Jednym z nowych działań architektów w kształtowaniu budynków z przeszkleniami jest wprowadzanie szyb giętych. Dotychczasowe rozwiązania techniczne przeszkleń, zarówno te systemowe jak i indywidualne, bazowały głównie na płaskich szybach ze szkła mineralnego.
Nawet rozwiązania przeszkleń budynków, które kształtowane były na rzutach centralnych (krzywiznowych) stosowały szyby płaskie w takim układzie, że krzywizny były aproksymowane płaszczyznowo. Również w systemowych przeszkleniach ścian osłonowych słupowo-ryglowych, z oszkleniem strukturalnym, czy też z mocowaniem punktowym, jako podstawową stosowano szybę płaską.
Szyba gięta mineralna pojawiała się sporadycznie w takich rozwiązaniach jako element nowy, zwracający uwagę i przyciągający swoją innowacyjnością.
Postęp techniczny w dziedzinie szklarstwa budowlanego sprawił, że zostały wprowadzone jako nowości nie tylko szyby z powłokami, ulepszane termicznie czy laminowane lecz, idąc naprzeciw oczekiwaniom projektantów-architektów, rozwinięto i ulepszono technikę gięcia szyb dla budownictwa.
Odnosi się to nie tylko do możliwości wielokierunkowości gięcia ale też do istotnego zwiększenia formatu szyb giętych. Możliwości te stale wzrastają, stymulowane przez nowe, awangardowe projekty architektoniczne, a także przez konkurencyjność producentów przeszkleń dla budownictwa.
Atrakcyjność architektoniczna budynków stosujących przeszklenia z szyb giętych polega na uzyskiwaniu zupełnie nowej estetyki, związanej z całkowicie odmiennym niż dotychczas odbiciem światła w szybach krzywiznowych, nieporównywalnej z dotychczasowymi przeszkleniami złożonymi z elementów płaskich.
Wiąże się to również z dążeniami inwestorów dbających o atrakcyjność estetyczną budynków i ich nowatorski wygląd. Atrakcyjność ta to nie tylko wielkość, ukształtowanie przestrzenne, bryłowe czy kolorystyczne budynków, lecz także ich odkrywcza innowacyjność. I tu właśnie mają do spełniania swoją rolę przeszklenia z szyb giętych.
Stosowanie szyb giętych do przeszkleń można wyodrębnić i odnieść do takich elementów w budynkach, jak oszklenia zewnętrzne, termoizolacyjne, jak przeszklenia ścianek wewnętrznych oraz przeszklenia specjalne w obiektach sportowych i obiektach ekspozycyjnych. Najliczniejszą i najsilniej reprezentowaną grupę stanowią przeszklenia zewnętrzne, mające największy zakres oddziaływania estetycznego.
W przeszkleniach zewnętrznych termoizolacyjnych najczęściej stosowane są szyby gięte jednokierunkowo, z różnymi promieniami gięcia. Stanowią one ukształtowanie w formie walca lub wycinka jego powierzchni. Bardziej wyspecjalizowanymi pod względem technicznym ale i bardziej atrakcyjnymi pod względem estetycznym są szyby gięte dwukierunkowo, stanowiące wycinek kuli czy innej sferycznej powierzchni. Ich zastosowanie jest jednak stosunkowo mniejsze niż szyb giętych jednokierunkowo.
Stanowią one uzupełnienie, zakończenie lub akcentowanie przeszkleń z szyb giętych jednokierunkowo, w przegrodach o charakterze termoizolacyjnym. Są to na przykład kopuły szklane, specjalne świetliki dachowe oraz – coraz bardziej liczne rozwiązania architektoniczne – ściano-dachy.
Ilustracją przeszklenia z szyb giętych jednokierunkowych są przedstawione na zdjęciach 1-6 budynki, stanowiące eksponowane obiekty o charakterze reprezentacyjnym. Dodatkowo, oprócz specjalnego kształtu, uzyskanego poprzez gięcie, szyby tych przeszkleń wyposażone są w powłoki refleksyjne czy inne. Atrakcyjność takich rozwiązań podkreśla niezwykłość refleksyjnego obrazu (odbicia zwierciadlanego) otoczenia budynku w szybach giętych.
W przypadku zastosowania przeszklenia o charakterze neutralnym zwraca uwagę odbicie i refleksy światła w powierzchniach krzywiznowych szyb giętych. W miarę postępu technicznego w produkcji takich szyb oraz zwiększania ilości produkowanych szyb giętych, rzutującego na obniżkę kosztów jednostkowych, obserwujemy coraz większe zainteresowanie architektów i inwestorów szybami giętymi ze szkła mineralnego. Objawia się to realizacją budynków, stanowiących kroki milowe w tej dziedzinie przeszkleń budynków. Należy zaznaczyć, że szyby gięte wprowadzane są również w rozwiązaniach detali architektonicznych, gdzie stanowią estetyczne uzupełnienie i dopełnienie oszklenia płaskiego. Na fot. 7 i 8 przedstawiono takie przypadki zastosowania szyb giętych.
Osobnym obszarem, na którym znajdują zastosowanie szyby gięte są przeszklone kopuły i świetliki dachowe. Rozwiązania najczęściej dotychczas stosowane w tych ukształtowaniach to utworzenie krzywizny przez małe powierzchnie (szyby) płaskie. Wprowadzenie tych samych ukształtowań przestrzennych w postaci szyb giętych podwyższa ich walor estetyczny ale również powoduje istotny wzrost ceny takiego przeszklenia.
Następnym obszarem występowania szyb giętych są przeszklenia przegród wewnętrznych (ścianek działowych) zwłaszcza typu przestawnego, stosujących szyby gięte dla podkreślenia niektórych rozwiązań formalnych. Mają one na celu nie tylko względy estetyczne lecz także funkcjonalne. Zastosowanie szyb giętych w narożach ścianek działowych, czy też w ukształtowaniach uskokowych, wpływa korzystnie na przepływ interesantów, zmniejszając kolizyjność z narożnikami ukształtowanymi pod kątem prostym. Przykład zastosowania takiego rozwiązania w systemowych ściankach wewnętrznych typu przemiennego został przedstawiony na fot. 9.
Specjalistycznym zastosowaniem szyb giętych w wykonaniu bezpiecznym w budynkach sportowych mogą się wykazać takie obiekty, jak pływalnie, hale sportowe czy sale gimnastyczne, stosujące osłony zabezpieczające. Ukształtowanie krzywiznowe tych szyb z eliminacją kanciastych połączeń czy naroży podnosi walory użytkowe pomieszczeń. W budynkach tego typu występują one najczęściej jako barierki ograniczające przejścia czy dojścia dla zawodników i personelu, jako przeszklenia zabezpieczające przy trybunach dla widzów a także jako osłony ramp oświetleniowych.
Osobnym działem zastosowania szyb giętych w wykonaniu bezpiecznym jest meblarstwo, stosujące przeszklenia czy to z powodów funkcjonalnych czy też estetycznych. Poszczególne rozwiązania lad chłodniczych, gablot ekspozycyjnych czy innych osłoniętych szybami giętymi wyposażeń sklepowych stanowią szeroki zakres wykorzystania szyb giętych ze szkła mineralnego w handlu.
Stosowanie szyb giętych w budownictwie jest aktualnie na początkowym etapie rozwoju. Elementy te można obserwować w sporadycznych budynkach o indywidualnym charakterze i eksponowanych w celu uzyskania odpowiedniego efektu estetycznego. Porównując ten stan rzeczy do innych dziedzin, w których stosowane są znaczne ilości szkła giętego, np. dla pojazdów mechanicznych różnych rodzajów lub też do meblarskich wyposażeń różnych obiektów handlowych czy gastronomicznych, można mieć nadzieję, że również w budownictwie nastąpi znaczny wzrost ilościowy tego materiału.
Politechnika Krakowska
patrz też:
- Architektura budynków przeszklonych szybami giętymi , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 5/2009
- Oszklenia bezpieczne w budynkach sportowych , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 12/2008
- Przeszklone ściany osłonowe - prognozy rozwoju , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 9/2008
- Nowe technologie oszkleń w budynkach zabytkowych , Andrzej Bojęś, Anna Bojęś-Białasik Świat Szkła 5/2008
- Lekkie ściany osłonowe z oszkleniem strukturalnym - architektura, konstrukcja, estetyka , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 11/2007
- Między klockiem a rzeźbą , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 9/2007
- Oszklenia bezpieczne w przegrodach budowlanych a obowiązujące wymagania , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 6/2007
- 45 lat stosowania w Polsce szyb zespolonych , Andrzej Bojęś, Świat Szkła 12/2006
więcej informacji: Świat Szkła 5/2009
inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne