężynowy bez regulacji tłumienia ruchu wraz z wykazem podstawowych elementów przedstawiono na rys. 12.
Zamykacz sprężynowy wierzchni z regulacją przebiegu zamykania jest jednym z najczęściej stosowanych w drzwiach zamykaczy wierzchnich jednostronnego działania, wyposażonych w mechanizm, w którym przesuwający się tłok podczas otwierania skrzydła drzwiowego napina sprężynę.
Energia napiętej sprężyny powoduje samoczynne zamknięcie skrzydła drzwiowego. Zamiana ruchu obrotowego osi zamykacza realizowanego w czasie otwierania drzwi na ruch posuwisto-zwrotny tłoka i ruchu posuwisto-zwrotnego tłoka na ruch obrotowy osi zamykacza podczas zamykania skrzydła drzwiowego jest dokonywana przez zębatkę tłoka i koło zębate osi zamykacza.
Zamykacze tego typu kompletowane są z ramionami dźwigniowymi, których konstrukcja dostosowana jest do danego asortymentu zamykacza.
Ramiona mogą być w wykonaniu standardowym, czyli bez dodatkowych funkcji lub w wykonaniu specjalnym spełniającym dodatkową funkcję:
przytrzymanie otwarcia – funkcja ta pozwala na pozostawanie skrzydła w położeniu otwartym pod zaprogramowanym kątem,
przytrzymanie otwarcia z możliwością wyłączenia funkcji – funkcja ta pozwala na pozostawienie skrzydła w położeniu otwartym pod zaprogramowanym kątem w czasie, gdy funkcja jest załączona.
Zamykacze ze standardowymi ramionami mogą spełniać następujące funkcje:
nastawna wielkość siły zamykającej – pozwala na regulację momentu zamykającego zamykacza drzwiowego, w zakresie odpowiadającym wielkościom zamykaczy,
regulacja prędkości zamykania – pozwala i umożliwia nastawienie czasu zamykania drzwi od kąta otwarcia 90° najczęściej na wartość 3 sekund lub mniejszą i na wartość 20 sekund lub większą,
regulacja domknięcia – regulacja prędkości, działająca podczas kilku ostatnich stopni kątowym
zamykania drzwi,
tłumienie otwierania – pozwala na hamowanie i niedopuszczanie do nadmiernej prędkości otwierania drzwi w zakresie kąta np.: powyżej 70°,
opóźnione zamykanie – pozwala na opóźnienie zamykania drzwi w dającym się regulować czasie, przed podjęciem kontrolowanego przebiegu zamykania najczęściej w zakresie kątów 105°÷70°.
Przykładowy zamykacz wierzchni z tłumieniem hydraulicznym i regulacją przebiegu zamykania przedstawiono na rys. 13.
inż. Zbigniew Czajka
Zakład Aprobat Technicznych
Instytut Techniki Budowlanej
Literatura zostnie podana w 2 części artykułu.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły tego autora:
- Bezpieczeństwo użytkowania przeszklonych drzwi i okien z napędem Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2011
- Zawiasy jednoosiowe. Klasyfikacja i wymagania, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2011
- Rodzaje i klasyfikacja zamków , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 11/2010
- Metalowe ościeżnice rozwieranych drzwi wewnętrznych. Badania i ocena , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 9/2010
- Przeszklone balustrady - wymagania, mocowanie, stosowanie , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 5/2010
- Elementy mocujące ościeżnice okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2010
- Drzwi wewnętrzne. Badania i zakładowa kontrola produkcji, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 11/2009
- Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2009
- Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła nr 7-8/2009
- Właściwości techniczno-użytkowe przeszklonych ścian działowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2009
- Wymagania i badania automatycznych napędów , Zbigniew Czajka , Świat Szkła 4/2009
- Łączniki do punktowego mocowania szkła Cz. 3, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2009
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2009
- Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2008
- Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem. Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2009
- Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem. Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2008
- Bezpieczeństwo automatycznych drzwi obrotowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2008
- Specjalistyczne wymagania i ocena zgodności okuć do drzwi przeciwpożarowych i dymoszczelnych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2008
- Okucia do drzwi i ścianek działowych całoszklanych. Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2008
- Okucia do drzwi i ścianek działowych całoszklanych. Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2008
- Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2008
- Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2007
- Zamykacze drzwiowe – wymogi związane z wprowadzeniem do obrotu , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2007
- Wymagania i badania niezbędne do oznakowania CE okien według zharmonizowanej normy europejskiej EN 14351-1. Część 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2007
- Wymagania i badania niezbędne do oznakowania CE okien według zharmonizowanej normy europejskiej EN 14351-1. Część 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2007
- Ocena zgodności okien i drzwi zewnętrznych bez właściwości dotyczących ognioodporności i/lub dymoszczelności Część 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2007
- Ocena zgodności okien i drzwi zewnętrznych bez właściwości dotyczących ognioodporności i/lub dymoszczelności. Część 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2007
- Właściwości eksploatacyjne i klasyfikacja drzwi zewnętrznych, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2007
- Właściwości eksploatacyjne i klasyfikacja okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2006
- Okna i drzwi bez właściwości związanych z odpornością ogniową, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2006
- Napędy do drzwi automatycznych - wymagania zawarte w przepisach i normach, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2006
- Markizy pionowe i fasadowe oraz osłony przeciwsłoneczne, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2006
- Przepisy dotyczące okien, drzwi i bram a "Warunki technicznie..." , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2006
- Zasady wprowadzania do obrotu automatycznych napędów i drzwi z napędem , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2005
- Zagadnienia dotyczące normalizacji żaluzji i zasłon, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 11/2005
- Daszki nad drzwiami wejściowymi , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2005
- Odporność na włamanie okien a tymczasowe normy europejskie ENV (prenormy) , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2005
- Drzwi z napędem automatycznym - wymagania w świetle norm, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2005
- Żaluzje i zasłony przeciwsłoneczne, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2005
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 3/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Firma BRECO Antriebstechnik Breher GmbH&Co. KG przeprowadziła badania porównawcze swojego produktu z produktem konkurencyjnym. Badania prowadzone były pod nadzorem Dr. Ing. Jürgen Vollbarth i dotyczyły pasów zębatych produkowanych we wstęgach.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Precyzja obróbki, elastyczność, redukcja czasów przestoju i mniejsze gabaryty. Są to główne zalety jakie ofertuje nowe pionowe centrum obróbcze wypracowane przez włoską firmę C.M.S. BREMBANA, której przedstawicielem w Polce jest ITALCOMMA.
Powstała w 1969, C.M.S. szybko rozwinęła się do poziomu światowej grupy przemysłowej w produkcji centrów obróbczych CNC, które znajdują zastosowanie w różnych sektorach produkcyjnych: drewno, kamień, nowoczesne materiały, plastik i szkło.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Jedną z najbardziej nowoczesnych technologii cięcia materiałów, która rozwija się w ostatnim czasie szczególnie prężnie, jest technika cięcia strumieniem wodnym pod wysokim ciśnieniem z dodatkiem ścierniwa.
Coraz więcej firm przekonuje się do tej uniwersalnej metody również w przypadku cięcia szkła. Argumentem przemawiającym za wyborem tej technologii do wycinania otworów kształtowych w szkle jest szybkość posuwu.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
System przeszkleń oparty o szkło profilowe Pilkington Profilit™ został rozszerzony o kolejne produkty. Umożliwiają one projektantom elastyczne i kreatywne podejście do wykorzystania szkła w architekturze, przy jednoczesnym spełnieniu wymagań dotyczących ochrony przeciwsłonecznej, izolacyjności cieplnej czy ochrony przed hałasem.
Szkło pod wieloma względami przewyższa inne materiały budowlane, takie jak stal, beton czy materiały syntetyczne, a także stanowi ich wyjątkowe uzupełnienie. Pilkington Profilit™ jest nowoczesnym systemem opartym na wykorzystaniu szkła profilowego. Zgodnie z mottem: created to design (stworzone do projektowania), daje on architektom i projektantom swobodę w projektowaniu budynków i ich wnętrz, a obszary jego wykorzystania wciąż ewoluują.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
SGG TARASSA – nowy wzór szkła ornamentowego firmy SAINT-GOBAIN GLASS – posiada nowoczesne, modne wzornictwo wyróżniające go spośród produktów dostępnych na rynku, a wysoka funkcjonalność sprawia, że jest uniwersalny w zastosowaniu.
To szkło ornamentowe o dużym potencjale wzorniczym. Geometryczna stylistyka SGG TARASSA poszerza paletę zastosowań szkła dekorowanego we wnętrzu, a oryginalny wzór przyciąga uwagę.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Szkło stosowane do produkcji oszkleń wykorzystywanych w środkach transportu drogowego musi spełniać różne funkcje, z których najważniejsze to zapewnienie odpowiedniej widoczności i ochrona przed promieniowaniem słonecznym.
W oszkleniu oddzielającym dwie przestrzenie zachodzi wymiana różnego rodzaju energii, między innymi energii promieniowania świetlnego i słonecznego.
Kiedy promieniowanie słoneczne pada na szkło, to jego część zostaje odbita, część pochłonięta w grubości, natomiast trzecia część zostaje przepuszczona do wnętrza. Przepuszczalność, odbicie i absorpcja energii są stosunkami przepuszczonego, odbitego i pochłoniętego strumienia energii. Bezbarwne, zupełnie jasne szkła pochłaniają niewielką ilość światła (ok. 2%). Im szkło przezroczyste jest ciemniejsze, tym więcej światła pochłania. Szkło czarne pochłania prawie wszystkie padające nań promienie światła.
Współczynnik przepuszczalności światła wskazuje ile procent światła przechodzi przez szkło.
Promieniowanie słoneczne padające na ziemię składa się z 3% promieniowania ultrafioletowego (UV), około 42% promieniowania widzialnego i 55% promieniowania podczerwonego (IR). Podane wartości obejmują zakres promieniowania ultrafioletowego rozciągający się od 280 do 380 nm, widzialnego od 380 do 780 nm i podczerwonego od 780 do 2500 nm.
Badania spektrofotometryczne pozwalają określić jaka część padającej energii słonecznej zostanie przepuszczona, zatrzymana i odbita oraz wyznaczyć odpowiednie charakterystyki pozwalające dokonywać obliczeń dotyczących oświetlenia, nagrzewania i ochładzania wnętrza.
Wymagania odnośnie przepuszczalności światła szyb samochodowych określa m.in. Regulamin NR 43 EKG ONZ [1] oraz normy techniczne opracowane przez poszczególne koncerny samochodowe, w których przywołane są normy międzynarodowe i krajowe, jak ISO 3538 i ISO 13837 [2,3].
Do określenia świetlnych i słonecznych właściwości szkieł stosowanych do produkcji szyb samochodowych stosowane są następujące charakterystyki spektrofotometryczne:
widmowe współczynniki przepuszczalności τ(λ) i widmowe współczynniki odbicia ρ(λ) w zakresie od 280 do 2500 nm,
współczynniki przepuszczalności τv i odbicia światła ρv (dla znormalizowanego źródła światła A),
współczynniki przepuszczalności τe i odbicia ρe bezpośredniego promieniowania słonecznego,
współczynnik przepuszczalności promieniowania ultrafioletowego τuv,
współczynnik przepuszczalności promieniowania podczerwonego τIR.
Regulamin NR 43 EKG ONZ [1] nie obejmuje wymagań odnośnie przepuszczalności bezpośredniej energii promieniowania słonecznego (tzw. atermii), przepuszczalności promieniowania ultrafioletowego i podczerwonego.
Metody określania charakterystyk słonecznych w poszczególnych normach technicznych są różne.
Przy ich wyznaczaniu korzysta się z różnych rozkładów promieniowania słonecznego ujętego w normach.
Do obliczeń współczynników przepuszczalności τe i odbicia ρe bezpośredniego promieniowania słonecznego z pomiarów widmowych współczynników przepuszczalności τ(λ) i widmowych współczynników odbicia ρ(λ) stosuje się następujące rozkłady widmowe S(λ);
rozkład widmowy zgodny z Publikacją CIE NR 20 (Paryż 1972) dla masy powietrza 1 dla wyznaczania przepuszczalności bezpośredniej energii promieniowania słonecznego tzw. Atermii 1 (często oznaczanej jako TE 1) w zakresie długości fal od 300 do 2500 nm.,
rozkład widmowy zgodny z krzywą Parry Moon’a dla masy powietrza 2 do wyznaczania przepuszczalności bezpośredniej energii promieniowania słonecznego tzw. Atermii 2 (często oznaczanej jako TE 2) w zakresie długości fal od 350 do 2100 nm
rozkład widmowy dla masy powietrza 1.5 w zakresie długości fali od 300 do 2500 nm.
Wyznaczone dla tego samego szkła wartości współczynników przepuszczalności τe i odbicia ρe bezpośredniego promieniowania słonecznego wg powyższych rozkładów mogą różnić się o kilka procent, w zależności od przebiegu krzywej spektrofotometrycznej.
W tabeli 1 przedstawiono uzyskane wyniki badań parametrów spektrofotometrycznych przykładowych szkieł float o grubości 4,85 mm.
Przepuszczalność światła TL dla szyby przedniej, zmierzona w kierunku prostopadłym do powierzchni zgodnie z Regulaminem ECE R 43, powinna wynosić powyżej 70%.
W ostatnich latach badania spektrofotometryczne szkła stosowanego do produkcji oszkleń samochodowych zostały poszerzone o wyznaczanie:
współczynników odbicia promieniowania słonecznego,
parametrów barwy L*, a*, b* w świetle przechodzącym i odbitym w systemie CIE LAB 1976
Tabela 1. Parametry spektrofotometryczne przykładowych szkieł float o grubości 4,85 mm
Wyznaczanie parametrów barwy L*, a*, b*
Międzynarodowa Komisja Do Spraw Iluminancji CIE jest organem, który w 1931 roku ujednolicił system porządkowania kolorów precyzując źródło światła, obserwatora i wprowadził wartości opisujące kolor (współrzędne chromatyczne x, y, z).
W 1976 CIE zaproponowała dwa systemy do ujednolicenia skali kolorów:
CIE LAB 1976 (L*a*b*) albo CIELCH (L*C*h*)
W systemie CIE LAB (L*a*b*) każdy kolor określany jest przez składowe:
L* wyraża jasność,
a* oznacza wartość między czerwonym a zielonym,
b* oznacza wartość między żółtym a niebieskim.
Wartości te są używane do porównywania różnicy koloru (delty) ze znanego standardu, gdzie:
ΔL* oznacza różnię jasności
(+ = jaśniejszy, - = ciemniejszy)
Δa* oznacza różnice na osi czerwień/zieleń
(+ = bardziej czerwony, - = zieleńszy),
Δb* oznacza różnice na osi żółty/niebieski
(+ = bardziej żółty, - = bardziej niebieski),
Fot. 1. Przykładowe szkła stosowane do produkcji oszkleń samochodowych
Barwa szkła zależy, m.in., od rodzaju źródła światła padającego i przechodzącego przez nie. Dlatego też dla określenia barw szkła istotne znaczenie ma podanie charakterystyki źródła światła. Naturalne światło dzienne charakteryzuje się zróżnicowanym widmem w zależności od pory dnia, miejsca, pogody i innych czynników, dlatego zdefiniowano standardowe rodzaje światła w odniesieniu do światła dziennego i w oparciu o reprezentatywne, znormalizowane i powtarzalne warunki. Postrzeganie barwy przez oko ludzkie zmienia się wraz ze zmianą kąta widzenia (wielkości przedmiotu). Standardowy obserwator, zdefiniowany po raz pierwszy przez CIE w 1931 r., ma pole widzenia wynoszące zaledwie 2°. W 1964 roku zdefiniowano pojęcie standardowego obserwatora o szerszym polu widzenia wynoszącym 10°.
Przeważnie dla celów pomiarowych stosuje się umowne, standaryzowane źródła światła oznaczone symbolami A, B, C i D65. Na przykład symbol C oznacza światło emitowane przez ciało czarne w temperaturze 4500°C, odpowiada ono w przybliżeniu światłu słonecznemu, a D65 według CIE odpowiada średniemu oświetleniu dziennemu (niebo zachmurzone) o temperaturze barwy wynoszącej 6500 K. Natomiast symbol A oznacza światło emitowane przez żarówkę wypełnioną gazem, z włóknem wolframowym o sile światła równym emitowanemu przez ciało czarne w temperaturze 2854°K. [4]
Rys. 1. Krzywe spektrofotometryczne przykładowych szkieł float o grubości 4,85 mm
Tabela 2 . Parametry barwy X, Y, Z oraz L*, a*, b* wybranych szkieł float o grubości 4,85 mm
Badania charakterystyk świetlnych oszkleń samochodowych wykonuje się przeważnie dla źródła światła oznaczonego symbolem A.
Rodzaj barwy szkła określa się często sposobem graficznym, wykreślając krzywą przepuszczalności promieni o poszczególnych długościach fal przez szkło, w układzie osi rzędnych, z których pozioma oznacza długość fal, a pionowa współczynnik przepuszczalności.
Fot. 1 przedstawia przykładowe szkła stosowane do produkcji oszkleń samochodowych, a rys. 1 – krzywe spektrofotometryczne wybranych szkieł float o grubości 4,85 mm i różnych barwach.
Wykresy takie (rys.1) pozwalają zorientować się w rodzaju barwy szkła. Im niżej przebiega krzywa tym ciemniejsze jest szkło. Określenie i obiektywne oznaczenie barwy jest często bardzo skomplikowane przez fakt, że przecież rzadko występuje w szkle jedna podstawowa barwa widma o określonej długości fali, a najczęściej występują mieszaniny barw.
Barwa szkła może być prosta, tj. stanowić promienie z zakresie jednej określonej barwy jak i złożona (tzn. składa się na nią dwie lub kilka barw) z czym spotykamy się najczęściej. Tak np. szkło purpurowe przepuszcza oprócz promieni czerwonych również fioletowe, szkło zielone oprócz promieni zielonych może przepuszczać żółte i niebieskie, a szkło niebieskie oprócz promieni niebieskich może przepuszczać albo fioletowe albo zielone. Takie mieszanie barw staje się przyczyną powstawania różnych odcieni określonej barwy prostej.
W tabeli nr 2 przedstawiono przykładowe parametry barwy dla wybranych szkieł float o grubości 4,85 mm.
Podsumowanie
Możliwość dokładnego, obiektywnego określania i oznaczania barw światła przepuszczonego przez szkła, a także wyznaczanie współczynnika przepuszczalności światła dla szyb stosowanych w środkach transportu drogowego nabiera szczególnego znaczenia w związku z rozwijającą się wciąż technologią przyciemniania szyb.
Przyciemnianie szyb ma na celu zwiększenie komfortu użytkowników pojazdów, jednak może ono odbywać się tylko do pewnego stopnia. Dzięki badaniom spektrofotometrycznym jesteśmy w stanie ocenić, czy zastosowane w pojeździe szkło spełnia wymagania podane w normach a tym samym, czy jest zapewniony odpowiedni poziom bezpieczeństwa podczas użytkowania danego środka transportu.
Agnieszka Marczewska
ICiMB
Oddział Szkła i Materiałów Budowlanych
w Krakowie
Przytoczone dokumenty odniesienia i literatura;
[1] Regulamin R43 ECE 2004 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych
[2] ISO 3538 Road vehicles – Safety glazing materials- Test methods for optical properties.
[3] ISO 13837 Road vehicles – Safety glazing materials- Method for the determination of solar transmittance.
[4] Nowotny W., Szkła barwne
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły tego autora:
- Spektrofotometryczne badania właściwości szkieł samochodowych , Agnieszka Marczewska, Świat Szkła 3/2011
- Spektrofotometryczne badania właściwości szkieł budowlanych , Agnieszka Marczewska, Świat Szkła 11/2010
- Hot Melt a inne masy uszczelniające w badaniach adhezji wg PN-EN 1279-4 , Agnieszka Marczewska, Świat Szkła 11/2009
- Badania mas uszczelniających w ZKP szyb zespolonych wg PN-EN 1279-6 , Agnieszka Marczewska , Świat Szkła 12/2007
- Badania mas uszczelniających wg normy PN-EN 1279-4:2004 , Agnieszka Marczewska , Świat Szkła 7-8/2007
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 3/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Takiego drugiego miasta nie ma na świecie – podobna do Wenecji była aztecka stolica Tenochtitlan, miasto pełne kanałów i grobli (na jednej z grobli zginęła podczas odwrotu połowa armii hiszpańskiej i przepadło całe złoto złupione przez najeźdźców). Jezioro, na wysepkach którego rozłożyli się Aztekowie, zostało jednak zasypane mocą decyzji Hernando Cortesa, grunt wyrównany i ubity, a Wenecji nic podobnego nigdy nie spotkało.
Miasto na lagunie, jeden z najważniejszych symboli Italii, wciąż boryka się z morskimi falami i co jakiś czas naukowcy alarmują, że morze je zatopi – po czym nie zatapia. Jest faktem, że możnowładcze rezydencje przy Grande Canale, głównej weneckiej drogi wodnej, większość prowadzących do nich schodów mają już pod lustrem wody.
Wenecja to nie tylko centrum handlowe dawnego świata, także rzemieślnicze. Z rzemiosł zaś na czoło wybija się szkło. Na pewno szklarskie warsztaty działały już w siódmym stuleciu, w epoce ekspansji w Italii germańskich Longobardów, przed którymi uciekano, gdzie pieprz rośnie, nawet na wody laguny.
Głównym ośrodkiem szklarskiej wytwórczości była wysepka Murano. Pierwsze dokumenty opowiadające o szkle powstały w XIII w. Średniowieczne relacje, jak i zachowane przykłady szklarskiej wytwórczości nie pozostawiają wątpliwości: nie tyle inspirowano się rodzimymi, jeszcze antycznymi wzorami, co wpływami bizantyńskimi.
I nic w tym dziwnego! Stolica wschodniego cesarstwa była w owym czasie prawdziwą „europejską stolicą kultury”. Rzemieślnicy konstantynopolitańscy czerpali obficie z Syrii, a rozmaite miasta-państwa na kraj ten się składające, posiadały rozbudowaną od tysiącleci szklarską wytwórczość. Syria to ojczyzna szkła.
Z pewnością szklarze weneccy już w latach dwudziestych XIII w. posiadali odrębny cech, który ich skupiał. To ważna informacja, gdyż świadczy o ich liczebności. Jeśli specjalistów z konkretnej dziedziny było niewielu, tworzyli wtedy cech po dzisiejszemu nazywany „cechem rzemiosł różnych”.
W pół wieku później szklarze z Murano doczekali się własnego statutu. W 1441 r. ustanowiono nowy kapitularz. Niezmiernie istotne były również recepturarze, czyli skupione w jednym, zwykle opasłym tomie, zbiory przepisów na produkcję określonego typu szkła. Recepturarze należały do „rodowych sreber”. Przekazywano je z pokolenia na pokolenie, zapisywano w testamentach.
Huty prowadzono według ściśle określonych zasad. Wenecki szklarz, niczym polski chłop pańszczyźniany, nie mógł swej ziemi opuścić. Tak bardzo władze go ceniły, że w żaden sposób nie chciały się z nim rozstać. Uciekinierów karano śmiercią, przynajmniej teoretycznie.
Praktyka, jak to u Włochów, rozmijała się z teorią. Wszystko to przez to, że produkcja szklarska należała do superdochodowych gałęzi przemysłu. Wenecja stała lewantyńskim handlem oraz wyspecjalizowanym rzemiosłem. Huty pracowały na Murano (tylko tam!) od połowy stycznia do połowy sierpnia. Na resztę miesięcy ognie wygaszano.
W średniowieczu podstawowym składnikiem masy szklanej była krzemionka otrzymywana z krystalicznego lub z drobnego kwarcu. Łączono ją z topnikiem alkalicznym, uzyskiwanym w wyniku spalania morskich roślin – alg. Z tych dwóch składników wytapiano frytę. Do niej po podgrzaniu wrzucano resztki zmielonego szkła oraz, niekiedy, substancję odbarwiającą (tlenek manganu) lub tlenki różnych metali. Szkło formowano poprzez wydmuchiwanie, korzystano też z kilku form. Oprócz piszczeli, czyli długiej rurki służącej do rozdmuchiwania masy szklanej, hutnik używał także niezbędnego pontelo – krzesła szklarskiego, żelaznych szczypiec oraz dużych nożyc.
Szkło z Murano było eksportowane do krajów śródziemnomorskich i na północ. Od XIII stulecia w Murano produkowano wyszukane przedmioty, przede wszystkim z bezbarwnego szkła, a od początku XV wieku, także z tzw. lattimo, czyli nieprzezroczystego szkła mlecznego. Statuty zaznaczały, że nie wolno sprowadzać do Wenecji żadnego obcego szkła i że monopol na sprzedaż butelek posiada państwo. Rząd tak trzymał rękę na pulsie, że jeżeli jakiś twórczy szklarz chciał się „wychylić”, to bez zgody władz nic nie mógł zdziałać. Dowodzi tego przykład takiego artysty, jakim był niewątpliwie Vincenzo dal Gallo; piętnaście lat trwało, nim wreszcie (w 1549 r.) otrzymał od Signorii przywilej rytowania szkła diamentem oraz flintem.
Powstała na mocy porozumienia z roku 1271 struktura organizacyjna weneckiego szklarstwa przetrwała ponad pięćset lat, aż do roku 1806. W pierwszych wiekach wydajna, z czasem jednak skostniała, zastygła w bezruchu, co u schyłku istnienia Republiki weneckiej przyczyniło się – jak można domniemywać – do utraty dominującej w Europie pozycji.
Murano średniowieczne było też miejscowością letniskową. Wille bogatych patrycjuszy znajdowały się jednak w części Murano zwróconej ku miastu na lagunie. „Smrodliwe” huty ustawiono z drugiej strony wysepki. Tak czy inaczej, szklarze zdecydowanie dominowali na Murano – na siedem tysięcy mieszkańców aż trzy tysiące żyły z produkcji szkła. Będące miniaturą Wenecji Murano również posiadało swoją Libro d’Oro, w której zapisane były nazwiska wielu szklarskich fachowców.
Puchar Baroviera, schyłek XV w.
W połowie XVI w. na Murano zarejestrowane były 34 huty szkła, a w XVII w. pracowało ich od dwudziestu do dwudziestu kilku. Wytwarzano w nich bardzo szeroki asortyment szkła, od przepięknie zdobionych naczyń począwszy, a skończywszy na prymitywnych paciorkach – używano ich jako towaru eksportowego.
Produkcja przezroczystych szyb, nadających się do drewnianych ram okiennych, rozpoczęła się w Wenecji dopiero w XVII wieku. Kolorowe szkło do okien kościelnych wykonywał od roku 1490 Robert z Lotaryngii, w hucie szkła Bertoliniego i produkcja ta szybko rozwinęła się w następnych stuleciach.
Szkło na zwierciadła musiało być bardzo równe i doskonale przejrzyste. Zwierciadła wytwarzano z dmuchanych cylindrów szklanych z podkładem z folii metalowej. Zwierciadła weneckie uważane były za najpiękniejsze w świecie – aż do wieku XVII, kiedy Francuzi wprowadzili nowe technicznie metody produkcji luster. Szklarstwo nadsekwańskie rozwijało się pod silnym wpływem konkurencyjnego wobec Wenecji ośrodka włoskiego – Altare.
Producenci szkła w Murano rozpoczęli w latach 1450-1460 wytapianie szkła bezbarwnego, czystego i piękniejszego od jakiegokolwiek dotychczas produkowanego. Nazywali je dumnie cristallo.
Począwszy od roku 1470 do cennych naczyń stosowano emaliowane dekoracje o bogatych motywach wielopostaciowych. Tematy tych dekoracji wiązały się z ówczesnym malarstwem. Stanowiły one odbicie myśli włoskiego renesansu.
Okres renesansu to najlepszy czas dla weneckiego szkła luksusowego, poszukiwanego w całej Europie, głównie dzięki jego powiązaniom z duchem epoki (weneckie szkło renesansowe było łatwo rozpoznawalne w ornamentacji oraz w dbałości o każdy szczegół). Najpiękniejsze szklane wyroby były cenione na równi ze złotą biżuterią, drogimi kamieniami i egzotyczną porcelaną. Stały się one znakiem firmowym państwa, które, dysponując wielką flotą handlową i wojenną, opanowało handel lewantyński i potrafiło na morzu stawić czoła największej potędze ówczesnego świata – Turcji osmańskiej.
Nie tylko cudzoziemcy cenili weneckie szkło. Z jego wartości w pełni zdawał sobie sprawę również rząd, nazywając je w oficjalnych dokumentach „drogocennym ornamentem naszego państwa” oraz „sławą i ozdobą naszego miasta”.
Najwybitniejszym twórcą tego okresu był Angelo Barovier. Być może jemu należy zawdzięczać wprowadzenie renesansowego stylu w weneckim szkle. Napis na jego grobie głosił, że był on tym, dla którego „zostały otwarte wszystkie sekrety sztuki szklarskiej”. Panegirysta z Ferrary napisał, że Barovier był „ukochany przez Alfonsa, króla Neapolu, przez króla Francji i przez księcia Mediolanu”. Oznacza to, że wspomniany działał nie tylko na terenie Wenecji. Właśnie Barovierowi zawdzięczamy – jak sądzą badacze – wytop słynnego bezbarwnego szkła kryształowego.
W XVI i XVII wieku produkowane w Murano szkło wciąż było przodujące w Europie, lecz wenecjanie coraz bardziej czuli na plecach oddech konkurencji, wywodzącej się głównie z Czech.
Zadanie konkurencji ułatwiało to, że weneccy hutnicy po Barovierze nie potrafili już niczego nowego wymyślić, zaniedbując postęp techniczny.
A nowe ciężkie szkło kryształowe z Czech, pięknie zdobione, wspaniale dekorowane, szybko wypierało wenecjan z rynku luksusowego szkła. Słabła również międzynarodowa pozycja Wenecji, a odkrycie Ameryki zadało śmiertelny cios jej handlowym interesom i ekonomicznej prospericie.
Krótkotrwałej odnowy weneckiego szklarstwa dokonał – w połowie XVIII wieku – Giuseppe Briati.
Spotkało go niesamowite szczęście – otrzymał przywilej założenia huty w samej Wenecji. Jego wytwory naśladowały styl czeski, z zachowaniem pogodnej i fantazyjnej rodzimej tradycji. Najwspanialszym osiągnięciem Briatiego był świecznik-pająk (lampadario).
Posiadał on typowe weneckie urozmaicenia, był wzmocniony bogatymi architektonicznymi kolumnami, wiązaniami, przepysznie ozdobiony różnokolorowymi kwiatami i piórami.
Briati był kontynuatorem wspaniałej tradycji weneckiego szkła filigranowego, nowych idei jednak nie wprowadził.
Wybitną, osiemnastowieczną szklarską dynastią była rodzina Miottich. Posiadali oni hutę „Al Gesu”, w której praktykowano emaliowanie na białym szkle mlecznym (lattimo). Pięknie emaliowane szkło wytwarzali również Brussowie, Oswaldo i jego syn Angelo.
Jednak konkurencja rosła w siłę, wypierając wenecjan z ich tradycyjnych rynków zbytu. Wystarczy powiedzieć, że w XVIII w. – a dokładniej w 1733 roku, z którego posiadamy dokładne informacje – szklarzy w Murano było dziesięć razy mniej niż w szczytowym okresie rozwoju weneckiego przemysłu szklarskiego.
Znaczenie jednak szkła weneckiego nie sprowadzało się do samej wytwórczości. Promieniowało ono na prawie całą Europę. Każdy, kto chciał coś znaczyć, musiał się do niego odnieść. Było niczym wzorzec metra przechowywany pod Paryżem.
Nie tylko pod względem jakości produkcji szklarskiej odrodzenie i barok były czasem świetności Wenecji, zwanej Najwspanialszą, Najjaśniejszą (Serenissima). Miasto stworzyło wyspiarskie imperium.
Posiadłości Wenecji zamieszkiwało w pewnym momencie 2,5 mln ludzi, podczas gdy samą metropolię – piętnaście razy mniej. Wenecka flota, słynne galery, poruszane nie przez niewolników, a przez wyćwiczonych żeglarzy, panowała na Morzu Śródziemnym.
Kiedy w początkach XIII wieku krzyżowcy, uczestnicy czwartej krucjaty, pragnęli morzem dostać się do Egiptu, by uderzyć w samo centrum muzułmańskiego świata, musieli zdać się na pomoc Wenecjan.
Umówiono się na pewną sumę, której krzyżowcy nie dali rady zgromadzić. Doża wenecki Dandolo namówił ich więc do ataku na stolicę Bizancjum. Konstantynopol został zdobyty i złupiony. Jego bogactwa trafiły m.in. do Wenecji. Dandolo zabrał też do siebie szklarskich specjalistów. Druga fala emigracji szklarzy nastąpiła w połowie XV w., kiedy Konstantynopol zajęli Turcy. Przyczyniło się to do poprawy jakości artystycznej weneckiej produkcji.
Wenecja była niezwykle ciekawym tworem politycznym. Można ją nazwać republiką oligarchiczną. Oligarchia nie była magnacka, jak w szlacheckiej Polsce, a handlowo-kupiecka. Weneccy patrycjusze, zapisani w Złotej Księdze, swoją wysoką pozycję, usytuowanie na najwyższym piętrze społecznej hierarchii, zawdzięczali umysłowym zdolnościom oraz skłonności do hazardu! Wysyłanie bowiem statku handlowego w dalekomorską podróż zawsze wiąże się z niemałym ryzykiem. Okręt albo dopłynie i wróci, przynosząc dochód, albo zatonie, wraz z załogą i wówczas o żadnym zysku nie może być mowy.
Herb Murano: kogut trzymający w dziobie robaka
Wenecją rządziły pieniądz i radość życia. Wenecjanie nie wymyślili karnawału, to pomysł starorzymski, jeszcze z czasów republikańskich, ale sztukę zabawy podnieśli na niebywałe wyżyny. Moraliści gorszyli się „rozpasaniem” obyczajowym. Jednakowoż, jak świat światem, bez erotyki i wina, nigdy nie było radości życia. Oczywiście, spory na to wpływ wywierał korzystny dla człowieka klimat śródziemnomorski. W końcu nie bez przyczyny najeźdźcy z Północy osiedlali się – nader chętnie – w słonecznej Italii. Nikt zaś nie kwapił się atakować Skandynawów.
Sercem Wenecji był plac św. Marka. Królowały na nim dwie imponujące budowle, wyposażone w liczne okna: pałac dożów oraz bazylika. Ten pierwszy sięgał korzeniami w średniowiecze: budowę rozpoczął w 813 roku Angelo Partecipazio.
Nie wszystkim się podobał. Jeden z malkontentów nazwał go ponurym, gotyckim gmaszyskiem „w jak najgorszym guście”. Bazylika San Marco to symbol chrześcijaństwa majestatycznego. Na pierwszą budowlę, zniszczoną w 976 roku przez pożar, nałożyły się nowe bryły, bardziej imponujące. Bazylika to nie tylko miejsce na modlitwy. Kryje w sobie ogromne skarby. Najcenniejszym jest korona dożów wysadzana szlachetnymi kamieniami. Ale i każda kaplica, każda ściana to orgia złota i srebra. W bazylice znajdują się liczne relikwie nieocenionej wartości.
Plac był miejscem spotkań towarzyskich i biznesowych. Patrycjusze przechodzili nim na Broglio, gdzie targowało się ładunki statków oraz uprawiało politykę. Z tajnych narad wyłączeni byli mieszczanie oraz prosty lud. Na plac św. Marka wychodziły najważniejsze weneckie arterie, z najbardziej zatłoczoną via della Merceria na czele. Na tej ulicy sprzedawano wszystko: od szkła z Murano po artykuły zwane dawniej kolonialnymi. Mieściły się tam też liczne kawiarnie.
Miasto podzielone było na 72 parafie, każda z własnym odpustem. Labirynt kanałów i mostów łączył (i zarazem dzielił) poszczególne dzielnice. Właściwa ludom śródziemnomorskim niefrasobliwość nakazywała mieszkańcom wyrzucić śmieci i odpadki prosto do wody. Dawniej nie dostrzegano związku pomiędzy higieną a stanem zdrowia ludności. O zmroku Wenecja pustoszała. Ludzie nie tyle bali się napadów (te były rzadkością), a tego, że postawią źle stopę i wpadną do kanału. Ponieważ ulice oświetlone były skąpo o wypadek było naprawdę łatwo.
Przybyszy z Europy najbardziej dziwiło swobodne przemieszanie klas. Patrycjusze i plebejusze traktowali się nawzajem familiarnie, po przyjacielsku. Ci pierwsi jednak pod słodkimi uśmiechami kryli żelazne zęby. Byli pazerni na władzę – z nikim nie chcieli jej dzielić, a już na pewno nie z gminem. Człowieka z ludu można było familiarnie poklepać, ale od władzy – wara.
Patrycjusze różnili się stopniem zamożności – zdarzali się wśród nich zupełni hołysze – ale wszyscy wpisani byli do Złotej Księgi. Pociągało to za sobą określone powinności społeczne. Szlachcic nie mógł się ożenić z mieszczanką, bo tracił szlachectwo. Od tej zasady istniały tylko trzy wyjątki. Bez szkody dla swego statusu szlachcic mógł wziąć ślub z córką lekarza, kupca handlującego artykułami kolonialnymi oraz… z córką szklarza*).
--------------------------
*) W Polsce, kraju zazdrosnej o swe przywileje szlachty, szlachcic, który zająłby się handlem, wypadał ze stanu szlacheckiego. Mógł jednak pracować jako specjalista szklarski i nikt nie żywił doń o to pretensji.
Eksport szkła weneckiego zaczął się już w XIV wieku. Początkowo trafiało ono do krajów Rzeszy Niemieckiej oraz do monarchii habsburskiej. Potem szkło weneckie pojawiło się nad Adriatykiem – takie miasta jak Dubrownik, Zadar czy Trogir podlegały wszak władzy Wysokiej Rady – skąd płynęło statkami aż na bliski Wschód, do portów bajecznie bogatego Lewantu.
Wkrótce narody północnoeuropejskie zapragnęły wytwarzać szkło weneckie u siebie. Miało to oczywiste zalety: ogólny popyt na weneckie szkło mógł być zaspokojony taniej, szybciej i na większą skalę, a zdobienie mogło być wykonywane według indywidualnych zamówień.
Zrazu wielbiciele szkła weneckiego zakładali na północy Europy nowe huty, obsadzane przez niewiarygodnie zdolnych włoskich specjalistów, których można było przy pracy po prostu podglądać, co musiało zaowocować wzrostem umiejętności u rodzimych fachowców.
Do tych hut – od drugiej połowy XVI wieku począwszy – zaczęli przybywać z Wenecji szklarscy specjaliści. Oczywiście, nie wolno im było tego robić legalnie. Władze republiki starały się strzec tajników Murano. Niewiele jednak mogły poradzić na ludzką skłonność znalezienia sobie lepszej, wyżej opłacanej pracy.
Najwcześniejsze informacje o włoskich hutach szkła na północy dotyczą Hall, miasta położonego 10 km na wschód od Innsbrucku w dolinie rzeki Inn. Tutaj, w pobliżu przełęczy Brenner, już w roku 1530 pracowali włoscy hutnicy, na głównym szlaku między Włochami i północną Europą. Wspomnianą hutę wystawił Wolfgang Vitl.
Jeszcze ważniejsza była huta szkła ufundowana w Innsbrucku przez Ferdynanda II (1520-1595), drugiego syna cesarza. Wenecjanie przywozili do niej ważne surowce oraz przedmioty szklane, służące tamtejszym hutnikom jako modele. Wspomniana huta wyspecjalizowała się w szkle okiennym.
Wpływy weneckie rozciągnęły się również na Francję, głównie dzięki zaangażowaniu tego kraju we wojny włoskie. Najważniejszymi ośrodkami produkcji szkła a’ la fason de Venise stały się we Francji miasta Nevers i Orlean. Niestety, poziom artystyczny tej produkcji był kiepski.
Szkło w stylu weneckim dotarło również do Niderlandów. Pierwszą włoską hutę szkła w Antwerpii założył w roku 1558 Pasquetti z Brescii. Huta ta kwitła do końca XVII wieku, potem podupadła, by odżyć w drugiej połowie XVIII wieku, pod kierownictwem wenecjanina Vincenzo Pompeio. Najważniejszym jednak ośrodkiem produkcji szklarskiej w stylu weneckim było miasto Liege. Miało ono to szczęście, że jako miasto biskupie uniknęło wojen religijnych.
Sporo szkła niderlandzkiego, wyrabianego w stylu włoskim, przetrwało do dnia dzisiejszego. Charakteryzowało się ono fantazyjnymi kształtami i dużą różnorodnością form. Było bardziej zbliżone do pierwowzoru niż analogiczne szkło francuskie, a to dlatego, że Włosi pracowali w Niderlandach sezonowo i systematycznie wracali do ojczyzny, zachowując kontakt z aktualnymi trendami.
W Anglii inicjatorem uruchomienia włoskiej produkcji był Jean Carre. Przybył on do Niderlandów w roku 1567 z ogólnym planem reorganizacji i udoskonalenia angielskiego przemysłu szklarskiego.
„Mieczem” Carra był Giacomo Verzelini, rodowity wenecjanin, uprzednio pracujący w Antwerpii. Verzelini uzyskał w 1576 r. przywilej wyłącznej produkcji weneckiego szkła na lat dwadzieścia. Z czasem stał się swoistym dyktatorem. Zmarł jako szanowany obywatel.
Obecnie istniejące na Murano huty wytwarzają przede wszystkim szkło „pamiątkowe”, dla potrzeb licznych rzesz turystów odwiedzających miasto.
Jerzy Grundkowski
rys. Agnieszka Bitowt
Okręg wenecki produkcji szkła
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły tego autora:
- Szkło weneckie , Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 3/2011
- Szkło czesko-niemieckie , Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 12/2010
- Szkło francuskie , Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 11/2010
- Szkło śląskie, Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 9/2010
- Szkło angielskie, Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 7-6/2010
- Europejskie cechy i rody szklarskie, Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 6/2010
- Szkło w Europie średniowiecznej, Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 3/2010
- Szkło antyczne, Jerzy Grundkowski, Świat Szkła 11/2009
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 3/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Systemy wentylacyjne do odprowadzania dymu i ciepła (SHEVS – Smoke and Heat Enhaust Ventilation Systems) mają za zadanie wytworzenie warstwy powietrza wolnej od dymu, w pewnej przestrzeni powyżej podłogi.
Zapewnia to bezpieczną ewakuację i ratowanie ludzi przebywających w strefie zagrożenia. Dodatkowo ułatwia ochronę mienia – budynku wraz z wyposażeniem – i pozwala na zwalczanie pożaru we wczesnym stadium rozwoju.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Grupa YAWAL SA to jeden z liderów na rynku profili aluminiowych w Polsce. Od wielu lat oferuje rozwiązania, które były i są atrakcyjne zarówno dla architektów i inwestorów jak i dla montowni.
Tylko w ostatnich miesiącach na rynek weszły dwa nowe ciekawe systemy.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
W dobie energetycznej optymalizacji budynków – poprzez np. dążenie do zapewnienia całkowitej izolacji cieplnej – wykorzystuje się częstokroć okazję do ozdobienia wejścia do budynku nowym, wykonanym ze szkła, daszkiem osłonowym (okapem). W niniejszej publikacji opiszemy, na co należy zwracać uwagę przy montażu szklanych okapów.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Systemy oddymiania grawitacyjnego są jedną z bardziej popularnych metod ochrony dróg ewakuacji oraz wspomagania akcji gaśniczej w obiektach jedno- i wielokondygnacyjnych o dużej kubaturze.
Żeby taki system był w stanie spełnić założenia projektowe tj. skutecznie realizować pionową separację powietrza i dymu oraz usuwać z obiektu całą objętość powstających podczas pożaru produktów spalania, konieczne jest poprawne zaplanowanie i wykonanie wszystkich elementów systemu wentylacji pożarowej oraz skoordynowanie ich pracy.
Oprócz stanowiących temat niniejszego artykułu zagadnień związanych z doborem, rozmieszczenem i wykonaniem klap dymowych, równie istotne jest określenie m.in. stref pożarowych i sektorów powierzchni dymowych, lokalizacji punktów dolotowych powietrza zewnętrznego, układu wykrywania i automatycznego sterowania instalacją oddymiania.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Wyniki niezależnego badania wskazują, że produkty Super Spacer® firmy Edgetech mają o co najmniej 15% większą sprawność cieplną niż druga co do jakości technologia ciepłej ramki dystansowej (do produkcji szyb zespolonych).
Super Spacer® – ma Certyfikat zgodności z normą EN 1279, Części 2, 3 i 6.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
W pierwszych latach tego wieku powstały w Mediolanie budowle nowych targów – jako kompensata starych położonych w centrum miasta.
Osiem hal wystawowych związanych jest wspólną osią drogi łączącej, przykrytej wyszukaną, przestrzenną strukturą utworzoną ze stali i szkła, tzw. dachem Vela. Wespół z centralnie usytuowanym, podobnie zadaszonym wejściem, stanowi ten obiekt wzorcowy przykład ambitnej współczesnej architektury i konstrukcji inżynierskiej. Jej projekt pochodzi z Biura Schlaich Bergermann und Partner Stuttgart. W swoim omówieniu tego obiektu autor oparł się na artykule Neue Messe Mailand – Netzstruktur und Tragverhalten einer Freiformfläche [1].
Począwszy od swej pracy Nowa era szkła w budownictwie [2], autor już kilkakrotnie zwrócił uwagę na narastającą rolę szkła w architektonicznym i inżynierskim kształtowaniu współczesnego budownictwa.
Może warto tu chociaż przywołać jeszcze jego pracę Inżynieryjne problemy transparentności konstrukcji budowlanych [3] – pierwszą z opublikowanych w niniejszym piśmie.
Przedmiotowe tu przekrycie strukturalne drogi łączącej hale wystawowe uwzględnia swobodnie geometrię krawędzi dachów tych hal. Ma ono długość wynoszącą ca. 1300 m, szerokość w granicach 32-41 m i wysokość ponad poziomem drogi – 16 m.
Dach ten nawiązuje swoją sylwetką do rysujących się na horyzoncie szczytów Alp. Na wejściu znajduje się wysoka na 37 m struktura szczególna, przypominająca kształt wulkanu, będąca zarazem znakiem wywoławczym, logo targów. Obszar ten ma szerokość mieszczącą się w obrębie 22-37 m i długość 119 m. Wszystkie te obiekty pokazane są w widoku z lotu ptaka na rys. 1.
Rys. 1. Rzut poziomy obiektów nowych targów w Mediolanie
Rys. 2. Podparcie dachu drogi typu odwróconego wulkanu
Rys. 3. Widok z dołu fragmentu dachu drogi targowej
Stalowo-szklany dach opiera się z reguły na słupach typu rozgałęzionego drzewa, ale niekiedy styka się też bezpośrednio z podłożem poprzez konstrukcje o sylwetce odwróconego wulkanu (rys. 2 i rys. 3).
Fragment przeszklonego dachu drogi widoczny jest na rys. 4. Całkowita powierzchnia dachu, w istotnej części mającego też podwójną krzywiznę (rys. 5), wynosi 46 300 m².
Długości stalowych prętów siatki wahają się w granicach od 80 cm do 3 m, co wynika z jednej strony z potrzeby odpowiedniej odległości między węzłami, oraz z dopuszczalnych grubości szkła – z drugiej. Optymalne kąty zbieżności prętów nie ją mniejsze od 30º. Łącznie, dach drogi ma 16 500 węzłów i 38 000 prętów, a dach logo – 1500 węzłów i 3800 prętów. Skomplikowane kształty obu tych dachów spowodowały, że każdy pręt był unikatowy i musiał być przypisany do konkretnego miejsca w konstrukcji, co też pociągnęło za sobą konieczność ustalenia odpowiedniej logistyki – obejmującej zresztą również węzły i elementy powierzchniowe.
To wszystko spowodowało też, że projekt musiał być oparty na odpowiednim sposobie obliczeń, w szczególności, co się tyczy skomplikowanej struktury stalowej. Zastosowano tu numeryczną metodę elementów skończonych w ujęciu programu Sofistik, przyjmując nieliniowość geometryczną i liniowość fizyczną konstrukcji. Wyznaczono tu rozkłady momentów zginających i sił normalnych, co pozwoliło też skutecznie rozeznać problematykę stateczności – lokalnej i globalnej. Rozkłady tych wielkości z przynależnym podziałem na elementy, dotyczącego przykładowo dachu logo, pokazane są tu na rys. 6.
Rys. 4. Widok z góry fragmentu dachu drogi targowej
Rys. 5. Widok fragmentu dachu o podwójnej krzywiźnie
Rys. 6. Wyniki obliczeniowej analizy dachu logo
Na tle opisanego tu krótko obiektu można stwierdzić, że architekci folgują dziś coraz częściej tendencji formowania swych obiektów według zasad tzw. powierzchni swobodnych. W takich wypadkach konieczna jest tu bardzo ścisła współpraca architekta i inżyniera-konstruktora już nawet na etapie idei wstępnej obiektu, gdyż nawet współczesne, bardzo efektywne metody obliczeniowe nie zawsze mogą w pełni honorować wszystkie pomysły architektoniczne.
Okazało się, że racjonalne podejście inżynierskie musiało być i w przywołanym tu projekcie uwzględnione.
prof. Zbigniew Cywiński
Politechnika Gdańska
Bibliografia
[1] Schober H., Kürschner K., Jungjohann H.: Neue Messe Mailand – Netzstruktur und Tragverhalten einer Freiformfläche. “Stahlbau” 73 (2004), 8, 541-551.
[2] Cywiński Z.: Nowa era szkła w budownictwie. „Wiadomości Projektanta Budownictwa”, IPB, 2007, 2(193), 28-29.
[3] Cywiński Z.: Inżynieryjne problemy transparentności konstrukcji budowlanych. „Świat Szkła” 11/2010,m 11, 14-16.
Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym
inne artykuły tego autora:
- Nowoczesna symbioza stali i szkła , Zbigniew Cywiński, Świat Szkła 3/2011
- Miejsce nauki w inżynierii szkła i konstrukcji szklanych. Część 3, Zbigniew Cywiński, Świat Szkła 2/2011
- Miejsce nauki w inżynierii szkła i konstrukcji szklanych. Cz. 2 , Zbigniew Cywiński, Świat Szkła 1/2011
- Miejsce nauki w inżynierii szkła i konstrukcji szklanych Część 1 , Zbigniew Cywiński, Świat Szkła 12//2010
- Inżynieryjne problemy transparentności konstrukcji budowlanych , Zbigniew Cywiński, Świat Szkła 11/2010
patrz też:
- Szklane ściany nośne , Marcin Kozłowski, Świat Szkła 1/2011
- Północnoamerykańskie normy do projektowania szkła , Marcin Kozłowski, Świat Szkła 12/2010
- Europejskie normy do wymiarowania szkła, Marcin Kozłowski, Świat Szkła 9/2010
- Szklane schody w Toronto, Marcin Kozłowski, Świat Szkła 7-8/2010
- Realizacje, które inspirują, Marcin Kozłowski, Świat Szkła 6/2010
- Właściwości i odmiany szkła konstrukcyjnego, Marcin Kozłowski, Świat Szkła 5/2010
- Szkło jako materiał konstrukcyjny , Marcin Kozłowski, Świat Szkła 4/2010
- Projektowanie bezpiecznych przeszkleń w ścianach osłonowych ze szkłem , Artur Piekarczuk, Świat Szkła 2/2010
- Weryfikacja badawcza numerycznych metod obliczeń szyb zespolonych , Artur Piekarczuk, Świat Szkła 10/2008
- Wpływ warunków podparcia na wyniki obliczeń ugięć szyb wielkoformatowych pod obciążeniem równomiernie rozłożonym, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 4/2008
- Metoda projektowania szyb zespolonych, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 3/2008
- Metoda obliczeń ugięć okien PVC pod obciążeniem wiatrem , Artur Piekarczuk, Świat Szkła 7-8/2006
- Ściany osłonowe z oszkleniem mocowanym mechanicznie Cz. 2, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 6/2005
- Ściany osłonowe z oszkleniem mocowanym mechanicznie Cz. 1, Artur Piekarczuk, Świat Szkła 5/2005
- Modelowanie obciążeń klimatycznych szyb zespolonych. Część 2 , Zbigniew Respondek, Świat Szkła 1/2005
- Modelowanie obciążeń klimatycznych szyb zespolonych. Część 1 , Zbigniew Respondek, Świat Szkła 12/2004
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne
więcej informacj: Świat Szkła 3/2011
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Nawet w naszym chłodnym klimacie świetnie rozumiemy, że każdemu właścicielowi domu w regionie Veneto potrzebny jest dach przeciwsłoneczny. Ale nie chodzi o zwykły dach, który po prostu ogranicza dopływ światła słonecznego. Odpowiedni dach ma pozostawać w symbiozie z włoskim słońcem, filtrować jego promienie, jednak czyniąc to w bardzo kokieteryjny sposób. Krótko mówiąc, musi być wykonany z blachy perforowanej.
Ponieważ problem dotyczy przede wszystkim mieszkańców Veneto, architekt Marzio Piaser zaprojektował w położonej 60 kilometrów od Wenecji miejscowości Oderzo dom, który łączy wiele przeciwieństw.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Szklane fasady od lat fascynują projektantów i inwestorów. Symbolizują nowoczesność, otwartość, powiązanie z naturą, tworzą estetyczne wrażenie lekkości i dematerializacji.
Transparentne konstrukcje mają szczególne znaczenie w odniesieniu do architektury energooszczędnej – przepuszczają promieniowanie słoneczne, które ogrzewa wnętrze budynku i doświetla je naturalnym światłem dziennym. Jest też druga strona medalu – zbyt dużo słońca to nadmierne zyski ciepła, odblaski i olśnienie. Zjawiska te niekorzystnie wpływają na parametry środowiska wewnątrz budynku i przyczyniają się do zwiększonej konsumpcji energii elektrycznej (na potrzeby wentylacji, chłodzenia, sztucznego oświetlenia).
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Fot. 1. Andrzej Szafranowski, współwłaściciel firmy eco in wyjaśnia, że misją firmy jest bycie ekspertem i doradcą, dostarczającym producentom szyb zespolonych optymalnych, kompleksowych rozwiązań technologicznych. Łącząc fachową wiedzę wspartą badaniami naukowymi, firma rozpoznaje i odpowiada na potrzeby klientów, tworząc dla nich zaawansowane technologicznie i jakościowo produkty (Czerwin 2009).
Fot. 2. Wojciech Przybylski, także współwłaściciel eco in, objaśnia właściwości produktu eco pur – ekologicznej i ekonomicznej masy uszczelniającej, która nie zawiera toksycznych związków rtęci oraz drogiego i deficytowego składnika polyBD (polibutadienolu, trudno dostępnego na rynku), który został zastąpiony alternatywnymi polimerami. Określa też dalsze cele innowacyjne - opracowanie efektywnego w 100 proc., naturalnego uszczelniacza do produkcji szyb zespolonych, którego jednoskładnikowa (nie jak dotychczas: dwuskładnikowa) receptura pozbawiona będzie substancji ropopochodnych (Czerwin 2009).
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Za nami kolejna edycja Międzynarodowych targów architektury, materiałów i systemów budowlanych – BAU 2011 w Monachium. Podczas sześciodniowej imprezy targowej, na dwupoziomowym, największym na targach stoisku o powierzchni blisko 1700 m2, firma SCHÜCO INTERNATIONAL KG przedstawiała swoją wizję budynków przyszłości – Schüco Energy3 Buildings – i innowacyjne systemy powłok przeznaczone do budynków we wszystkich strefach klimatycznych.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Zaledwie parę miesięcy po wprowadzeniu na rynek, okno Platinium Evolution² firmy OKNOPAST zdobyło kilka prestiżowych nagród. Wśród nich znajduje się między innymi Godło Promocyjne „Teraz Polska”.
Celem konkursu „Teraz Polska” jest uhonorowanie najlepszych polskich produktów, usług oraz gmin. Nagrody przyznawane są przez niezależne grono ekspertów.
Do ostatniej, dwudziestej już edycji przedsięwzięcia, zgłoszonych zostało 129 wniosków. Kapituła konkursu przyznała w drodze głosowania nagrody 13 produktom. Okno Platinuim Evolution² zostało uhonorowane w kategorii „Najlepsze Produkty”.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Znowelizowana dyrektywa Unii Europejskiej dotycząca charakterystyki energetycznej budynków (EPBD – Energy Performance of Buildings Directive) stwarza duże możliwości dla rozwoju budownictwa zrównoważonego i wysokoefektywnych produktów.
Grupa NSG (właściciel marki Pilkington, producent szkła dla budownictwa) wraz ze stowarzyszeniem Glass for Europe prowadzą działania na rzecz jednolitego wdrożenia dyrektywy na rynkach europejskich.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Gdy należy podjąć decyzję, czym pokryć ściany w łazience lub kuchni, wybór najczęściej pada na tradycyjne, ceramiczne kafelki. Istnieje jednak dla nich ciekawa alternatywa. Coraz częściej do pokrycia ścian wykorzystuje się panele i kafelki ze szkła.
W zależności od pomieszczenia, które chcemy urządzić, można zdecydować się na tafle większego bądź mniejszego rozmiaru. Różnej wielkości szklane panele możemy łączyć i dowolnie dopasowywać, stwarzając nieograniczone możliwości aranżacji wnętrza łazienki, czy kuchni.
VILLA GLASS STUDIO, producent szklanych drzwi, dodatków i paneli zapewnia wybór zarówno dowolnej wielkości, jak i koloru swoich produktów.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Napęd do drzwi przesywnych na drogi ewakuacyjne, wprowadzony na rynek przez firmę G-U, stanowi gwarancję bezpieczeństwa, wysokiej jakości i długotrwałego działania.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
W warunkach opadającej temperatury i utrzymującej się na stałym poziomie zawartości wilgoci w powietrzu następuje wzrost jego wilgotności względnej – wartość stopnia nasycenia osiąga 100% i dochodzi do kondensacji zawartej w powietrzu pary wodnej, która osiada w postaci rosy na zimnych powierzchniach zewnętrznych.
Okna o słabych własnościach termo-izolacyjnych nie pokrywają się warstewką rosy, albowiem przy niższych temperaturach zewnętrznych nieprzerwanie oddają ciepło. Im jednakże lepsze są własności termoizolacyjne okna, tym niższa jest temperatura jego szyby zewnętrznej i tym większa jest jego podatność na osadzanie się warstewki kondensatu.
Firma Glas Trösch wdrożyła produkcję szyb SILVERSTAR FREE VISION T, które w znacznym stopniu redukują zjawisko roszenia się szkła.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Cięcie pod kątem, szczególnie dużym, dostarcza waterjetom sporych problemów.
Zwłaszcza, że wówczas pojawia się w wycinanych elementach materiału efekt stożka, który jest trudny do wyeliminowania.
Dlatego amerykańska korporacja OMAX wyposażyła swoje waterjety w głowicę wieloosiową A-JET.
- Szczegóły
- Kategoria: Wydanie 03//2011
Szanowni Państwo,
W marcu 2011 świętujemy podwójny jubileusz.
Obecnie mija okrągłe 15 lat naszej obecności na rynku – miesięcznik Świat Szkła wydawnictwo Euro-Media zaczęło wydawać w roku 1996. Dodatkowo niniejsze wydanie jest również szczególne – bo 150 w naszej historii.
Cały czas staramy się wsłuchiwać w potrzeby branży i żywo na nie reagować. Zapraszając do współpracy wybitnych przedstawicieli uczelni technicznych i instytutów naukowo-badawczych publikujemy artykuły udostępniające, w przystępnej formie, stan wiedzy technicznej w zakresie technologii, obróbki oraz wykorzystania szkła oraz elementów stolarki budowlanej.
Natomiast z udziałem kreatywnych architektów i projektantów wnętrz pokazujemy, jak z tych elementów można zaprojektować budynki i skomponować wyposażenie wnętrz, aby Czytelnicy mogli dostrzec efekty oszczędzania energii przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu użytkowania.