Drzwi są wyrobem budowlanym, służącym do zamykania otworu w ścianie, który umożliwia dostęp lub przejście osób pieszych i który w stanie zamkniętym może także umożliwiać przepuszczenie światła. Wyrób składa się z ościeżnicy i skrzydła lub skrzydeł łącznie z podstawowymi okuciami.

 

Zagadnienia ogólne
Ościeżnica stanowi element będący obramowaniem drzwi, umożliwiającym przymocowanie ich do ściany budynku oraz zawieszenie skrzydła lub skrzydeł.

Ościeżnica składa się z:
- ramiaka górnego, nazywanego również nadprożem;
- ramiaków bocznych (stojaków), stanowiących pionowe elementy ościeżnicy, dzielące się na ramiak zawiasowy i zaczepowy;
- ramiaka dolnego, nazywanego również progiem.



Przykład ościeżnicy przedstawiono na rysunku 1.

 

Rys. 1. Stalowa ościeżnica drzwi wewnętrznych 

 


Ościeżnice wchodzą w skład drzwi zewnętrznych i wewnętrznych będących wyrobami budowlanymi, podlegającymi wymaganiom ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881).


Drzwi zewnętrzne objęte są zharmonizowaną normą europejską PN-EN 14351-1:2006+A1:2010 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności.



Drzwi wewnętrzne, dzielące się na drzwi wejściowe do mieszkań i pomieszczeń z klatki schodowej lub korytarzy oraz drzwi wewnątrzlokalowe, nie mają dotychczas takiej normy jak drzwi zewnętrzne, chociaż projekt normy europejskiej jest obecnie w opracowywaniu.



Wspomniana norma PN-EN 14351-1:2006 +A1:2010 dotycząca drzwi zewnętrznych zawiera tzw.  odsyłacze krajowe stwierdzające, że:
- zespół drzwiowy stanowi kompletną jednostkę, składającą się z ościeżnicy i skrzydła (skrzydeł), dostarczaną ze wszystkimi podstawowymi częściami z jednego źródła;
- zestaw drzwiowy do zainstalowania składa z ościeżnicy drzwiowej i skrzydła drzwiowego (skrzydeł drzwiowych) wraz z podstawowymi okuciami, dostarczanymi z odrębnych źródeł.



Określa więc, że w skład drzwi wchodzą skrzydła i ościeżnice, które mogą być dostarczane z różnych źródeł (tzn. wykonane przez różnych producentów), nie zawiera natomiast żadnych odrębnych wymagań odnoszących się do ościeżnic drzwi zewnętrznych.



Inna sytuacja (w chwili obecnej) odnosi się do drzwi wewnętrznych, dla których, zgodnie z podaną ustawą o wyrobach budowlanych, niezbędny jest dokument odniesienia w formie krajowej Aprobaty Technicznej, udzielanej producentowi przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.



Aprobaty Techniczne udzielane są na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz. U. Nr 249, poz. 2497). Rozporządzenie zawiera zapis, że aprobaty opracowywane są m.in. w oparciu o „zalecania udzielania aprobat technicznych” (tzw. ZUAT), obejmujące wymagania, metody badań oraz zagadnienia dotyczące oceny zgodności wyrobu.



W odniesieniu do drzwi wewnętrznych, Instytut Techniki Budowlanej opracował ZUAT-15/III.16/2007 Rozwierane drzwi wewnętrzne: wejściowe i wewnątrzlokalowe z drewna, materiałów drewnopochodnych, tworzyw sztucznych i metali, ogólnego stosowania oraz deklarowanej klasie odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. ZUAT zawiera również wyodrębnione tylko do ościeżnic wymagania, metody badań oraz ocenę zgodności.



Umożliwia to udzielanie krajowych Aprobat Technicznych na ościeżnice dla drzwi wewnętrznych.



Dodać jeszcze należy, że w roku 1980 ustanowiono normę branżową BN-79/9031-18/02 Elementy budowlane metalowe. Ościeżnice stalowe drzwiowe. Ogólne wymagania i badania.



Norma zawierała wymagania dotyczące:
- wymiarów,
- dopuszczalnych odchyłek wymiarów funkcjonalnych,
- wykonania,
- wykończenia,
- własności wytrzymałościowych, w odniesieniu do:
-- wytrzymałości połączeń skrzydełek zawiasów z ościeżnicą na obciążenia dopuszczalne i niszczące,
-- wytrzymałości połączeń kotwi z ościeżnicą,
-- wytrzymałości ościeżnicy na wstrząsy.



Ponadto norma zawierała metodykę badań związanych z powyższymi wymaganiami. Większość wymagań i badań objętych normą BN-79/9031-18/02 znalazła swoje miejsca w ZUAT-15/III.16/2007.



Zgodnie z powyższym ZUATem oraz Ustaleniami Aprobacyjnymi GW III. 18/2010 dotyczącymi zakresu badań wykonywanych przy ocenie zgodności rozwieranych drzwi wewnętrznych (dokument ITB ustalający redakcję konkretnych zapisów w aprobacie), Aprobata Techniczna na metalowe ościeżnice rozwieranych drzwi wewnętrznych może być udzielona po przeprowadzeniu wymienionych w tych dokumentach badań aprobacyjnych (przedstawione w dalszej części publikacji) i dokonaniu oceny przydatności wyrobu.



Materiały stosowane do produkcji metalowych ościeżnic
Ościeżnice stalowe
Do wykonywania ościeżnic (w tym także progów, jeżeli występują) stosowane są głównie kształtowniki profilowane ze stali niskowęglowych lub ze stali specjalnej, odpornej na korozję, o parametrach wytrzymałościowych wynikających z obliczeń statycznych.



Jest to przeważnie blacha stalowa gatunku DC 01 spełniająca wymagania normy PN-EN 10130:2009 Wyroby płaskie walcowane na zimno ze stali niskowęglowych do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy lub gatunku DX51D według normy PN-EN 10327:2006 Taśmy i blachy ze stali niskowęglowych powlekane ogniowo w sposób ciągły do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy.



W uzasadnionych przypadkach w konstrukcji ościeżnic stosowane są kształtowniki dzielone tzw. „ciepłe”, zespolone termiczną przekładką tworzywową (np. poliamidową zbrojoną włóknem szklanym) – kategorii użytkowej „W”, według normy PN EN 14024:2009 Kształtowniki metalowe z przekładką termiczną. Właściwości mechaniczne. Wymagania, sprawdzenia i badania dla oceny.



Wszystkie elementy ościeżnicy wykonane ze stali węglowej, powinny być, zgodnie z dokumentacją systemową, trwale zabezpieczone przed korozją ochronnymi powłokami metalicznymi, malarskimi lub innymi, podanymi w niniejszej publikacji w części dotyczącej wymagań.



Ościeżnice aluminiowe
Ramy ościeżnic wykonywane są również z kształtowników ze stopów aluminium, najczęściej gatunków EN AW-6060 lub EN AW-6063 według normy PN-EN 573-3:2009 Aluminium i stopy aluminium. Skład chemiczny i rodzaje wyrobów przerobionych plastycznie. Część 3: Skład chemiczny i rodzaje wyrobów, które powinny spełniać wymagania określone w normach PN-EN 12020-1 i -2:2008 Aluminium i stopy aluminium. Kształtowniki precyzyjnie wyciskane ze stopów EN AW-606 i EN AW-6063. Część 1: Warunki techniczne kontroli i dostawy oraz Część 2: Dopuszczalne odchyłki wymiarów i kształtu.



Podobnie, jak w przypadku ościeżnic stalowych, również aluminiowe mogą być wykonane z kształtowników dzielonych, zespolonych przekładką termiczną np. z poliamidu 6.6 zbrojonego włóknem szklanym kategorii użytkowej „W” według normy PN-EN 14024:2005.

Powierzchnie kształtowników powinny być zabezpieczone przed korozją powłokami ochronnymi lub dekoracyjno-ochronnymi, określonymi w wymaganiach.



Wymagania
Jakość wykonania
Połączenia spawane i zgrzewane elementów stalowych i aluminiowych ościeżnic powinny być odpowiednio zgodne z normami:
- PN-B-06200:2002/Ap1:2005 Konstrukcje stalowe budowlane. Warunki wykonania i odbioru Wymagania podstawowe,
- PN-B-92210:1990 Elementy i segmenty ścienne aluminiowe. Drzwi i segmenty z drzwiami – szklane, klasy 0 i 0T. Ogólne wymagania i badania. W szczególności połączenia kształtowników:
- spawane – powinny być dobrze wtopione, wolne od żużla oraz pęcherzy i nie powinny wykazywać przegrzania i pęknięć w samej spoinie lub strefie przejściowej,
- zgrzewane – nie powinny mieć odprysków, pęknięć, przepaleń i miejsc niezgrzanych,
- rozłączne – powinny być dobrze dopasowane i łatwe w montażu i demontażu.



Miejsca łączenia kształtowników powinny być gładkie, bez szczelin i uskoków. Ramy ościeżnic powinny być proste, bez skręceń, wichrowatości i trwałych odkształceń. Ramiaki boczne powinny być równoległe do siebie i prostopadłe do nadproża.

Również próg konstrukcyjny lub montażowy powinien być połączony z ramiakami bocznymi w sposób zapewniający sztywność ościeżnicy podczas transportu i przechowywania.

Otwory zaczepowe w ramiakach bocznych i nadprożach powinny być zabezpieczone szczelnymi osłonami. Osłony powinny być tak skonstruowane, aby nie zasłaniały otworów zaczepowych i zapewniały pełen wysuw zapadki i zasuwki (rygla) zamka.



Odchyłki wymiarów
Odchyłki wymiarów ościeżnic stalowych od wymiarów deklarowanych, powinny mieścić się w granicach odchyłek dopuszczalnych przewidzianych wg dokumentacji systemowej, lecz nie mogą przkraczać następujących wartości:
- odchyłka szerokości we wrębie Δs F:
  +3 mm, -1,0 mm (dla wymiaru 600÷ 1400 mm),
  +4,5 mm, -1,5 mm (dla wymiaru powyżej 1400 mm),
- odchyłka szerokości w świetle Δs = Δs F + Δs wr
gdzie: Δs wr – odchyłka dopuszczalna wymiaru szerokości wrębu kształtownika ościeżnicowego według dokumentacji systemowej; w przypadku gdy Producent nie określa wartości Δs wr, należy ją przyjąć jako równą ±0,5 mm,
- odchyłka wysokości we wrębie ΔH F ±2,0 mm,
- odchyłka położenia zawiasów Δe ±1,0 mm.

Odchyłki wymiarów ościeżnic aluminiowych od wymiarów deklarowanych powinny mieścić się w granicach odchyłek dopuszczalnych przewidzianych wg dokumentacji systemowej, lecz nie mogą przekraczać wartości odchyłek granicznych dla klasy tolerancji „m” według normy PN-EN 22768-1:1999 Tolerancje ogólne. Tolerancje wymiarów liniowych i kątowych bez indywidualnych oznaczeń tolerancji.



Schemat pomiaru wymiarów ościeżnic metalowych (stalowych i aluminiowych) przedstawiono na rysunku 2.

 

 

szerokości we wrębie: S1F, S2F, w świetle S1, S2;
wysokości we wrębie: H1F i H2F;
odległości zawiasów od górnego wrębu nadproża ościeżnicy: e1, e2, e3

Rys. 2. Schemat pomiaru wymiarów ościeżnicy metalowej

 

Wytrzymałość połączeń skrzydełek zawiasów z ościeżnicą na obciążenia dopuszczalne i niszczące
Połączenie skrzydełek zawiasów z ościeżnicą oraz same skrzydełka i ramiak boczny, po badaniu drzwi złożonych z przedmiotowej ościeżnicy zamocowanej w ramie i skrzydła uzupełniającego, przed wpływem obciążenia siłami skupionymi P1=1500 N i P2=1000 N, przyłożonymi do skrzydła w sposób opisany w badaniach, nie powinny wykazywać uszkodzeń oraz odkształceń obniżających sprawność działania drzwi.



Połączenie skrzydełek zawiasów z ościeżnicą powinno wytrzymać bez zniszczenia obciążenie statyczne siłą skupioną P3=2000 N, przyłożoną do skrzydła w sposób opisany w badaniach. Możliwe jest powstanie – pod wpływem obciążenia – odkształceń skrzydełek zawiasów, ramiaków bocznych ościeżnicy oraz połączeń skrzydełek z ościeżnicą, natomiast nie mogą wystąpić naderwania lub całkowite oderwanie zawiasu.



Wytrzymałość połączeń kotwi z ościeżnicą
Połączenie kotwi z ościeżnicą (dotyczy wyłącznie ościeżnic mocowanych do ścian za pomocą kotwi) oraz ramiaki boczne ościeżnicy nie powinny doznać zniszczenia, uszkodzeń lub odkształceń trwałych pod wpływem obciążenia statycznego siłą P4=1500 N, przyłożonego do skrzydła uzupełniającego w sposób opisany w badaniach.



Odporność na uderzenia ciałem miękkim i ciężkim
Ościeżnica (łącznie ze skrzydłem uzupełniającym odpowiednio dobranym), badana zgodnie z normą PN-EN 949:2000 Okna i ściany osłonowe, drzwi, zasłony i żaluzje. Oznaczanie odporności drzwi na uderzenia ciałem miękkim i ciężkim, nie powinna ulec żadnym uszkodzeniom mechanicznym, w tym pęknięciom w miejscach mocowania skrzydełek zawiasów, w wyniku trzykrotnego uderzenia ciałem miękkim i ciężkim o masie 30 kg z określoną energią E, w wyznaczone miejsce skrzydła. Po badaniu drzwi powinny zachować prawidłowość działania.
Energia uderzenia E określona w normie PN-EN 1192:2001 Drzwi. Klasyfikacja wymagań wytrzymałościowych, ujęta jest w klasach 1 do 4 i wynosi 30 do 180 J.



Odporność na wstrząsy
Ościeżnica, badana łącznie z odpowiednio dobranym skrzydłem uzupełniającym, nie powinna wykazywać żadnych uszkodzeń mechanicznych konstrukcji i przymocowanych do niej okuć (np. pęknięcie ramy), w wyniku „n” powtarzających się cykli uderzenia skrzydła o ościeżnicę. Uderzenia są wywołane obciążeniem przyłożonym do klamki skrzydła, o wartości określonej w normie PN-B-06079:1988 Drzwi drewniane. Metoda badania odporności na wstrząsy, w której podany jest również sposób przeprowadzania badania.



Liczba wstrząsów dla „n” poszczególnych klas, przyjętych wg podanej już normy PN-EN 1192:2001, powinna wynosić:
- klasa 1 – bez wymagań,
- klasa 2÷4 – n = 50÷400.



Powłoki antykorozyjne
Metalowe kształtowniki ościeżnic powinny być zabezpieczone przed korozją powłokami metalicznymi, malarskimi, organicznymi lub tlenkowymi anodowymi, dobranymi w zależności od kategorii korozyjności środowiska, zgodnie z normą PN-EN ISO 12944-2:2001 Farby i lakiery. Ochrona przed korozją konstrukcji stalowych za pomocą ochronnych systemów malarskich. Część 2: Klasyfikacja środowisk. Powierzchnie zewnętrzne powłok antykorozyjnych mogą być pokryte dodatkowo cienkimi materiałami dekoracyjnymi np. folią o fakturze drewnopodobnej.



Powłoki metaliczne na kształtownikach ościeżnic stalowych powinny posiadać następujące właściwości:
- wygląd powłoki – według normy PN-EN 10326:2006 Taśmy i blachy ze stali konstrukcyjnych powlekane ogniowo w sposób ciągły. Warunki techniczne dostawy,
- masa – nie mniej niż 275 g/m2
lub
- grubość – nie mniej niż 19 μm z każdej strony,
- przyczepność przy zginaniu – brak złuszczeń, wg normy PN-EN ISO 7438:2002 Metale. Próba zginania.

 

Powłoki malarskie na kształtownikach ościeżnic stalowych i aluminiowych powinny posiadać następujące właściwości:
- wygląd – brak uszkodzeń w miejscach przegięć, brak pęcherzy, śladów podłużnych, zadrapań, poprzecznych załamań oraz niepokrytych krawędzi,
- grubość – według deklaracji producenta i normy PN-EN 10169-1:2006 Wyroby płaskie stalowe z powłoką organiczną naniesioną w sposób ciągły. Część 1: Postanowienia ogólne (definicje, materiały, tolerancje, metody badań),
- odporność na odrywanie od podłoża – metodą siatki nacięć stopień 0.

Tlenkowe powłoki anodowe na kształtownikach ościeżnic aluminiowych powinny posiadać następujące własności:
- wygląd – według normy PN-EN 12373-1:2003 Aluminium i stopy aluminium. Utlenianie anodowe. Część 1: Metody charakteryzowania dekoracyjnych i ochronnych anodowych powłok tlenkowych na aluminium,
- grubość powłoki – nie mniejsza niż 10 μm, 
- stopień uszczelnienia – według powyżej już przedstawionej normy PN-EN 12373-1:2003 (p.7.2.2.1) wartość admitancji mniejsza niż 20 μs w odniesieniu do powłoki o umownej grubości 20 μm.

 

Badania
Sprawdzanie jakości wykonania
Jakość wykonania ościeżnicy drzwi wewnętrznych należy sprawdzać przez oględziny okiem niezbrojonym, z odległości około 25 cm, przy świetle dziennym lub sztucznym rozproszonym. Następnie należy odnotować wszelkie widoczne wady i uszkodzenia oraz odstępstwa od dokumentacji systemowej, szczególnie dotyczące połączeń konstrukcyjnych i zastosowanych materiałów, w tym także powłok wykończeniowych.

Wyniki odnotowanych rezultatów badań należy porównać z określonymi w tym zakresie wymaganiami.



Sprawdzanie odchyłek wymiarów
Sprawdzanie odchyłek wymiarów metalowych ościeżnic drzwiowych należy wykonywać poprzez pomierzenie szerokości i wysokości we wrębach oraz szerokości w świetle według schematu przedstawionego na rys. 2, obliczenie różnic pomiędzy wymiarami pomierzonymi i deklarowanymi, określonymi w wymaganiach.



W przypadku ościeżnic stalowych, należy dodatkowo przeprowadzić sprawdzenie położenia zawiasów poprzez dokonanie pomiarów odległości „e” między górną płaszczyzną wrębu nadproża ościeżnicy a spodem czopa skrzydełka czopowego zawiasu lub, gdy stosowane są inne zawiasy niż czopowe – osią poziomą lub płaszczyzną górną zawiasu.



Sprawdzanie wytrzymałości połączeń skrzydełek zawiasów z ościeżnicą na obciążenia dopuszczalne i niszczące
Sprawdzeniu poddaje się kompletne drzwi: ościeżnica + skrzydło uzupełniające, dostosowane konstrukcją i wymiarami do typu ościeżnicy.



Przed przystąpieniem do badania wytrzymałości połączeń na obciążenia dopuszczalne należy ościeżnicę zamocować w specjalnym stojaku-ramie, a następnie:
- stojak-ramę z zamocowaną ościeżnicą wraz ze skrzydłem uzupełniającym ustawić w położeniu pionowym; skrzydła ustawić pod kątem 5° w stosunku do ościeżnicy; górny brzeg skrzydła obciążyć siłą P1=1500 N, w odległości 75 mm od zewnętrznej krawędzi pionowej skrzydła po stronie zamka; utrzymać obciążenie przez 1 min.; powtórzyć ww. czynności dla skrzydła ustawionego kolejno pod kątami 45°, 90° i 135° w stosunku do ościeżnicy; sprawdzić stan techniczny i położenie zawiasów;
- stojak–ramę z zamocowaną ościeżnicą wraz ze skrzydłem uzupełniającym ustawić w położeniu poziomym, stroną zamykania do góry; skrzydło zabezpieczyć przed rozwarciem, a następnie obciążyć siłami skupionymi P2=1000 N, działającymi prostopadle do płaszczyzny skrzydła od strony zamykania i przyłożonymi w odległości 150 mm od wrębu ościeżnicy w osi każdego zawiasu;
utrzymywać jednocześnie obciążenie siłami P2 przez 1 min,; sprawdzić stan techniczny ościeżnicy i położenie zawiasów.



Przy badaniu wytrzymałości połączeń na obciążenia niszczące, wszystkie czynności przygotowawcze należy wykonać jak przy badaniach na obciążenia dopuszczalne, a następnie obciążyć skrzydło uzupełniające siłami P3=2000 N, działającymi jednocześnie na zawiasy przez 1 min. Po badaniu należy sprawdzić stan techniczny ościeżnicy i położenie zawiasów. Wyniki badania należy porównać z określonymi wcześniej wymaganiami.



Sprawdzanie wytrzymałości połączeń kotwi z ościeżnicą
Sprawdzeniu również poddaje się kompletne drzwi (ościeżnica + odpowiednie skrzydło uzupełniające), a wszystkie czynności przygotowawcze wykonuje się identycznie jak przy badaniu połączeń skrzydełek zawiasów, z tym, że ościeżnicę należy zamocować do stojaka-ramy za pomocą kotwi. Następnie należy obciążyć skrzydło uzupełniające znajdujące się w położeniu poziomym – siłami P4=1500 N, działającymi jednocześnie na wszystkie kotwie przez 1 min. Punkty przyłożenia sił P4 powinny leżeć na przecięciu osi zawiasów z prostymi oddalonymi o 150 mm od wrębów pionowych ościeżnicy. Po badaniu należy sprawdzić stan techniczny połączeń kotwi z ościeżnicą oraz stan techniczny zawiasów, ramiaków bocznych i nadproża ościeżnicy.



Sprawdzanie odporności na uderzenia ciałem miękkim i ciężkim
Odporność ościeżnicy na uderzenia należy sprawdzić według zasad określonych w cytowanej już normie PN-EN 949:2000, z tym, że badaniu podlegają kompletne drzwi (ościeżnica + skrzydło). Przedmiotem oceny jest jednak tylko ościeżnica.



Ocena zgodności
Zgodnie z ustawą o wyrobach budowlanych, będąca przedmiotem niniejszej publikacji ościeżnica metalowa, może być wprowadzona do obrotu po dokonaniu przez producenta oceny zgodności z dokumentem odniesienia, jakim jest krajowa Aprobata Techniczna i oznakowaniu znakiem budowlanym B.

Wspomniane już Zalecenia Udzielania Aprobat Technicznych – ZUAT-15/III.16/2007 określają wymagane właściwości techniczno-użytkowe ościeżnic oraz zawierają wykaz niezbędnych badań aprobacyjnych, wstępnego badania typu i gotowych wyrobów.



W celu uzyskania Aprobaty Technicznej, konieczne jest przeprowadzenie badań aprobacyjnych, obejmujących następujące właściwości technicznoużytkowe ościeżnic metalowych:
- jakość wykonania,
- odchyłki wymiarów,
- wytrzymałość połączeń skrzydełek zawiasów z ościeżnicą na obciążenia dopuszczalne, 
- wytrzymałość połączeń skrzydełek zawiasów z ościeżnicą na obciążenia niszczące,
- wytrzymałość połączeń kotwi z ościeżnicą (dotyczy tylko ościeżnic mocowanych w ościeżach za pomocą kotew),
- odporność na uderzenia ciałem miękkim i ciężkim,
- odporność na wstrząsy,
- masa lub grubość powłok metalicznych na kształtownikach stalowych albo wygląd, grubość i odporność na odrywanie powłok malarskich na kształtownikach stalowych i aluminiowych oraz wygląd, grubość i stopień uszczelnienia tlenkowych powłok anodowych na kształtownikach aluminiowych.



W procedurze oceny zgodności należy przeprowadzić następujące badania:
- wstępne badanie typu – obejmujące właściwości podane w punktach 3, 4, 5, 6 i 7 badań aprobacyjnych, przy czym badania, które w procedurze aprobacyjnej były podstawą do ustalenia właściwości techniczno-użytkowych ościeżnicy, mogą stanowić wstępne badanie typu w ocenie zgodności w przypadku producentów, których ościeżnice były przedmiotem badań aprobacyjnych,
- badania gotowych wyrobów, w skład których wchodzą:
  -- badania bieżące, obejmujące jakość wykonania i odchyłki wymiarów,
  -- badania okresowe, obejmujące wytrzymałość połączeń skrzydełek zawiasów z ościeżnicą na obciążenia dopuszczalne oraz masy lub grubości powłok antykorozyjnych wymienionych w punkcie 8 badań aprobacyjnych (dotyczy to przypadków, gdy powłoki te wykonywane są przez producentów ościeżnic).



W oparciu o decyzję Komisji 99/93/WE z dnia 25 stycznia 1999 r. w sprawie procedury atestowania zgodności wyrobów budowlanych, zgodnie z art. 20 ust. 2 Dyrektywy Rady 89/106/EWG, dotyczącej drzwi, okien, żaluzji, rolet, bram i okuć budowlanych, do metalowych ościeżnic drzwi wewnętrznych wejściowych do mieszkań i pomieszczeń z klatki schodowej lub korytarzy stosować należy w procedurze oceny zgodności system 3.


 
Według tego systemu, producent może wystawić krajową deklarację zgodności z Aprobatą Techniczną, jeżeli:
- akredytowane laboratorium przeprowadziło wstępne badanie typu (uznaje się również badania aprobacyjne),
- posiada wdrożony system zakładowej kontroli produkcji.

Dla metalowych ościeżnic drugiego rodzaju drzwi wewnętrznych, tj. drzwi wewnątrzlokalowych, zgodnie z podanym powyżej zapisem, stosować należy w procedurze oceny zgodności system 4. 

Według tego systemu producent może wystawić deklarację zgodności z Aprobatą Techniczną na podstawie:
- wstępnego badania typu przeprowadzonego przez producenta lub na jego zlecenie,
- zakładowej kontroli produkcji.

System zakładowej kontroli produkcji powinien obejmować:
- specyfikację i sprawdzenie surowców oraz składników ościeżnic,
- kontrolę i badania w procesie wytwarzania i badania gotowych ościeżnic, prowadzone przez producenta zgodnie z ustalonym planem badań oraz według zasad i procedur określonych w dokumentacji zakładowej kontroli produkcji, dostosowanych do technologii produkcji i zamierzających do uzyskania wyrobów o wymaganych właściwościach, a wyniki kontroli produkcji powinny być systematycznie rejestrowane, przy czym zapisy powinny potwierdzać spełnienie kryteriów oceny zgodności przez ościeżnicę.

Właściwości techniczne wyrobów składowych stosowanych w ościeżnicach powinny być zgodne z dotyczącymi ich dokumentami odniesienia i wydanymi przez producentów deklaracjami zgodności lub świadectwami technicznymi.



Dostarczone łącznie z ościeżnicami zawiasy, powinny odpowiadać wymaganiom normy PN-EN 1935:2003 Okucia budowlane. Zawiasy jednoosiowe.
Wymagania i metody badań, natomiast zainstalowane uszczelki, powinny być zgodnie z normą PN-EN 12365-1:2006 Okucia budowlane. Uszczelki i taśmy uszczelniające do drzwi, okien, żaluzji i ścian osłonowych. Cześć 1: Wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja.



inż. Zbigniew Czajka
Instytut Techniki Budowlanej
Zakład Aprobat Technicznych



Literatura:
Zalecenia Udzielania Aprobat Technicznych Aprobaty Techniczne ITB i COBR „Metalplast” Polskie i Europejskie Normy

 

 

inne artykuły tego autora:

Zawiasy jednoosiowe. Klasyfikacja i wymagania, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2011

Rodzaje i klasyfikacja zamków , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 11/2010  

Metalowe ościeżnice rozwieranych drzwi wewnętrznych. Badania i ocena , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 9/2010  

Przeszklone balustrady - wymagania, mocowanie, stosowanie , Zbigniew Czajka, Świat Szkla 5/2010 

Elementy mocujące ościeżnice okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2010  

Drzwi wewnętrzne. Badania i zakładowa kontrola produkcji, Zbigniew Czajka, Świat Szkła  11/2009

Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła  10/2009 

Drzwi wewnętrzne. Wymagania i ocena zgodności cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła nr 7-8/2009

Właściwości techniczno-użytkowe przeszklonych ścian działowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła  9/2009

Wymagania i badania automatycznych napędów , Zbigniew Czajka , Świat Szkła 4/2009   

Łączniki do punktowego mocowania szkła Cz. 3, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2009 

Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 2, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2009   

Łączniki do mechanicznego mocowania szklanych elewacji Cz. 1, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2008

Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem. Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2009

Wymagania związane z bezpieczeństwem drzwi z automatycznym napędem. Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2008

Bezpieczeństwo automatycznych drzwi obrotowych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2008

Specjalistyczne wymagania i ocena zgodności okuć do drzwi przeciwpożarowych i dymoszczelnych , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2008 

Okucia do drzwi i ścianek działowych całoszklanych. Część 2 ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2008

Okucia do drzwi i ścianek działowych całoszklanych. Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2008  

Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 2 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2008  

Wymagania i klasyfikacja zamknięć przeciwpanicznych i awaryjnych Część 1 , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2007

Zamykacze drzwiowe – wymogi związane z wprowadzeniem do obrotu ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2007 

Wymagania i badania niezbędne do oznakowania CE okien według zharmonizowanej normy europejskiej EN 14351-1. Część 2,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2007

Wymagania i badania niezbędne do oznakowania CE okien według zharmonizowanej normy europejskiej EN 14351-1. Część 1,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 5/2007

Ocena zgodności okien i drzwi zewnętrznych bez właściwości dotyczących ognioodporności i/lub dymoszczelności Część 2,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 3/2007

Ocena zgodności okien i drzwi zewnętrznych bez właściwości dotyczących ognioodporności i/lub dymoszczelności. Część 1,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2007

Właściwości eksploatacyjne i klasyfikacja drzwi zewnętrznych,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2007

Właściwości eksploatacyjne i klasyfikacja okien, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2006 

Okna i drzwi bez właściwości związanych z odpornością ogniową, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2006

Napędy do drzwi automatycznych - wymagania zawarte w przepisach i normach,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 4/2006


Markizy pionowe i fasadowe oraz osłony przeciwsłoneczne, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 2/2006

Przepisy dotyczące okien, drzwi i bram a "Warunki technicznie..." , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 1/2006

Zasady wprowadzania do obrotu automatycznych napędów i drzwi z napędem ,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 12/2005

Zagadnienia dotyczące normalizacji żaluzji i zasłon,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 11/2005

Daszki nad drzwiami wejściowymi , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 10/2005

Odporność na włamanie okien a tymczasowe normy europejskie ENV (prenormy) , Zbigniew Czajka, Świat Szkła 9/2005

Drzwi z napędem automatycznym - wymagania w świetle norm, Zbigniew Czajka, Świat Szkła 7-8/2005

Żaluzje i zasłony przeciwsłoneczne,  Zbigniew Czajka, Świat Szkła 6/2005

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 

więcej informacji: Świat Szkła 9/2010

inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne

 

Zagadnienia ogólne
Ościeżnica stanowi element będący obramowaniem drzwi, umożliwiającym przymocowanie ich do ściany budynku oraz zawieszenie skrzydła lub skrzydeł.

Ościeżnica składa się z:
- ramiaka górnego, nazywanego również nadprożem;
- ramiaków bocznych (stojaków), stanowiących pionowe elementy ościeżnicy, dzielące się na ramiak zawiasowy i zaczepowy;
- ramiaka dolnego, nazywanego również progiem.



Przykład ościeżnicy przedstawiono na rysunku 1.

 

Rys. 1. Stalowa ościeżnica drzwi wewnętrznych 

 


Ościeżnice wchodzą w skład drzwi zewnętrznych i wewnętrznych będących wyrobami budowlanymi, podlegającymi wymaganiom ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881).


Drzwi zewnętrzne objęte są zharmonizowaną normą europejską PN-EN 14351-1:2006+A1:2010 Okna i drzwi. Norma wyrobu, właściwości eksploatacyjne. Część 1: Okna i drzwi zewnętrzne bez właściwości dotyczących odporności ogniowej i/lub dymoszczelności.



Drzwi wewnętrzne, dzielące się na drzwi wejściowe do mieszkań i pomieszczeń z klatki schodowej lub korytarzy oraz drzwi wewnątrzlokalowe, nie mają dotychczas takiej normy jak drzwi zewnętrzne, chociaż projekt normy europejskiej jest obecnie w opracowywaniu.



Wspomniana norma PN-EN 14351-1:2006 +A1:2010 dotycząca drzwi zewnętrznych zawiera tzw.  odsyłacze krajowe stwierdzające, że:
- zespół drzwiowy stanowi kompletną jednostkę, składającą się z ościeżnicy i skrzydła (skrzydeł), dostarczaną ze wszystkimi podstawowymi częściami z jednego źródła;
- zestaw drzwiowy do zainstalowania składa z ościeżnicy drzwiowej i skrzydła drzwiowego (skrzydeł drzwiowych) wraz z podstawowymi okuciami, dostarczanymi z odrębnych źródeł.



Określa więc, że w skład drzwi wchodzą skrzydła i ościeżnice, które mogą być dostarczane z różnych źródeł (tzn. wykonane przez różnych producentów), nie zawiera natomiast żadnych odrębnych wymagań odnoszących się do ościeżnic drzwi zewnętrznych.



Inna sytuacja (w chwili obecnej) odnosi się do drzwi wewnętrznych, dla których, zgodnie z podaną ustawą o wyrobach budowlanych, niezbędny jest dokument odniesienia w formie krajowej Aprobaty Technicznej, udzielanej producentowi przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie.



Aprobaty Techniczne udzielane są na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upoważnionych do ich wydawania (Dz. U. Nr 249, poz. 2497). Rozporządzenie zawiera zapis, że aprobaty opracowywane są m.in. w oparciu o „zalecania udzielania aprobat technicznych” (tzw. ZUAT), obejmujące wymagania, metody badań oraz zagadnienia dotyczące oceny zgodności wyrobu.



W odniesieniu do drzwi wewnętrznych, Instytut Techniki Budowlanej opracował ZUAT-15/III.16/2007 Rozwierane drzwi wewnętrzne: wejściowe i wewnątrzlokalowe z drewna, materiałów drewnopochodnych, tworzyw sztucznych i metali, ogólnego stosowania oraz deklarowanej klasie odporności ogniowej i/lub dymoszczelności. ZUAT zawiera również wyodrębnione tylko do ościeżnic wymagania, metody badań oraz ocenę zgodności.



Umożliwia to udzielanie krajowych Aprobat Technicznych na ościeżnice dla drzwi wewnętrznych.



Dodać jeszcze należy, że w roku 1980 ustanowiono normę branżową BN-79/9031-18/02 Elementy budowlane metalowe. Ościeżnice stalowe drzwiowe. Ogólne wymagania i badania.



Norma zawierała wymagania dotyczące:
- wymiarów,
- dopuszczalnych odchyłek wymiarów funkcjonalnych,
- wykonania,
- wykończenia,
- własności wytrzymałościowych, w odniesieniu do:
   

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.