Zapewnienie bezpieczeństwa stanowiło zawsze i nadal stanowi największą wartość i potrzebę ludzką. W najbardziej dosłownym znaczeniu bezpieczeństwo jest identyfikowane z pewnością i oznacza brak zagrożenia fizycznego oraz ochronę przed nim, przy czym bezpieczeństwo absolutne jest wartością nieosiągalną, a wobec tego bezpieczeństwo ma zawsze charakter względny.

 

Takie założenia należy też zastosować przy rozpatrywaniu zagadnień techniczno-prawnych dotyczących użytkowania szyb bezpiecznych hartowanych.

 

 

Istota bezpieczeństwa szyby termicznie hartowanej

 

Powyższe założenia można doprecyzować definicją (zaczerpniętą z podstaw bezpieczeństwa funkcjonalnego w układach sterowania), a mianowicie, że bezpieczeństwo to uwolnienie się od nieakceptowanego ryzyka fizycznego zranienia człowieka lub uszkodzenia zdrowia albo pośredniego/bezpośredniego uszkodzenia obiektu lub środowiska.

 

W tym kontekście, moim zdaniem, występuje zbieżność programowanego układu sterowania z obowiązkiem producenta szyby termicznie hartowanej, do deklarowania zgodności właściwości użytkowych wobec przewidywanego zastosowania określonego typu szyby w określonym miejscu obiektu budowlanego i/lub wyrobu funkcjonalnego przeznaczonego dla konsumenta.

 

Obowiązkowe wymagania w zakresie bezpieczeństwa obejmują także wszystkie kategorie wyrobów konsumenckich. Ocena zgodności ma za zadanie zapewnienie bezpieczeństwa produktów przeznaczonych do kontaktu z końcowym odbiorcą, jakim jest konsument. Dlatego też ważne jest dokładne sprawdzenie przedmiotu pod kątem jego użytkowania na wszelkie możliwe sposoby.

 

Dzięki temu, wyrób używany zgodnie z przeznaczeniem lub w inny, dający się przewidzieć, sposób nie powinien zagrażać życiu lub zdrowiu. W Polsce tę funkcję spełnia Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który – w razie potrzeby – może zastosować takie środki, jak np. grzywna, konieczność naprawienia produktów, czy też ich całkowitego wycofania z rynku, a w zakresie budownictwa – Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, który prowadzi Krajowy Wykaz Zakwestionowanych Wyrobów Budowlanych.

 

 

Rozpoznawalne cechy bezpieczeństwa przed rozbiciem szyby hartowanej

 

W zwykłych warunkach użytkowania nie jest możliwe rozróżnienie szkła hartowanego od szkła niehartowanego z zastrzeżeniem, że Użytkownik nie dostrzeże trwałego oznakowania, zwykle naniesionego w narożniku szyby zahartowanej. Rozróżnienie szkła hartowanego od niehartowanego nie zależy od grubości szyby bądź innych cech szkła, rozumianych jako odmiany produkcyjne.

 

Jakościowa ocena naprężeń wywołanych hartowaniem termicznym jest możliwa przy obserwacji w odpowiednio skierowanym strumieniu światła spolaryzowanego, np. poprzez okulary przeciwsłoneczne ze specjalną folią, zwaną też folią polaryzacyjną. W warunkach zwykłego użytkowania przykładowo kabiny prysznicowej, barierki szklanej lub innego wyrobu szklanego, nie jest racjonalne i/lub możliwe stosowanie dostępnych folii lub filtrów polaryzujących światło w zakresie widzialnym, a zatem jedynym kryterium może być dostrzeżenie widocznego oznakowania na szybie zahartowanej. 

 

 

2016 3 50 1

Przykład 1. Znakowanie właściwe dla szyby bezpieczniej termicznie hartowanej użytej w zespoleniu

 

2016 3 50 2

Przykład 2. Znakowanie właściwe dla formatek bezpiecznego szkłą termicznie hartowanego w szybie warstwowej mocowanej punktowo

 

2016 3 50 3

 

Przykład 3. Znakowanie właściwe dla szyby bezpiecznej termicznie hartowanej zastosowanej w zespoleniu

 

 

Znaczenie bezpieczeństwa użytkowania, a oczekiwania estetyczne odbiorcy

 

Szyby bezpieczne termicznie hartowane charakteryzują się różnorodnym zastosowaniem, a główne kierunki to oszklenie do budownictwa, szyby do sprzętu domowego użytku i mebli oraz szyby do środków transportu drogowego i wolnobieżnego. Każdy z tych przykładowo wymienionych kierunków dostaw podlega innym procedurom oceny zgodności i nadzoru, wynikającym z różnych źródeł przepisów prawnych i często z różnych specyfikacji technicznych. 

 

Szyby do budownictwa podlegają przepisom według Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011, ustanawiającego zharmonizowane warunki wprowadzania do obrotu wyrobów budowlanych i uchylające dyrektywę Rady nr 89/106/EWG.

 

Szyby do sprzętu domowego użytku i mebli podlegają przepisom Ustawy z dnia 12 grudnia 2003 r. o ogólnym bezpieczeństwie produktów oraz ujednoliconym przepisom Ustawy z 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny i odnośnym przepisom Kodeksu Cywilnego.

 

Szyby do środków transportu drogowego i wolnobieżnego podlegają w całości przepisom Regulaminu homologacji Nr 43 ECE (Europejskiej Komisji Gospodarczej), a w części objęte tymi przepisami są szyby bezpieczne termicznie hartowane stosowane w pojazdach szynowych, samojezdnych maszynach budowlanych oraz na okrętach. W każdym z wymienionych kierunków zastosowania, szyba bezpieczna termicznie hartowana jest wyrobem gotowym (produktem końcowym) z tym, że do stosowania w budownictwie będzie to określony typ wyrobu budowlanego, natomiast zastosowana w sprzęcie domowym, wystroju wnętrza lub w meblu to produkt lub wyrób szklany często określany jako towar konsumpcyjny, a w przypadku szyby do środka transportu to część (zamienna) do określonej kategorii i typu pojazdu lub okrętu.

 

(...)

W przypadkach stosowania szyb w budownictwie, wymaganiem podstawowym jest bezpieczeństwo użytkowania i dostępność obiektów, określone w Załączniku I pkt. 4 Rozporządzenia nr 305/2011.

 

W odniesieniu do bezpiecznej szyby termicznie hartowanej nie będącej wyrobem budowlanym, właściwe są wymagania zgodności, zawarte w Ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów wraz z definicją, że produktem bezpiecznym jest produkt, który w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć warunkach jego używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także w zależności od rodzaju produktu, sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji – nie stwarza żadnego zagrożenia dla konsumentów lub stwarza znikome zagrożenie, dające się pogodzić z jego zwykłym używaniem i uwzględniające wysoki poziom wymagań dotyczących ochrony zdrowia i życia ludzkiego z objęciem kategorii konsumentów narażonych indywidualnie na niebezpieczeństwo w związku z używaniem produktu, w szczególności dzieci i osób starszych. 

 

W odróżnieniu od określonych wyżej wymagań normowych i przepisów ogólnych ustanowionych w ramach prawa polskiego i europejskiego, w oficjalnym nazewnictwie wymagań techniczno-prawnych w Polsce nie ma tzw. oczekiwań estetycznych odbiorcy, na które w przypadku braku oznakowania wyrobów powołują się niektórzy ich producenci.

 

 

2016 3 51 1

Przykład 4. Znakowanie błędne dla szyby hartowanej pojedynczej – uniemożliwia identyfikację producenta i zgodności z norm

 

2016 3 51 2

 

Przykład 5. Znakowanie właściwe dla szyby bezpiecznej termicznie hartowanej zastosowanej w zespoleniu

 

2016 3 51 3

 

Przykład 6. Znakowanie właściwe dla szyby bezpiecznej termicznie hartowanej i wygrzewanej (HST) użytej w zespoleniu

 

 

 

Stabilność jakości i zgodności produkcji odmian szyb termicznie hartowanych 

 

Obowiązki Producenta (Wytwórcy) szyby hartowanej, w tym deklarowanie zgodności, zasady i procedury postępowania przy ocenie zgodności szyby termicznie hartowanej, zarówno jako wyrobu budowlanego, jak również jako produktu przeznaczonego do użytku konsumentów, wymagają od Producenta (Wytwórcy) uzyskania wiarygodnych informacji od Zamawiającego dla zapewnienia zgodności ze wskazanymi wyżej przepisami.

 

Szczególne obowiązki uzyskania informacji od Zamawiającego dotyczą każdego Producenta lub Wytwórcy, który na podstawie wiedzy o szczegółowym przeznaczeniu i funkcjach określonego typu szyby termicznie hartowanej powinien ustalić dla niego plan badań w ramach zakładowej kontroli produkcji. Następnie na podstawie wyników z badań i kontroli, każdy Producent ma obowiązek oznakowania wyrobu budowlanego i wystawienia Deklaracji Właściwości Użytkowych, zapewniając spełnienie przez określony typ szyby hartowanej wymagań podstawowych przez obiekt budowlany, w którym nastąpi jej montaż.

 

Dla szyb bezpiecznych termicznie hartowanych, przeznaczonych do stosowania poza budownictwem, zwłaszcza przez Konsumenta, najważniejszym dokumentem jest Instrukcja Użytkowania, sporządzona przez Producenta lub Upoważnionego przedstawiciela. Taka Instrukcja powinna określić zasady i wytyczne użytkowania szyby bezpiecznej termicznie hartowanej w zwykłych lub w innych, dających się w sposób uzasadniony przewidzieć, warunkach jej używania, z uwzględnieniem czasu korzystania z produktu, a także – w zależności od rodzaju produktu – sposobu uruchomienia oraz wymogów instalacji i konserwacji.

 

 

2016 3 52 1

Przykład 7. Znakowanie właściwe dla szyby bezpiecznej termicznie jartowanej zastosowanej w zespoleniu i dodatkowo potwierdzone oznakowaniem CE

 

2016 3 52 2

 

Przykład 8. Znakowanie właściwe dla formatek szkła bezpiecznego termicznie hartowanego w szybie warstwowej i dodatkowo potwierdzone oznakowaniem CE

 

2016 3 52 3

 

Przykład 9. Znakowanie niezgodne na obszarze UE – produkt chiński użyty jako element balustrady w obiekcie budowlanym w Polsce

 

 

 

W odniesieniu do bezpiecznych szyb termicznie hartowanych mają zastosowanie następujące zharmonizowane specyfikacje techniczne, także powoływane w sposób bezpośredni oraz w zakresie adaptacji rozszerzonej w odpowiednich normach przedmiotowych:

  • PN EN 12150-1 Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicje i opis. 
    W punkcie 10 normy jest wymaganie: Termicznie hartowane szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe odpowiadające wymaganiom niniejszej normy europejskiej powinno być trwale oznakowane. Oznakowanie powinno zawierać następujące informacje: -nazwa lub znak firmowy producenta; -numer niniejszej normy europejskiej: EN 12150.
  • PN EN 12150-2 Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo- krzemianowe. Część 2: Ocena zgodności wyrobu z normą.
    W Tablicy A1, Część 1 kontrola materiału, w punkcie 1.1.1 jest obowiązek Identyfikacji materiałów przychodzących – szkło, łącznie z opakowaniem i oznakowaniem, metodą wzrokową w zgodności ze specyfikacją zakupu. Kontrola materiału dotyczy wszystkich odmian i kombinacji użytych materiałów.
  • PN EN 14179-1 Szkło w budownictwie. Termicznie wygrzewane hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicje i opis.
    W punkcie 12 normy jest wymaganie: Termicznie wygrzewane hartowane bezpieczne szkło sodowo- wapniowo-krzemianowe odpowiadające wymaganiom niniejszej Normy Europejskiej powinno być trwale oznakowane. Oznakowanie powinno zawierać następujące informacje: - nazwa lub znak firmowy producenta; - numer niniejszej Normy Europejskiej: EN 14179-1.
  • PN EN 14179-2 Szkło w budownictwie. Termicznie wygrzewane hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 2: Ocena zgodności wyrobu z normą.
    W Tablicy A1, Część 1 kontrola materiału, w punkcie 1.1.1 jest obowiązek Identyfikacji materiałów przychodzących – szkło, łącznie z opakowaniem i oznakowaniem, metodą wzrokową w zgodności ze specyfikacją zakupu.

 

Z cytowanej treści wybranych wymagań normowych dotyczących bezpiecznych szyb termicznie hartowanych jednoznacznie wynika, że zarówno znakowanie i identyfikacja Producenta szkła surowego (materiały przychodzące) oraz Producenta szyb bezpiecznych termicznie hartowanych (lub wygrzewanych) jak również Zakładowa kontrola produkcji i badania próbek, odnoszą się obowiązkowo do kontroli materiału, kontroli produkcji oraz kontroli wyrobu gotowego po hartowaniu lub po hartowaniu i wygrzewaniu. 

 

Nadrzędne są zatem wymagania normowe dotyczące oznakowania bezpiecznych wyrobów szklanych ponad nadmiernie interpretowane, tzw. „oczekiwania estetyczne odbiorcy” jakoby przykładowo, oznakowanie pogarszało wizerunek mebla szklanego lub ozdobnej płyty szklanej, itp.

 

 

Wojciech Korzynow

Szklarexpert

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 

 

Literatura:


1. Józef Sadowski: Kilka uwag o bezpieczeństwie .Wybrane problemy, „Acta Pomerania” 2/2009.
2. PN EN 12150-1:2002, wersja polska. Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicje i opis.
3. PN EN 12150-2:2005, wersja polska. Szkło w budownictwie. Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe. Część 2: Ocena zgodności wyrobu z normą.
4. PN EN 14179-1:2008, wersja polska. Szkło w budownictwie. Termicznie wygrzewane hartowane bezpieczne szkło sodowowapniowo-krzemianowe. Część 1: Definicje i opis.
5. PN EN 14179-2:2006, wersja polska. Szkło w budownictwie. Termicznie wygrzewane hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo- krzemianowe. Część 2: Ocena zgodności wyrobu z normą

 

 

Całość artykułu w wydaniu drukowanym i elektronicznym 
Inne artykuły o podobnej tematyce patrz Serwisy Tematyczne 
Więcej informacji: Świat Szkła 03/2016

 

  • Logo - alu
  • Logo aw
  • Logo - fenzi
  • Logo - glass serwis
  • Logo - lisec
  • Logo - mc diam
  • Logo - polflam
  • Logo - saint gobain
  • Logo termo
  • Logo - swiss
  • Logo - guardian
  • Logo - forel
  • vitrintec wall solutions logo

Copyright © Świat Szkła - Wszelkie prawa zastrzeżone.